Bilgi Edinme Hakkı
Herkes, Kanun ve bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usuller çerçevesinde bilgi edinme hakkına sahiptir.
Türkiye’de ikamet eden yabancılar ile Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı tüzel kişiler, isteyecekleri bilgi kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde, Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinden yararlanırlar.
Bu kapsamdaki başvurular Türkçe olarak yapılır. Karşılıklılık ilkesi kapsamında bulunan ülkeler Dışişleri Bakanlığınca Resmi Gazetede ilan edilir.
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülükleri saklıdır.
Vatandaşlar kendileriyle doğrudan ilgili olsun veya olmasın, merak ettikleri herhangi bir bilgiyi elde edebilirler. Bu sayede kamu kurum ve kuruluşları şeffaflaşır ve bilgi demokratikleşir.
Bilgi İstenebilecek Kamu Kurumları
1- Merkezi idare kapsamındaki kamu idareleri ile bunların bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşları.
2- Köyler hariç olmak üzere mahalli idareler ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşları ile birlik veya şirketleri.
3- T.C. Merkez Bankası, İMKB ve üniversiteler de dahil olmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz olarak enstitü, teşebbüs, teşekkül, fon ve sair adlarla kurulmuş olan bütün kamu kurum ve kuruluşları.
4 – Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları.
Ne Tür Bilgiler İstenebilir
Bilgi edinme başvurusu, başvurulan kurum ve kuruluşların ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken bilgi veya belgelere ilişkin olmalıdır.
Bu ifadede yer alan bilgi ve belgenin ne olduğu çok önemli olup, her iki kavram da kanunda açıklanmıştır. Kanunun üçüncü maddesinin (c ) ve (d) bendinde yapılan tanımlar şu şekildedir:
Bilgi : Kurum ve kuruluşların sahip oldukları kayıtlarda yer alan bu kanun kapsamındaki her türlü veri.
Belge : Kurum ve kuruluşların sahip oldukları bu kanun kapsamındaki yazılı, basılı veya çoğaltılmış dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, etüt, mektup, program, talimat, kroki, plân, film, fotoğraf, teyp ve video kaseti, harita, elektronik ortamda kaydedilen her türlü bilgi, haber ve veri taşıyıcıları.”
Yukarıda yer alan bilgi ve belgenin tanımlarında da görüleceği üzere kamu kurumlarının ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken her türlü bu kapsamda ilgili kurumlardan istenebilecektir.
Elektronik ortamda veya diğer iletişim araçlarıyla yapılacak başvurular
Madde 10– Bilgi edinme başvurusu, kişinin kimliğinin ve imzasının veya yazının kimden neşet ettiğinin tespitine yarayacak başka bilgilerin yasal olarak belirlenebilir olması kaydıyla elektronik ortamda veya diğer iletişim araçlarıyla da yapılabilir.
Gerçek kişiler tarafından elektronik posta yoluyla yapılacak başvurular, başvuru sahibinin adı ve soyadı, oturma yeri veya iş adresine ilave olarak kimlik doğrulama amacıyla
kullanılacak T.C. kimlik numarası belirtilmek suretiyle, istenen bilgi veya belgenin bulunduğu kurum ve kuruluşun bilgi edinme biriminin elektronik posta adresine EK-1’de yer alan form doldurulmak suretiyle yapılır.
Tüzel kişiler tarafından elektronik posta yoluyla yapılacak başvurular, tüzel kişinin unvanı ve adresi ile yetkili kişinin T.C. kimlik numarası belirtilmek suretiyle ve yetki belgesiyle
birlikte, istenen bilgi veya belgenin bulunduğu kurum ve kuruluşun bilgi edinme biriminin elektronik posta adresine EK-2’de yer alan form doldurulmak suretiyle yapılır.
Yetki belgesi uygun elektronik araçlarla elektronik ortama aktarılarak gönderilir.
Gerçek veya tüzel kişiler tarafından, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereğince elektronik imza kullanılarak gönderilen başvurularda, T.C. kimlik numarası aranmaz
Bilgi Edinme Hakkı Kanunu
Yaklaşık yedi yıl önce 2003 yılında kabul edilen 4982 sayılı “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu” ile “demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin” esas ve usullerin düzenlenmesi amaçlanmıştı
Bilgi edinme hakkı anayasaya ne zaman eklendi?
Türk hukuk sisteminde bilgi edinme hakkı, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun 2004 yılında yürürlüğe girmesi ile birlikte yasal, 2010 yılında 1982 Anayasası‘nın 74’üncü maddesine eklenen dördüncü fıkra ile de anayasal dayanağa kavuşmuştur.
Bilgi Edinme Kanunu neleri kapsar?
Bilgi edinme hakkı, bireylerin devlet kurum ve kuruluşlarının görevlerinden dolayı sahip oldukları bilgilere ulaşabilme hakkıdır.
Vatandaşlar kendileriyle doğrudan ilgili olsun veya olmasın, merak ettikleri herhangi bir bilgiyi elde edebilirler. Bu sayede kamu kurum ve kuruluşları şeffaflaşır ve bilgi demokratikleşir.
Bilgi edinme ve dilekçe hakkı nedir?
Dilekçe hakkı, sorulara cevap almak suretiyle bilgi edinmeyi, şikayette bulunmak suretiyle denetlemeyi, dilek ve öneride bulunmak suretiyle de demokratik katılımı sağlayan siyasal haklardandır.
Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna Nasıl Başvurulur?
Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna yalnızca yazılı dilekçe ile başvuru yapılır. Matbu bir formu yoktur.
Bilgi edinme başvurusu nereye yapılır?
Tüzel kişiler tarafından yapılacak bilgi edinme başvurusu; tüzel kişinin unvanı ve adresi ile yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçeyle, istenen bilgi veya belgenin bulunduğu kurum ve kuruluşa yapılır.
Dilekçede, istenen bilgi veya belgeler açık ve ayrıntılı olarak belirtilir.
Bilgi edinme kanununa göre dilekçeye kaç gün içinde cevap verilir?
Bilgi edinme hakkı ile dilekçe hakkının mevzuatımızda yer alan esas ve usullere uygun olarak etkin kullanılmasını teminen kamu kurum ve kuruluşları, kendilerine ulaşan talep ve
şikayetler hakkında ilgilisine en geç on beş gün içerisinde cevap verecek, akabinde de müracaatı mümkün olan en kısa sürede sonuçlandıracaktır.
Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu üyelerini kim seçer?
Kurul Başkanı, kurul üyelerince kendi aralarından seçilir. Kurul, en az ayda bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın çağrısı üzerine toplanır.
Kurul üyelerinin görev süreleri dört yıldır. Görev süresi sona erenler yeniden seçilebilirler.
Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu kaç kişiden oluşur?
✓ Cumhurbaşkanı tarafından atanan 9 kişiden oluşur.
✓ Başkan üyeler arasından seçilir.
✓ Üyelerin görev süresi 4 yıldır.
✓ Kurulun sekretarya hizmetleri Adalet Bakanlığı tarafından yerine getirilir.
Bilgi Edinme Kanunu sekreterya hizmetlerini kim yürütür?
Bunun nedeni, 4982 sayılı Kanunun 14. maddesi gereğince, Kurulun sekretarya hizmetlerinin Başbakanlık tarafından yerine getirilmesidir.
Yeni hükümet sisteminde, 4982 sayılı Kanunun 14. maddesi değişmiş ve sekreterya Adalet Bakanlığına geçmiştir.
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu Nedir?
Madde 1- Bu Kanunun amacı; demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
Bilgi Edinme – Sıkça Sorulan Sorular
- Bilgi İstenebilecek Kamu Kurumları.,
- Ne Tür Bilgiler İstenebilir?,
- Hangi Bilgiler İstenemeyecek?,
- Başvurular Nasıl Yapılacak?,
- Başvuruda Bulunacak Kişilerin Dilekçesinde Neler Olmalıdır?,
- E-mail veya Faks Yoluyla Bilgi İsteme.,
- Taşrada Bulunanlar Başvurularını Nereye Yapacaktır?,
- Zamanından Önce Bir Bilgi İstenebilir mi?,
- Daha Önce Açıklanan veya Yayımlanan Bilgiler İstenebilecek midir?,
- Bilgi Edinme Yetkilileri Başvuru Sahiplerine Yardım Etmekle Yükümlüdür.,
- Bilgi Edinme Başvurularının Kabulü, Değerlendirilmesi ve İşleme Konulması.,
- İstenen Bilgi veya Belgelerin Belirsizliği Halinde Ne Olacaktır?,
- Bilgi Edinme Başvurularına Kaç Günde Cevap Verilecek?,
- Başvurular Olumsuz Cevaplanırsa Ne Yapılmalıdır?,
- Başvurular İçin Ücret Talep Edilecek mi?,
- Alınan Bilgi ve Belgeler Ticari Amaçla Çoğaltılamaz.
Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik
