Deprem Sonrası Müteahhidin Cezai Sorumluluğu

Deprem Sonrası Müteahhidin Cezai Sorumluluğu

Kahramanmaraş’ta 7,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi!

Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Deprem Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Hatay, Adıyaman, Malatya, Osmaniye, Mersin ve Kilis başta olmak üzere birçok kentte hissedildi. En büyüğü 6.6 olmak üzere çok sayıda artçı deprem meydan geldi.

Müteahhidin hukuki ve cezai sorumluluğu konusu son yaşanan Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Hatay, Adıyaman, Malatya, Osmaniye, Mersin ve Kilis Depreminden sonra tekrar gündeme gelmiştir.

DEPREM SONRASI MÜTEAHHİTİN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUĞU

Öncelikle müteahhidin hukuki bir sorumluluğunun doğması için bu binayı kural ve kaidesine uygun yapmaması gerekmektedir. Kullanılan malzemenin uygun olmaması, statiğin hesaplanmaması, plan ve projenin uygun olarak çizilmemesi gibi eksik veya hatalı olarak yapılması gerekmektedir. Yani müteahhidin bir kusuru olmalıdır. Bu kusurun oluşmasını sonrasında müteahhidin ayıba karşı tekeffül sorumluluğu doğmaktadır.

Ayıba karşı tekeffül sorumluluğunun doğması için tamamlanan eserin teslim edilmesi gerekmektedir. Teslim ise müteahhidin sözleşmeye göre tamamladığı eseri iş sahibinin emirine vermesi ve onun doğrudan zilyetliğini sağlanmasıdır. Teslim ile birlikte iş sahibinin ihbar ve muayene yükümlülüğü başlamaktadır. Eserin tesliminden sonra iş sahibi tarafından eser kontrol edilmeli ve eksiklikleri müteahhide bildirmelidir. İş sahibinin muayene ve ihbar külfeti sadece açık ayıplar için geçerlidir.

Deprem sonrası müteahhitin cezai sorumluluğu deprem sonrası oluşan hasarın müteahhit tarafından oluşturulup oluşturulmadığına bağlıdır. Eğer müteahhit tarafından oluşturulmuşsa, müteahhit cezai olarak sorumlu tutulabilir. Buna ek olarak, müteahhitin deprem öncesi binaların güvenli bir şekilde inşa edilmesi için uyulması gereken standartlara yeterli özen göstermemesi durumunda cezai olarak sorumlu tutulabilir. Bu nedenle, müteahhitler deprem öncesi güvenli inşaat uygulamalarını uygulamalı ve deprem sonrası hasarları önlemek için gerekli önlemleri almalıdır.

Müteahhidin cezai sorumluluğunun ortaya çıkması için yapıyı meydana getirirken gerekli özeni göstermemesi binayı kural ve kaidesine uygun yapmaması gerekmektedir. Nitekim yapıyı eksiksiz ve usulüne uygun olarak meydana getiren müteahhidin yaptığı yapı yine de deprem sebebiyle yıkılırsa illiyet bağının kesilmesi sebebiyle, müteahhide bir sorumluluk yüklenemeyecektir.

Deprem gibi doğal afetler sonucunda birçok kişi geri dönülemez zararlara uğramaktadır. Bu zararların tazmini ve kişilerin hukuksal haklarının korunması için uzman ve güvenilir bir avukat veya yasal danışman ile çalışılmalıdır.

Depremde zarar gören binasını kendisi yaptırmak isteyenler ne yapmalıdır?

Depremde zarar gören binasını kendisi yaptırmak isteyenler için “evini yapmak isteyen yardım yöntemi” (EYY) mevcuttur var ancak bu durumda evin AFAD tarafından onaylanan yerlerde yapılması gerekmektedir. Yeni yapılan evin inşaatı tamamlandıkça AFAD tarafından kredi bedeli ödenmektedir.

Deprem sebebiyle binada oluşan zararlardan müteahhit sorumlu mudur?

Temel kural olarak müteahhitlerin gerekli özeni göstermemesinden ve ruhsata aykırı şekilde bina inşa etmesinden doğan zararlardan sorumlu olacağını belirtmek gerekir.

Bu kapsamda müteahhitler; kolon ve kirişlerin bağlantısında sorun olması, etriye demirinin eksik kullanılması, beton kalitesinin düşük olması, yıkanmamış deniz kumu kullanılması, kolonların gereğinden fazla kısa olması yahut ucuz işçilik gibi sebeplerle meydana gelecek tüm hasarlardan sorumlu olacaktır.

Türk Borçlar Kanunu ve yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca müteahhitler, inşaat sırasında göstermeleri gereken özeni göstermemesinden ve/veya ruhsata aykırı şekilde bina inşa edilmesinden doğan zararlardan sorumludur. Dolayısıyla kolon ve kirişlerin bağlantısında sorun olması, beton kalitesinin düşük olması, deniz kumu kullanılması veya ucuz işçilik gibi sebeplerle meydana gelecek tüm hasarlardan müteahhitlerin sorumluluğu bulunmaktadır.

Türk Borçlar Kanunu’nun “Yapı Malikinin Sorumluluğu” başlıklı aşağıdaki 69. maddesi uyarınca depremde mal varlığı kaybına uğrayanların, binaların proje müellifi mimar ve mühendisler, binaları inşa eden yükleniciler, yapı denetim kuruluşu aracılığı ile yapılan bir yapı söz konusu ise bu kuruluşların sorumluları hakkında tazminat davası açma hakları vardır.

Depremde yıkılan binama ilişkin idareye dava açabilir miyim?

Anayasa’nın 125. maddesinde idarenin kendi eylem ve işlemlerden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu belirtilmiştir. Bu sebeple binanın yıkılmasında idarenin bir sorumluluğu varsa idareye karşı tazminat davası açılmasına bir engel bulunmamaktadır. Bu yönde açılan bir davada özellikle idarenin kendi üzerine düşen yükümlülüğü gerektiği gibi yerine getirmediği gerekli denetimi yapıp yapmadığı irdelenmektedir.