Askeri Disiplin Hukuku Avukatı

Askeri Disiplin Hukuku Avukatı

Askeri disipline göre hizmet sırasında kurallara ve emirlere kayıtsız şartsız uyulmak zorundadır. Askeri disiplinin iki tane öğesi vardır. Bunlar mutlak itaat ile astının ve üstünün hukukuna riayettir.

Nitekim Türk Silahlı kuvvetleri iç hizmet yönetmeliğinde itaat şöyle tanımlanmıştır: Askerliğin temeli mutlak bir itaattir. İtaat, her astın üstünden aldığı emri hiç bir kayıt ve şart düşünmeden ve en ufak bir tereddüt göstermeden canla, başla yapması, kanunlar ve nizamların dediğinden dışarı çıkmaması ve yasak edilen şeyleri yapmaması olarak tanımlanmıştır.

Askerlerin disiplininde baz alınan tek şey askerin üstüne itaat etmesi kurallara uyum sağlaması değildir. Askerin cesaretli olması, ölmekten çekinmemesi, iyi ahlaklı olması gibi unsurlarda yönetmelikte tanımlanmıştır.

TSK’nın disiplin sistemi yasa içerisinde düzenlenerek, Türk Silahlı kuvvetleri Disiplin Kanunu olarak16 Mart 2013’de yürürlüğe girmiştir.

Askeri Disiplin Kanunu Kimleri Kapsar?

Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 2. maddesinde askeri disiplin kanunun kimleri kapsadığı düzenlenmiştir. “ Mülki idare amirlerinin Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli ile ilgili mülki görevlerinden doğan yetkileri saklı kalmak kaydıyla bu Kanun; askeri hâkimler hariç subaylar, astsubaylar, uzman jandarmalar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erler, erbaş ve erler ile askeri öğrencileri kapsar.”

Askeri Disiplin Hukuku Avukatı

Askeri Disiplin Cezaları

• Subay, Astsubay, Uzman Jandarma ve Uzman Erbaş, Sözleşmeli Erbaş ve Erler Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezaları

Uyarma: Görevin icrasında veya hareketlerinde daha dikkatli olunması gerektiğinin bildirilmesidir. Emre uymamak, görev dışında üste saygısızlık, israf etmek gibi fiillerdir.
Kınama: Amire yahut üste nezaketsizlik, küfürlü konuşmak, askeri eşyayı kullanmamak, sağlığını korumamak gibi fiillerdir.
Hizmete kısmi süreli devam: Disiplin cezası alan askere günde 3 saat geçmemek üzere askeri hizmet yaptırılmasıdır. Üste saygısızlık, görev yerini terk etmek, ketum davranmamak, tamaruz, izinsiz davranışlarda bulunmanın cezası hizmette kısa süreli devamdır.
Aylıktan kesme: Amire saygısızlık, yalan söylemek, ayrımcalık yapmak, kayırma talep etmek gibi fillerin işlenmesi halinde verilir.
Hizmet yerini terk etmeme
Oda hapsi
Silahlı Kuvvetlerden ayırma: Kişinin TSK ile ilişiğinin kesilmesi yahut sözleşmesinin feshedilmesi sonucunu doğurur.

Askeri Öğrenciler Hakkında Verilecek Ceza

• Kınama
• İzinsizlik

Askeri öğrenciye verilecek olan ceza 2 çeşittir. Bu iki cezanın belirlenmesi işlenen fiilin ağırlığına göre değişmektedir.

Kınama cezası; öğrencinin, disiplinsizlik teşkil eden davranışlarda bulunduğunun somut olarak tespit edilmesi ve bunun yazı ile bildirilmesidir.

 İzinsizlik cezası; öğrencinin, hafta sonu tatilinden faydalandırmamasıdır.

Erbaş ve erler hakkında verilebilecek cezalar

Türk Silahlı kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 25. maddesine göre erler ve erbaşlar hakkında verilecek olan cezalar düzenlenmiştir.

• İzinsizlik
• İlave hizmet yükleme
• Oda hapsi
• Hizmetten men

 İzinsizlik, ilave hizmet yükleme ve oda hapsi cezaları disiplin amirleri tarafından verilmektedir. Hizmetten men cezası ise disiplin kurulları tarafından verilir.

Disiplin Cezası Kim Tarafından Verilir?

Disiplinsizlik yapan personele, Türk Silahlı kuvvetleri Disiplin Kanunu’nunda belirtilen yetki sıralamasına göre disiplin amiri tarafından fiilin ağırlığına göre uygun bir ceza verilir.

Kanunun 8. maddesine göre disiplin amiri olabilmek için;

• amir konumunda olunması,

• Disiplin cezası verilecek personelden rütbe veya kıdemce büyük olunması,

• Disiplin cezası verilecek kişinin subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaş statüsünde olması halinde, bu personele sicil verme yetkisinin bulunması gerekir.

Disiplin amiri söz konusu personel hakkında gerektiğinde soruşturma yapabilir ve disiplin cezası verebilir.

• Personelin bulunmuş olduğu disiplinsizlik hali için daha ağır bir ceza verilmesi gerekmişse,
• Yapılan disiplinsizliğe amirin kendisi bizzat şahit olmuşsa,
• disiplinsizlik, amirin emri altında olan birden fazla kişi tarafından işlenmişse,
• Önceki yapılan disiplinsizlik için amirleri ceza vermemişse; üst disiplin amirleri tarafından disiplin soruşturması yapılarak, ceza verilebilir.

Askeri Disiplin Cezalarında Zamanaşımı

Disiplin amirleri tarafından, personelin disiplinsizliğini öğrendikleri tarihten itibaren 1 ay içerisinde fiile uygun ceza verilmelidir. Ve herhalde personelin işlemiş olduğu fiilin üzerinden 2 yıl geçtikten sonra disiplin cezası verilemez.

Yapılan disiplinsizlik fiili, amirler tarafından araştırılması gerekmişse 1 ay içerisinde araştırmaya başlanılmış olması gerekir. Ve bu araştırma süresi 6 ayı geçmemelidir.

Askeri Disiplin Cezalarına Karşı Nereye İtiraz Yapılır?

Disiplin amirleri ve disiplin kurulları tarafından verilmiş olan cezalara karşı itiraz yolu kullanılarak ceza kaldırılabilir.

Disiplin amiri tarafından verilen cezanın tebliğinden itibaren 3 iş günü içerisinde bir üst disiplin amirine söz konusu verilen cezaya itiraz edilebilir. Aksi halde verilen ceza kesinleşir. İtiraz edilmişse karar 5 iş günü içerisinde verilmelidir.

Disiplin kurulu tarafından verilen ceza kararının tebliğinden itibaren 5 iş günü içerisinde bir üst komutanlığın disiplin kuruluna itiraz edebilir. Aksi halde ceza kesinleşir. Süresi içerisinde yapılmış olan itiraz üst komutanlık subayı tarafından 5 iş günü içerisinde incelenir ve dosya disiplin kuruluna gönderilir. Disiplin kurulu ise 15 iş günü içerisinde kararı verir.

Askeri Disiplin Hukuku Avukatı

Askeri Disiplin Cezalarına Karşı İptal Davası

• Yüksek disiplin kurulları tarafından verilen Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezaları ,
• subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir.

Verilen bu cezalara karşı önce itiraz yoluna gidilebileceği gibi doğrudan mahkemeye de başvurulabilir. Disiplin cezasının kararının tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde İdare Mahkemesinde dava açılmalıdır.

Askeri Disiplin Cezalarına Karşı Kimler İptal Davası Açamaz?

• Subaylar, astsubaylar, uzman jandarmalar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erler, erbaş ve erler ile askeri öğrencilere verilecek olan uyarma, kınama, hizmette kısmi süreli disiplin cezalarına karşı itiraz yoluna gidilebilir. Ancak bu cezalar için İptal davası açılamaz.

Askeri Disiplin Cezasına Karşı Açılan İptal Davası Yürütmeyi Durdurur Mu?

Disiplin cezalarına karşı idare mahkemesinde iptal davası açmak yürütmeyi kendiliğinden durdurmaz. Yürütmenin durdurulması için şartların oluşması ve talep edilmesi gerekir. Bu halde disiplin cezasının kişiye uygulanması durdurulacaktır.

• Verilen söz konusu cezanın uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararlar doğuracaksa,
• verilen ceza açıkça hukuka aykırı ise açılan iptal davasında yürütmenin durdurulmasının talep edilmesi halinde söz konusu karar icra edilmeyebilir. Yani disiplin cezası mahkeme sonuçlanana kadar uygulanmayabilir.

Askeri Disiplin Hukuku Avukatı

Av. Merve ÇATAR

Makale Yazarlığı İçin

Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.