Milletlerarası Özel Hukuk

Kapsam
MADDE 1 –

(1) Yabancılık unsuru taşıyan özel hukuka ilişkin işlem ve ilişkilerde uygulanacak hukuk, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, yabancı kararların tanınması ve tenfizi bu Kanunla düzenlenmiştir.
(2) Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu milletlerarası sözleşme hükümleri saklıdır.

MADDE 2 –

(1) Hâkim, Türk kanunlar ihtilâfı kurallarını ve bu kurallara göre yetkili olan yabancı hukuku re ’sen uygular. Hâkim, yetkili yabancı hukukun muhtevasının tespitinde tarafların yardımını isteyebilir.
(2) Yabancı hukukun olaya ilişkin hükümlerinin tüm araştırmalara rağmen tespit edilememesi hâlinde, Türk hukuku uygulanır.
(3) Uygulanacak yabancı hukukun kanunlar ihtilâfı kurallarının başka bir hukuku yetkili kılması, sadece kişinin hukuku ve aile hukukuna ilişkin ihtilâflarda dikkate alınır ve bu hukukun maddî hukuk hükümleri uygulanır.
(4) Uygulanacak hukuku seçme imkânı verilen hâllerde, taraflarca aksi açıkça kararlaştırılmadıkça seçilen hukukun maddî hukuk hükümleri uygulanır.
(5) Hukuku uygulanacak devlet iki veya daha çok bölgesel birime ve bu birimler de değişik hukuk düzenlerine sahipse, hangi bölge hukukunun uygulanacağı o devletin hukukuna göre belirlenir. O devlet hukukunda belirleyici bir hükmün yokluğu hâlinde ihtilâfla en sıkı ilişkili bölge hukuku uygulanır.

Değişken ihtilâflar
MADDE 3 –

(1) Yetkili hukukun vatandaşlık, yerleşim yeri veya mutad mesken esaslarına göre tayin edildiği hâllerde, aksine hüküm olmadıkça, dava tarihindeki vatandaşlık, yerleşim yeri veya mutad mesken esas alınır.

Milletlerarası Özel Hukuk Nedir?

Milletlerarası özel hukuk, yabancı unsurlu özel hukuk ilişkilerini yöneten maddi hukuk kurallarıdır. Yabancı unsurlu özel hukuk ilişkileri; şahsi, coğrafi, veya konu itibariyle yabancı hukuk sisteminin irtibatını sağlayan özel hukuk ilişkileridir.

Hakim, yabancı unsurlu bir hukuk uyuşmazlığına Türk hukuku kanunlar ihtilafını ve bu hukuka göre yetkili hukuku resen uygular. Hakim gerekli gördüğü zamanlarda kişilerden yardım alabilir. Yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlığın tüm araştırmalara rağmen tespit edilememesi halinde, Türk Hukuku uygulanır.

Yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlığa uygulanacak, yetkili yabancı hukukunun, Türk kamu düzenine açıkça aykırı olması halinde bu hukuk uygulanmaz, Türk hukuku uygulanır.

Milletlerarası Özel Hukukun amacı; uyuşmazlıklarda, tarafların en sıkı ilişkiye sahip olduğu maddi hukuk kurallarının uygulanmasıdır. Buna ”Milletlerarası özel hukuk hakkaniyeti” denmektedir.

Milletlerarası Özel Hukuktaki Maddi Hukuk Kuralları Nelerdir?

1. Maddi milletlerarası özel hukuk kuralları: Yerel hukuklarda yabancı unsurlu hukuk kuralları için getirilen kurallardır.
2. Doğrudan uygulanan kurallar: Devletlerin mali, ekonomik ve sosyal politikalarını gerçekleştirmek amacıyla getirilen kurallardır.
3. Milletlerarası ticari örf-adet ve teamüller: Milletlerarası ticari hayatın oluşturduğu kurallardır.
4. Milletlerarası sözleşmeler: Milletlerarası özel hukuk ilişkileri, milletlerarası sözleşmelerde yer alan maddi hukuk kuralları ile doğrudan düzenlenmiştir.

Kanunlar İhtilafı Kuralları Nedir?

Maddi hukuk kuralları ile düzenlenmeyen, yabancı unsurlu özel hukuk ilişkilerinin tabi olacağı hukuk rejimi olarak, ”kanunlar ihtilafı kuralları” geliştirilmiştir.

Kanunlar ihtilafı kuralları, yabancılık unsuru taşıyan özel hukuk kurallarını doğrudan düzenlemeyip, yalnızca bu hukuk ilişkilerine uygulanacak maddi hukuku göstermektedir. Bu nedenle gösterici kurallar denmektedir.

Milletlerarası Özel Hukukta Bağlama Noktaları Nelerdir?

Bağlama noktası; milletlerarası özel hukukta, uygulanacak olan hukuku belirlenmesini sağlayan unsura denir.

• vatandaşlık
• ikametgah(yerleşim yeri)
• mutad mesken
• ifa yeri
• ika yeri
• zararın meydana gediği yer
• bağlama limanı
• tescil yeri veya sicil yeri
• varma yeri
• bulunma yeri
• taraflarca seçilen hukuk
• en sıkı ilişki hukuku
• davaya bakan hakimin hukuku

Stajyer İrem ÇELİK

Makale Yazarlığı İçin

Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.