Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil
Bir kişinin ayırt etme gücünün veya fiil ehliyetinin bulunmaması haline ehliyetsizlik denir. Yani kişi yaptığı işlemin sebep ve sonuçlarını kavrayabilecek durumda değildir.
Ayırt Etme Gücü Nedir?
Bir kişinin iyi ile kötüyü, yararlı ile zararı birbirinden ayırt edebilecek durumda olması, ayırt etme gücü olarak ifade edilir. Kanuna göre, ayırt etme gücü bulunmayan kişiler şunlardır:
- Yaş küçüklüğü,
- akıl hastalığı,
- akıl zayıflığı,
- sarhoşluk
gibi sebepler ayırt etme gücüne engeldir. Kanunda sayılan bu haller sınırlı sayıda değildir. Örneğin, yaşlı kimselerinde ayırt etme gücü bulunmayabilir. Ayırt etme gücü bulunmayan kişiler, fiil ehliyetine sahip değildir.
TMK Ayırt etme gücü
Madde 13- Yaşının küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ya da
bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olmayan
herkes, bu Kanuna göre ayırt etme gücüne sahiptir.
Madde 14- Ayırt etme gücü bulunmayanların, küçüklerin ve kısıtlıların fiil ehliyeti yoktur.
Ayırt etme gücü bulunmayan kişiler, hak ve borç altına giremez. Ayırt etme gücü bulunmayan kişilerin geçerli bir iradesi olmaz. Bu nedenle yapacağı hukuki işlemlere sonuç bağlanmaz. Aynı zamanda ayırt etme gücü olmayan kişi ile işlem yapan tarafın iyiniyetli olması işlemi geçerli hale getirmez. İyiniyet, kişinin ayırt etme gücünün olmadığını bilmemek veya bilebilecek durumda olmamaktır.
Madde 9 – Fiil ehliyetine sahip olan kimse, kendi fiilleriyle hak edinebilir ve borç altına girebilir.
Madde 10 – Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyeti vardır.
Fiil ehliyetinin başlıca koşulu ayırt etme gücüdür. Bir kişinin fiil ehliyetine sahip olabilmesi için ayırt etme gücüne sahip, kısıtlı olamaması ve ergin olması gerekir.
Fiil ehliyetine sahip olmayanların yaptığı hukuki işlemler yok hükmünde sayılır. Fiil ehliyetine sahip olmayan kişilerin yaptığı tapuda yapmış olduğu satış, devir gibi işlemler hukuka aykırı olur. Bu nedenle iptal edilmesi gerekir. Bu tapu iptal ve tescil davası ile sağlanır.
Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil
Ehliyetsizlik iddiasına dayanarak açılan tapu iptal ve tescil davasında, ehliyetsizlik olgusunun ispatlanması gerekir. Bu kapsamda doktor raporları büyük önem arz etmektedir. Nitekim Yargıtay’ın vermiş olduğu bir kararda;
Davacı, mirasbırakan annesi …’ın maliki olduğu … ada … parsel sayılı taşınmazdaki 20 nolu bağımsız bölümünü 03.03.2014 tarihinde ölünceye kadar bakım akdi ile davalı kızı …’a temlik ettiğini, işlem tarihinde murisin hukuki ehliyetinin bulunmadığını ileri sürerek, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile terekeye iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, dava konusu … Tapu Müdürlüğünün 03/03/2014 tarihli ve… yevmiye numaralı işlemin yapıldığı tarihte muris temyiz kudretine sahip olmadığının ATK raporu ile sabit olduğu, bu nedenle yapılan sözleşmenin de geçersiz olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiş, verilen karara karşı istinaf talebinde bulunulması üzerine, …
Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesince, murisin işlem tarihinde hukuki ehliyeti haiz olmadığı adli tıp raporu ile belirlenmiş olduğundan İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama neticesinde verilen kararda usul ve yasaya aykırı bir husus bulunmamakla birlikte muris adına (ölü kişi) tapuya tescil kararı verilmesinin mümkün olmadığı gerekçesi ile İlk Derece Mahkemesince verilen kararın ortadan kaldırılmasına ve taşınmazın tapusunun iptali ile muris … mirasçıları adına tapuya kayıt ve tesciline ilişkin yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir. (1. Hukuk Dairesi 2021/7746 E. , 2021/7126 K.)
Görüldüğü üzere, taşınmazın davalıya devredildiği tarihte miras bırakanın ehliyetsiz olması tapu iptalini gerektirir. Miras bırakanın ehliyetsiz olduğunun kanıtı ise adli tıp raporudur. Bu davalarda doktor raporu büyük önem arz eder. Hatta öyle ki doktor raporu ile kişinin ehliyetsiz olduğu ortaya çıkmışsa tanık dinlenmesi sonuca hiçbir etki yaratmaz.
Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve özellikle davanın ehliyetsizlik hukuksal nedenine dayalı olarak açıldığı ve dava konusu taşınmazın davalıya devredildiği tarihte murisin ehliyetsiz olduğu hususunun ATK raporu ile tespit edildiği göz önüne alındığında tanık dinlenmesinin sonuca etkili olmayacağı gözetilerek… (1. Hukuk Dairesi 2021/7746 E. , 2021/7126 K.)
Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davasını Kim Açar?
Tapu iptal ve tescil davasını, taşınmazın devirden önceki sahibi tarafından açılabilir. Dava eski malik tarafından ehliyetsiz olduğu iddia edilen yeni hak sahibine karşı açılır. Eğer tapuda malik olarak gözüken kişi ölmüşse, dava mirasçılarına yöneltilir. Taşınmaz üzerinde 3. bir kişinin ayni veya şahsi bir hakkı olabilir. Örneğin sükna hakkı, ipotek gibi bir 3. kişinin ayni veya şahsi bir hakkı olabilir. bu hakkın terkini isteniyorsa ayrıca bu kişiye de dava açılmalıdır.
Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. Taraflar anlaşarak davanın kesin yetkili yer mahkemesi dışında bir mahkemede görülmesini sağlayamazlar. Ehliyetsizlik nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davalarında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Bu halde ehliyetsizlik nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davaları taşınmazın bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılır.
Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davasında Zamanaşımı
Ehliyetsizlik nedeniyle tapu iptal ve tescil davası her zaman açılabilir. Herhangi bir zamanaşımı süresine veya hak düşürücü süreye bağlı değildir. Zira ehliyetsiz olarak yapılan hukuki işlemler yok hükmünde kabul edilir.
Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil
Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil
