Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi
Eşlerden birinin ölmesi halinde sağ kalan eş, ev eşyalarının ve aile konutunun kendisine özgülenmesini isteyebilir.
Aile Konutu Nedir?
Eşlerin birlikte yaşadıkları yer aile konutudur. Kanun koyucu aile konutuna eşlerin ortak yaşam alanı olarak belirlemiştir. Ve her iki eşinde bu konut üzerinde hakları eşittir.
Eş, diğer eşin rızası olmadan aile konutu ile ilgili hukuki işlemler yapamaz. Ancak bunun için diğer eşin evin aile konutu olduğuna dair şerh koydurması gerekir.
TMK Madde 194- Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.
Eşlerin yaşamlarını sürdürmek için birlikte kullandıkları eşyalardır. Örneğin, çamaşır makinası, mobilyalar, buzdolabı gibi eşyalar; ev eşyasıdır.
Aile Konutunun ve Eşyaların Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi
Türk Medeni Kanunu’nun 652. maddesinde düzenlenmiştir. Sağ kalan eş, aile konutunun ve ev eşyalarının kendisine özgülenmesi talebinde bulunabilir. Ancak bunu miras payının karşılığında yapabilecektir. Yani miras payı olarak aile konutunu ve eş eşyalarını talep etmektedir. Kanunun lafzından anlaşılacağı üzere hakim kendiliğinden bu kararı vermez. Eş bu yöndeki talebini iletmesi gerekir.
Eş bu yöndeki talebini diğer mirasçılara yöneltir. Mirasçılar bu durumu kabul ediyorsa paylaşma sözleşmesi yapılır. Ancak mirasçılar tarafından talebin reddedilmesi halinde Sulh hukuk Hakimine talebin iletilmesi gerekir. Yani eşin dava açması gerekir. Açılacak dava paylaşma davasıdır. Bu davada eş talebini hakime iletir.
Miras bırakanın terekesinde bilindiği üzere haklar olduğu kadar borçlarda vardır. Mirası kabul edenler borçları da üstlenmiş olur. Miras bırakanın borçları olması durumunda terekenin miras bırakanın borçlarını ödemeye yetmiyorsa, tereke iflas hükümlerine göre tasfiye olacaktır. Bu durumda eş aile konutu ve eşyaların özgülenmesi talebini tasfiyenin yürütüldüğü Sulh Hukuk Mahkemesinden talep eder.
TMK Madde 652- Eşlerden birinin ölümü hâlinde tereke malları arasında ev eşyası veya eşlerin
birlikte yaşadıkları konut varsa; sağ kalan eş, bunlar üzerinde kendisine miras hakkına mahsuben mülkiyet hakkı tanınmasını isteyebilir.
Haklı sebeplerin varlığı hâlinde, sağ kalan eşin veya miras bırakanın diğer yasal mirasçılarından birinin istemi üzerine, mülkiyet yerine intifa veya oturma hakkı tanınmasına da karar verilebilir.
Miras bırakanın bir meslek veya sanat icra ettiği ve altsoyundan birinin aynı meslek ve sanatı
icra etmesi için gerekli olan bölümlerde, sağ kalan eş bu hakları kullanamaz. Tarımsal taşınmazlara
ilişkin miras hukuku hükümleri saklıdır.
Sağ Kalan Eşe Aile Konutunun Ve Eşyaların Özgülenmesi İçin Şartlar
Eşin, miras hakkı payının karşılığında aile konutunu ve ev eşyalarının kendisinde kalmasını isteyebilmesi için bir takım şartların varlığına ihtiyaç vardır.
- Eşler arasındaki evlilik birliğinin ölümle sonlanmış olması gerekir. Örneğin eşler, miras bırakanın ölümü öncesinde boşanmış olması halinde eşin miras hakkı olmayacağı için böyle bir talepte de bulunamaz.
- Sağ kalan eşin miras hakkına sahip olması gerekir. Eş, mirastan çıkarılmış veya eş mirası reddetmiş veya mirastan feragat gibi işlemler yapılmışsa mirasçılık sıfatı kaybedilmiş demektir. Bu durumda eş böyle bir talepte bulunamaz.
- Aile konutunun ve ev eşyalarının miras bırakanın terekesi içerisinde bulunması gerekir. Miras bırakanın ölmeden önce ev ve eşyaları üzerinde mülkiyet hakkı bulunması gerekir. Miras bırakanın tek başına mülkiyet hakkı bulunabileceği gibi sağ kalan eşle birlikte de malik olabilirler. Her halde eş özgülenme talebinde bulunabilir.
Aile konutunun ve ev eşyalarının, sağ kalan eşe özgülenmesi durumunda eşin mirasında artış olmaz. Çünkü miras payının karşılığında özgülenme gerçekleşir. Eğer konut ve eşyaların değeri, eşin miras payını aşıyorsa diğer mirasçılar denkleştirme talebinde bulunabilir.
Eşin bu özgülenme talebine diğer mirasçılar onay veriyorsa yazılı şekilde paylaşma sözleşmesi yapılmalıdır. Ancak mirasçılar özgülenmeyi kabul etmiyorsa eşin dava açması gerekir.
Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi
Sağ Kalan Eşe Aile Konutunun Ve Eşyaların Özgülenmesi Talebi İçin Nerde Dava Açılır?
Eşin paylaşma davası açması gerekir. Miras bırakanın son yerleşim yerindeki Sulh hukuk Mahkemesinde dava açılır. Bu davada talebin ileri sürülerek hakimden istenmesi gerekir.
Haklı sebeplerin varlığı hâlinde, sağ kalan eşin veya miras bırakanın diğer yasal mirasçılarından birinin istemi üzerine, mülkiyet yerine intifa veya oturma hakkı tanınmasına da karar verilebilir.
Miras bırakanın bir meslek veya sanat icra ettiği ve altsoyundan birinin aynı meslek ve sanatı icra etmesi için gerekli olan bölümlerde, sağ kalan eş bu hakları kullanamaz. Tarımsal taşınmazlara ilişkin miras hukuku hükümleri saklıdır.
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
