Araç Değer Kaybı Davası | 2023
Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, kaza sebebiyle onarım gören araçların ikinci el piyasa değerlerinde meydana gelen maddi kaybı ifade eder. Aracınız kazada herhangi bir hasar görmüşse tamamen ve en düzgün şekilde tamir edilmiş olsa dahi aracınızda değer kaybı oluşmaktadır.
Hangi Durumlarda Değer Kaybı Talep Edebilirsiniz?
Kaza sonrası aracın kaporta kısmında, boyama ve ya değişim işlemi yapılmalıdır.(Sadece tampon hasarları değer kaybına neden olmamaktadır.)
Meydana gelen trafik kazasının en az 2 araçlı bir trafik kazası olması gerekmektedir.
Kazada, karşı tarafın % 100 kusurlu olması ve ya % 50 kusurlu olmanız gerekmektedir.
Kaza tarihinden itibaren 2 yıl içinde talepte bulunmanız gerekmektedir.
Aracınızın başka bir trafik kazası nedeniyle meydana gelen hasarının değer kaybı talep edilecek hasarı ile aynı bölgeden olmaması gerekmektedir.
Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır, Gerekli Belgeler Nelerdir?
Trafik Kazası Tespit Tutanağı resmi tasdikli sureti veya taraflar arasında tutulmuş kaza tespit tutanağı, varsa ifade tutanakları veya görgü tespit tutanakları,
Mağdur araca ait ruhsat,
Varsa hasarlı araç resimleri,
Mağdur araç sahibine/zarar gören üçüncü şahsa ait banka hesap bilgileri (banka – şube adı, Iban numarası).
Değer kaybı talep beyanı,
Maddi hasara ilişkin ekspertiz yapıldıysa değer kaybı ekspertiz raporu
Aracın kilometresini gösterir belge
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybı hesaplamasında etkisi bulunan pek çok değişken vardır. Değişkenlerin bazıları araç, bazılarıysa araç kullanım şekliyle ilgilidir. Bu değişkenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Üretim yılı
Hasar geçmişi ve niteliği
Kilometresi
Marka ve model bilgisi
Trafiğe çıkış tarihi
Pazar değeri bu hesaplamaya etki eden faktörlerden bazılarıdır.
Araç değer kaybını kim öder?
Araç değer kaybı kazada kusurlu bulunan tarafın sigorta şirketi tarafından karşılanır. Eğer şirket ödemeyi kabul etmezse tazminat davası açılır ve şirket hasım gösterilebilir.
Araç Değer Kaybı Davası Nasıl Açılır?
Araç sahipleri tam kusurlu olmadıkları sürece değer kayıplarını 2 yolla talep edebilirler.
Dava yoluyla
Sigorta tahkim komisyonun başvuru yolu ile
1.Dava Yolu İle
Dava açan taraf araç değer kaybının karşılanmasını sigorta şirketinden talep etmesi halinde bu talepleri için Asliye Ticaret Mahkemelerinde dava açması gerekmektedir Şayet söz konusu taleplerini araç sahibi veya ruhsat sahibinden talep ediyorsa bu halde davasını Asliye Hukuk Mahkemelerinde açması gerekmektedir.
Motorlu araç kazalarından doğan zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zarar ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre tazminat talepleri için de geçerlidir.
2.Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Yolu İle
Sigorta tahkim komisyonuna başvuran araç sahipleri değer kaybı talepleri ilgili mevzuatında önceden belirlenen formül, yöntem veya ölçütlere göre başvuru sahibinin isteğine bağlı olarak, Komisyonun danışmanlık hizmetleri çerçevesinde raportörler tarafından sonuçlandırılır. Bu kapsamda yer alan dosyalar için raportörler tarafından komisyon listesine kayıtlı sigorta eksperlerinden sıra usulüne göre danışmanlık hizmeti alınır.
Bu çerçevede hazırlanacak raporlar, ilgili mevzuatına uygun hesaplama yapıldığı belirtilmek suretiyle raportörler tarafından onaylanarak sonuçlandırılır. Buna rağmen, başvuru sahibi tarafından hakeme gidilmesinin talep edilmesi halinde hakemler tarafından yeniden bilirkişi tayin edilemez. Bu fıkra çerçevesinde verilecek danışmanlık hizmeti için, sigorta eksperlerine ödenecek ücret ile Komisyonun belirleyeceği başvuru ücreti başvuru yapanlardan alınır. Ücret ve masraf payı maktu olarak Komisyon tarafından önerilir ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca onaylanır.
Raportör dosyaya ilişkin incelemesini on beş gün içinde tamamlamak zorundadır. Ön inceleme ile sonuçlandırılamayan başvurular için rapor hazırlanır. Büroda incelenen uyuşmazlıklara ilişkin rapor, gerekli görülen hallerde dosyayla birlikte derhal Komisyon merkezine iletilir.
Komisyon merkezinde, öncelikle uyuşmazlığın çözümü için heyet oluşturulmasının gerekliliği incelenir. Ancak, uyuşmazlık konusu miktar on beş bin Türk Lirası ve üzerinde olduğu durumlarda heyet oluşturulması zorunludur. Listede hukukçu bulunması halinde, en az biri hukukçu olacak şekilde, en az üç kişiden oluşan heyet, kararını çoğunlukla verir.
Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce tazminat ödemelerinde istenecek belgelerin tamamı ile birlikte ilgili sigortacıya yazılı başvuruda bulunması gerekir.
Sigortacının başvuru tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi kısmen veya tamamen karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde ya da tazminat tutarında anlaşma sağlanamadığı hallerde sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinde, kazanın meydana geldiği yer mahkemesinde ya da zarar görenin ikametgâhının bulunduğu yer mahkemesinde dava açılabileceği gibi uyuşmazlığın çözümü için Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvurulabilir.
Araç Değer Kaybı Davalarında Zaman Sınırı Var mı?
Araç değer kaybının tahsisi için dava açabileceğiniz süre 2 yıl ile sınırlıdır. Zaman aşım süresi için kazanın gerçekleştiği tarih baz alınır. Aracınızdaki değer kaybının tahsisi için 2 yıl içerisinde araç değer kaybı davası açmanız gerekir.
YARGITAY KARARLARI
Yargıtay 17. H.D. 2015/12400 E. ve 2015/13270 K.
“2-Aracın onarıldıktan sonra mübadele (rayiç) değerinin olaydan önceki mübadele değerinden az olacağının kabulü gerekir. Çünkü tamamen onarılmış olsa bile bu araba tahribatın izlerini taşımaktadır. Onarılmış durumdaki değeri, ne kadar iyi onarılmış olursa olsun kural olarak aynı nitelikteki hiç hasara uğramayan araç değerinden düşüktür ve bu da cari değerinden kaybettirmektedir.
Öncelikle, değer azalması veya değer kaybının belirlenmesinde dikkate alınması gereken ölçütler her olayın somut özelliğine göre değişebilecek ise de aracın markası, özellikleri ve model yılı, kullanım amacı, kullanım süresi, yıpranma payı (aracın km’si, metal kompanentlerin yoğunluğu, korozyon dozajı ve önceye ait hasarlar nedeni ile orijinalliğin yitirilip yitirilmediği), aracın gördüğü hasarın ağırlığı ve hasara uğrayan bölgeleri, hasarın giderilmesinde kullanılan
parçaların niteliği (orijinal olup olmadığı) hususları değer kaybında göz önüne alınan aracın olay tarihindeki 2.el rayiç değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2.el rayiç değeri arasındaki farkın değer kaybı olarak kabul edilmesi gerekir. Somut olayda mahkemece bilirkişiden ek rapor alınarak yukarıda açıklanan yöntemle değer kaybı zararının belirlenmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.”
17. Hukuk Dairesi 2015/547 E. , 2015/7868 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davalının yönetimindeki araçla, müvekkiline ait araca çarparak hasarladığını, aracın onarım bedelinin davalının … şirketi tarafından karşılandığını, davalının olayda %100 kusurlu olduğunu, müvekkilinin araç kiralama işi yaptığını bu aracın da kiracı 3.kişi yönetimindeyken kazanın
olduğunu, araçta değer kaybı ve 14 günlük onarım süresince aracın kiralanamaması sebebiyle kazanç kaybı oluştuğunu belirterek şimdilik 2.000,00 TL değer kaybı ile 1.400,00 TL (günlük 100,00 TL’den) araç kiralama bedeli toplamı 3.400,00 TL’nin kaza tarihinden işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsilini talep etmiş; 16.07.2014 tarihli ıslah dilekçesiyle, değer kaybını 600,00 TL eksik, kazanç kaybını 280,00 TL fazla talep ettiklerini dava dilekçesinde fazla istenen
280,00 TL kazanç kaybını değer kaybı olarak ıslah ettiklerini, ayrıca 320,00 TL daha değer kaybı zararını artırarak ıslah ettiklerini kazanç kaybınında 1.120,00 TL olarak kabulünü istemiştir.
Davalı, kusuru, tazminat miktarlarını, kaza tutanağını kabul etmediğini, aracın kiralık olarak kullanılması sebebiyle değer kaybı oluşmayacağını, araçtaki hasarın fazla olmadığını, aracın onarımda olduğu süre boyunca kiralanacağının kabul edilemeyeceğini, kiralama bedelinin fahiş bulunduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulü ile 2.600,00 TL değer kaybı, 1.120,00 TL kazanç kaybı olmak üzere toplam 3.720,00 TL’nin kaza tarihinden işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir. Trafik kazasından kaynaklanan tazminat davalarında, zarar veren taraf, kusuru oranında, gerçek zarardan sorumlu olur. Kusur ve gerçek zararın konusunda uzman bilirkişi marifetiyle tespit edilmesi gerekir. Olayla ilgili düzenlenen kaza tespit tutanağında davalının, davacı aracına arkadan çarpma kuralını ihlal etmesi nedeniyle tamamen kusurlu olduğu belirtilmiştir.
Davacı vekili, davalının olayda %100 oranında kusurlu olduğuna dayanarak araçta meydana gelen hasarın davalının … şirketince giderildiğini, müvekkilinin araç kiralama işi yaptığını, aracın 3.kişi kiracı yönetiminde iken kazanın meydana geldiğini, araçta değer kaybı oluştuğunu ayrıca 14 günlük onarım süresince araç kiralamadığından kazanç kaybı olduğunu belirterek şimdilik 2.000,00 TL değer kaybı ve günlük 100 TL’sinden toplam 1.400,00 TL araç kiralama bedelinin davalıdan tahsilini talep etmiş, daha sonra talebini değer kaybı yönünden ıslah etmiştir.
Davalı kusuru, kaza tutanağını, tazminat miktarını kabul etmediğini, araç kiralık olarak kullanıldığından değer kaybı olmayacağını, onarımda olduğu süre boyunca kiralanacağının kabul edilemeyeceğini, kiralama bedelinin fahiş olduğunu savunmuştur.
Mahkemece, davalı aracının … şirketi …. tarafından düzenlenen hasar dosyası getirilmediği gibi, tarafların kusurunun tespiti hususunda hiç inceleme yapılmamıştır. Davacı aracı 2013 model…. otomobildir. Kaza 05.09.2013 tarihinde meydana gelmiştir. Hasar konusunda hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacı aracının kiralık araç olarak kullanıldığı, aynı model özel otomobil olarak kullanılan araçlara göre daha fazla yıpranmış olacağı km si vs.gözetilmeden Sigorta Birliği Kasko Değer listesine ve serbest piyasa araştırmasına göre piyasa rayici (52.000,00 TL) belirlenmiş, onarımı sonucu piyasa rayicinin
%5’i oranında 2.600,00 TL değer kaybı olacağı tespit edilmiş, aracın hasarına göre makul onarım süresi belirlenmeden, davacı talebine göre 14 gün için kazanç kaybı bulunmuştur. Araçta meydana gelen değer kaybı aracın modeli, markası, km si, kullanım tarzı vs.gibi hususlar gözönünde bulundurularak kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki 2.el piyasa rayiç değeri (hasarsız hali ile) ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki hali ile serbest piyasadaki 2.el piyasa değeri arasındaki farktır. Değer kaybının bu yöntemle tespiti gerekir.
Aracın hasarının giderilmesi için gerekli makul tamir süresinin de bilirkişi tarafından belirlenmesi gerekir. Yine davacının araç kiralama faaliyeti nedeniyle kazancına dair resmi belge, defter, vergi kaydı ve buna ilişkin ticari belge ve bilgilerinin dosyaya getirilmesi, daha sonra konusunda uzman bilirkişi masifetiyle davacının kaza olmasaydı dahi yapacağı zorunlu giderler (yakıt vs.) indirildikten sonra günlük net kazancının bulunması, buna göre onarım süresince net kazanç kaybının hesaplanması gerekir.
Eksik inceleme ve hüküm kurmaya elverişli olmayan bilirkişi raporuna göre karar verilemez.
Bu durumda mahkemece, öncelikle ….’den… nolu davaya konu kazaya ilişkin hasar dosyasının bütünüyle getirilmesi, yine davacının araç kiralama faaliyeti nedeniyle ticari kazancına ilişkin ilgili meslek kuruluşlarından da sorularak tüm belge, bilgi, defter, muhasebe, vergi kaydı vs.dosyaya ibrazının sağlanması, davacının zorunlu giderleri dışında günlük net kazancının tespiti hususunda gerektiğinde davacının işyerindeki resmi belge ve kayıtları üzerinde de
konusunda uzman bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılarak günlük net kazancının hesaplanması daha sonra… ve… fen heyeti gibi kurum veya kuruluşlardan seçilecek kusur ve hasar konularında uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan tüm dosya kapsamına göre tarafların olaydaki kusur durumlarının ve davacı aracının kiralık araç olarak kullanılması, yıpranma payı, km si, modeli, markası vs. göz önünde bulundurularak kaza tarihi itibariyle aracın hasarsız hali ile 2.el piyasa rayiç değeri ile hasarı giderilmiş hali ile 2.el piyasa rayiç fiyatının belirlenmesi, (aradaki farkın değer kaybı olarak kabul edilmesi) araçta davaya konu
kaza sebebiyle meydana gelen hasarın tamiri için gerekli makul sürenin tespiti, bu süre içinde davacının net kazanç kaybının hesaplanması hususlarında ayrıntılı, gerekçeli, denetime elverişli, önceki bilirkişi raporunda irdelenip değerlendirildiği bir rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
Kabule göre de; davacı vekili dava dilekçesinde şimdilik 2.000,00 TL değer kaybı ile 1.400,00 TL kazanç kaybının davalıdan tahsilin talep etmiş; hasar konusunda alınan bilirkişi raporunda 2.600,00 TL değer kaybı 1.120,00 TL kazanç kaybı tespitinden sonra verdiği ıslah dilekçesi ile dava dilekçesinde değer kaybının 600,00 TL az, kazanç kaybının 280,00 TL fazla talep edildiğini, dava dilekçesinde fazla istenen 280,00 TL kazanç kaybını değer kaybı olarak ıslah ettiklerini ayrıca 320,00 TL daha değer kaybı zararını artırdıklarını belirterek bu duruma göre 2.600,00 TL değer kaybı, 1.120,00 TL kazanç kaybı taleplerinin kabulünü istemiştir. 6100 Sayılı HMK’nin 176. ile 182.maddelerinde ıslah müessesesi düzenlenmiştir.
Davacı vekilinin talebi gibi, ıslah yapılması usule uygun değildir. Bu durumda davacı tarafın değer kaybına yönelik talebini sadece 320,00 TL artırdığı kabul edilerek en fazla 2.320,00 TL değer kaybı ve 1.120,00 TL kazanç kaybı yönünden davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu gibi usule uygun olmayan ıslah talebinin kabulü ile 2.600,00 TL değer kaybı, 1.120,00 TL kazanç kaybı yönünden davanın tamamen kabulüne hükmedilmesi de doğru değildir.
SONUÇ:Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının reddine, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ….’ün temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 28/05/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
