Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Tenfizi ve Tanınması

Tenfiz kararı
MADDE 50 –

(1) Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilâmların Türkiye’de icra olunabilmesi yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır.
(2) Yabancı mahkemelerin ceza ilâmlarında yer alan kişisel haklarla ilgili hükümler hakkında da tenfiz kararı istenebilir.

Görev ve yetki
MADDE 51 –

(1) Tenfiz kararları hakkında görevli mahkeme asliye mahkemesidir.
(2) Bu kararlar kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sâkin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye’de yerleşim yeri veya sâkin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir.

Tenfiz istemi
MADDE 52 –

(1) Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz istemi dilekçe ile olur. Dilekçeye karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir. Dilekçede aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Tenfiz isteyenle, karşı tarafın ve varsa kanunî temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri.
b) Tenfiz konusu hükmün hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilâmın tarih ve numarası ve hükmün özeti.
c) Tenfiz, hükmün bir kısmı hakkında isteniyorsa bunun hangi kısım olduğu

Dilekçeye eklenecek belgeler
MADDE 53 –

(1) Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir:
a) Yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi.
b) İlâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi

Tenfiz şartları
MADDE 54 –

(1) Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dâhilinde verir:
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması.
b) İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
ç) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması.

Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Tenfizi ve Tanınması

Tanıma

MADDE 58 –

(1) Yabancı mahkeme ilâmının kesin delil veya kesin hüküm olarak kabul edilebilmesi yabancı ilâmın tenfiz şartlarını taşıdığının mahkemece tespitine bağlıdır. Tanımada 54 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmaz.
(2) İhtilâfsız kaza kararlarının tanınması da aynı hükme tâbidir.
(3) Yabancı mahkeme ilâmına dayanılarak Türkiye’de idarî bir işlemin yapılmasında da aynı usul uygulanır.

Kesin hüküm ve kesin delil etkisi

MADDE 59 –

(1) Yabancı ilâmın kesin hüküm veya kesin delil etkisi yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade eder.

Yabancı hakem kararlarının tenfizi

MADDE 60 –

(1) Kesinleşmiş ve icra kabiliyeti kazanmış veya taraflar için bağlayıcı olan yabancı hakem kararları tenfiz edilebilir.
(2) Yabancı hakem kararlarının tenfizi, tarafların yazılı olarak kararlaştırdıkları yer asliye mahkemesinden dilekçeyle istenir. Taraflar arasında böyle bir anlaşma olmadığı takdirde, aleyhine karar verilen tarafın Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sâkin olduğu, bu da yoksa icraya konu teşkil edebilecek malların bulunduğu yer mahkemesi yetkili sayılır.

Yabancı hakem kararlarının tanınması

MADDE 63 –

(1) Yabancı hakem kararlarının tanınması da tenfizine ilişkin hükümlere tâbidir.

             YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNDE ARANAN KOŞULLAR

Tanıma ve Tenfizin Ön Koşulları:

• Yabancı bir devlet mahkemesi tarafından verilmiş bir ilamın bulunmuş olması
• Yabancı mahkeme kararının hukuk davalarına ilişkin olması
• Kararın kesinleşmiş olması

Tanıma ve Tenfizin Esas Koşulları:

• Kararın verildiği ülke ile Türkiye arasında mütekabiliyet bulunmalıdır.
• Karar. Türk mahkemelerinin yetkisine giren bir konuda verilmiş olmamalıdır. Yabancı mahkeme kendisini ”aşırı yetkili” görmemelidir.
• Karar Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmamalıdır.
• Karar, davalının savunma haklarına riayet edilerek verilmiş olmalıdır.

Tanıma ve Tenfize Engel Diğer Sebepler:

• Yabancı mahkeme kararının kısmen veya tamamen yerine getirilmiş olması
• Yabancı kararın yerine getirilmesine engel bir sebebin ortaya çıkmış olması

Yabancı Mahkemelerce Verilen Kararın Milletlerarası Sözleşmeye Göre Tanınması ve Tenfizi

Tanınması veya tenfizi talep edilen yabancı kararın, Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmeye dahil bir karar olması durumunda, bu kararın tanınması ve tenfizi talebi, öncelikle ilgili sözleşme hükümleri çerçevesinde değerlendirilir. Yabancı mahkeme kararının tenfizi MÖHUK’un 54/1/a maddesine göre karşılılık şartına bağlanmıştır.

Tanıma ve Tenfiz de Görevli Mahkeme Neresidir?

Tanıma ve tenfiz davalarında ”Asliye Mahkemeleri” görevlidir. Ancak tanıma ve tenfiz kararı aile hukukuna ilişkin olması durumunda , görevli mahkeme ”Aile Mahkemeleridir.”

Tanıma ve Tenfiz de Yetkili Mahkeme Neresidir?

Tenfiz davalarında yetkili mahkeme, kendisine karşı tenfiz istenen tarafın Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesi, bu yoksa Türkiye’deki mutad mesken mahkemesidir. Davalının Türkiye’de yerleşim yeri de mutad meskeni de yoksa, Ankara, İstanbul veya İzmir Asliye Hukuk Mahkemeleri yetkilidir.

Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Tenfizi ve Tanınması

Stajyer Av. İrem ÇELİK

Makale Yazarlığı İçin

Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.