Askeri Disiplin Hukuku | Avukat İstanbul
ASKERİ DİSİPLİN HUKUKU / Askeri disiplin hukuku 31.01.2013 tarihli Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu ile düzenlenmektedir ve ilgili Kanunun amacı Türk Silahlı Kuvvetleri askerlerinin disiplinli olarak ordu faaliyetini yürütebilmesi için çıkarılmış bir kanundur ve hangi askeri personeli kapsadığı yine ilgili düzenlemede belirtilmektedir.
Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’na tabi olan askeri personeller hangileridir?
6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli ile ilgili mülki görevlerinden doğan yetkileri saklı kalmak kaydıyla,
- Subayları,
- Astsubayları,
- Uzman jandarmaları,
- Uzman erbaşları,
- Sözleşmeli erbaş ve erleri,
- Erbaş ve erleri,
- Askeri öğrencileri kapsamaktadır.
- Askeri hakimler söz konusu Kanun kapsamının dışındadır.
ASKERİ DİSİPLİN CEZALARI / Askeri disiplin cezaları, verildiği askeri personele göre farklılık göstermektedir.
Subay, Astsubay, Uzman Jandarma ve Uzman Erbaş, Sözleşmeli Erbaş ve Erler Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezaları
- Uyarma cezası verilebilir.
- Kınama cezası verilebilir.
- Hizmete kısmi süreli olarak devam etme cezası verilebilir. Söz konusu ceza askeri personele mesai sonrasında günde 3 saati ve her halde saat 24.00’ü geçmeyecek şekilde, kadro görevinde veya kadro görevi dışında statüsüne uygun askeri hizmetlerin yaptırılması şeklinde yerine getirilir.
- Aylıktan kesme cezası verilebilir ve askeri personelin sigortasına göre hesaplanan prime esas kazancının tutarından kesinti yapılır.
- Hizmet yerini terk etmeme cezası verilebilir ve ceza, askeri personelin mesai bitiminden sonra görev yaptığı yerden ayrılmayıp hizmete devam etmesi şeklinde yerine getirilir.
- Oda hapsine ilişkin ceza verilebilir ve askeri personel oda hapsi cezası müddetince görevini yerine getiremez, hizmetini yapamaz.
- Silahlı kuvvetlerden ayrılma cezası verilebilir. Söz konusu ceza yerine getirilirken askeri personelinin Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilir veya sözleşmesi feshedilir.
Askeri Öğrenciler Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezaları
- Kınama cezası verilebilir.
- İzinsizlik cezası verilebilir ve bu cezada askeri öğrenci hafta sonu tatili gibi tatil günlerinden faydalandırılmaz.
Erbaş ve Erler Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezaları
- İzinsizlik cezası verilebilir ve bu cezada askeri personel tatil günlerinden faydalandırılmaz.
- İlave hizmet yükleme cezası verilebilir.
- Oda hapsine ilişkin ceza verilebilir ve askeri personel oda hapsi cezası müddetince görevini yerine getiremez, hizmetini yapamaz.
- Hizmetten men edilmesine ilişkin ceza verilebilir ve askeri personel günlük olarak gerçekleştirdiği hizmetten uzaklaştırılır.
Askeri personel kendileri aleyhine verilen askeri disiplin cezalarına karşı itiraz yoluna gidebilir mi?
ASKERİ DİSİPLİN CEZALARINA KARŞI İTİRAZ YOLU
- Askeri personel aleyhine verilmiş disiplin cezası disiplin amiri tarafından verilmişse, cezanın personele tebliğinden itibaren 3 iş günü içerisinde bir üst disiplin amirine itiraz edilebilmesi mümkündür.
- Askeri personel aleyhine verilmiş disiplin cezası disiplin kurulu tarafından verilmişse, cezanın personele tebliğinden itibaren 5 iş günü içerisinde bir üst komutanlığın disiplin kuruluna itiraz edilebilmesi mümkündür.
Askeri personel kendileri aleyhine verilen askeri disiplin cezalarına karşı mahkemelere başvurarak dava açma yoluna gidebilir mi?
ASKERİ DİSİPLİN CEZALARINA KARŞI İPTAL DAVASI AÇILMASI
- Türk Silahlı Kuvvetleri’nde ayrılmaya ilişkin disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilir.
- Barış zamanında verilmiş olan aylık kesme cezasına, hizmet yerini terk etmeme cezasına, oda hapsi cezasına karşı da iptal davası açılabilir.
Askeri disiplin cezalarına karşı açılacak iptal davası, hangi mahkemede ve hangi süre içerisinde açılmalıdır?
Askeri disiplin cezalarına karşı iptal davası İdare Mahkemesinde açılmalıdır ve 60 gün içerisinde açılmalıdır.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/49
Karar No : 2021/34
HUKUKİ DEĞERLENDİRME : İncelemeye konu başvuruda giderilmesi istenen aykırılık; 6413 sayılı Kanun uyarınca tesis edilen kınama cezalarının yargı denetimine tabi olup olmadığı hususundan kaynaklanmaktadır. Anayasa’nın 129. maddesinin üçüncü fıkrasında, disiplin cezalarının yargı denetimi dışında bırakılamayacağı ifade edildikten sonra, dördüncü fıkrasında, silahlı kuvvetler mensupları ile hakimler ve savcılar hakkındaki hükümlerin saklı olduğu belirtilerek silahlı kuvvetler mensupları ile hakimler ve savcılar hakkında verilecek disiplin cezalarının yargı denetimi dışında bırakılması konusunda kanun koyucuya takdir yetkisi tanınmıştır.
6413 sayılı Kanun’un 43. maddesinin 1. fıkrasının dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan şeklinde yer alan, yüksek disiplin kurulları tarafından verilen Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezaları ile subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde iptal davası açılabileceği yolundaki hükümden, sayılanlar dışındaki cezalara yargı
yolunun kapalı olduğu anlaşılmaktadır.
Buna göre, Anayasa’nın 129. maddesinin verdiği yetkiye istinaden, kanun koyucunun askerî personele verilen uyarma, kınama ve hizmete kısmi süreli devam cezalarına karşı yargı yolunu açmadığı tartışmasızdır. Bu itibarla, Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu olan davacılara uygulanan kınama cezalarına karşı yargı yolu kapalı olduğundan, bu işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların esasının incelenmesi olanağı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 10/06/2020 tarih ve E:2020/139, K:2020/598 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesine , 25/10/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.
Askeri Disiplin Hukuku | Avukat İstanbul
Stajyer Av. Derya MERİÇ
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
