Belirsiz Alacak Davası
Bir alacağın miktarının ne kadar olduğu tam olarak belirlenememesi halinde açılan bir davadır. Davacı eğer alacak miktarını belirleyebiliyorsa bu davayı açamaz. Belirsiz alacak davasının açılabilmesi için davacıların tüm çabayı göstermiş olmasına rağmen çeşitli sebeplerden dolayı miktarı belirleyemiyor olmalarıdır. Alacağın belirsiz olarak açılabilmesi için bazı şartların varlığı gerekir.
Belirsiz alacak davası HMK madde 107’de düzenlenmiştir.
HMK madde 107:
Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir.
Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi mümkün olduğunda, hâkim
tarafından tahkikat sona ermeden verilecek iki haftalık kesin süre içinde davacı, iddianın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın talebini tam ve kesin olarak belirleyebilir. Aksi takdirde dava, talep sonucunda belirtilen miktar veya değer üzerinden görülüp karara bağlanır.
Belirsiz alacak davasının açılabilmesi için davanın açıldığı tarihte alacaklının, alacağının miktar ve değerini tam olarak belirleyememesi gerekir. Ancak davacının alacağını belirleyememiş olmasının kabul edilebilmesi için tüm dikkat ve özeni göstermiş çabalamış buna rağmen belirleyememiş olmalıdır. Bu halde de belirleyememesi kendisinden beklenmeyecek derecede olmalıdır. Taraflar arasında alacak miktarının belirlenmesi hususunda uyuşmazlık olması, talep sonucunun belirlenmesinin davacıdan beklenemez olduğu anlamına gelmez. Alacak miktarının yargılama sırasında yapılacak olan delil incelemesi, bilirkişi, keşif gibi işlemlerin yapılmasına bağlı olarak belirlenebilir olması belirsiz alacak davasının açılabileceği kabul edilir.
Belirsiz Alacak Davasının Açılabilmesi İçin Aranan Şartlar
- Alacaklının talep ettiği alacak miktarının belirleyebilmesi imkansız olması. Yani talep edilen alacak miktarının belirlenmesinin imkansız olması.
- Alacaklı Dava dilekçesinde geçici talep sonucunu belirtmiş olmalıdır.
- Dava sonunda davacının talep miktarı kesin olarak belirlenebilir olmalıdır.
Belirsiz Alacak Davasının Amacı
- Belirsiz alacak davasının amacı yüksek yargılama giderlerinden kurtulmak için yapılır.
- Alacak davalarında talep edilen miktara göre dava harcı ve masrafları yatırması gerekir. Davacı alacağını tam olarak belirleyemediğinde gereğinden fazla harç, gider avansı yatırmak zorunda kalabilir. Belirsiz alacak davası ile bu durumun önüne geçilmek istenmiştir. Böylece yanlış yahut eksik, fazla talepte bulunarak gereğinden fazla dava harcı ve avans yatırılmayı önler. Belirsiz alacak davasında davacı asgari tutarda üzerinde bir harç yatırır. Yargılamanın sonraki kısmında alacağın tam olarak belirlenmesiyle buna yönelik davacının talebini artırmasıyla birlikte eksik kalan harç tamamlanır.
- Dava belirsiz alacak şeklinde açıldığı zaman daha sonra söz konusu talebin artırılması davalının onayına bağlı olmadan artırılabilir.
- Belirsiz alacak davasının açılması sonucunda zamanaşımı kesilir. Belirsiz alacak davasının açılmasıyla birlikte zamanaşımı sadece talep edilen miktar yönünden değil, belirlenemediği için talep edilemeyen kısım için de zamanaşımı kesilir. Böylece alacağın zamanaşımına uğraması engellenir.
Yargılamanın sonraki kısımlarında talep edilen miktarın artırılması ve faiz istenmesi halinde faiz davanın açılma tarihinden itibaren hesaplanır.
Alacak davasında, talep edilen miktar dava dilekçesinde kesin olarak belirtilmelidir. Ancak belirsiz alacak davası açıldığı zaman talep kesin olarak belirtilmek zorunda kalınmaz. Yani bu durum bu istisnai özellik taşır. Belirsiz alacak davaları kısmen eda kısmen tespit davası niteliğindedir. Eda davası borçludan bir şey verilmesini, yapmasını talep edildiği bir dava çeşididir. Tespit davası ise bir hukuki olayın, durumun mahkeme tarafından tespit edilmesi için açılan bir dava çeşididir. Belirsiz alacak davasında da talep konusu belirlenememiş olsa da bir miktar parayı da içerir. Yargılamanın devamında belirsiz olan alacağın belirlenmesiyle birlikte mahkeme davacıya 2 haftalık süre verilir. Davacı iddianın değiştirilmesi ve genişletilmesi yasağına tabi olmadan dava dilekçesindeki talebini artırabilir. Davacı bu süre içerisinde talebini artırmazsa dava dilekçesindeki miktar üzerinden karara bağlanır.
Belirsiz Alacak Davasında Zamanaşımı
Belirsiz alacak davasının açılmasıyla birlikte alacak yönünden zamanaşımı kesilir. Belirlenemeyen ve yargılamanın devamında belirlenecek olan kısım için de zamanaşımı kesileceği için davalı tarafından zamanaşımı definde bulunamayacaktır. Böylece davacının alacak hakkının korunması sağlanacaktır.
Yargıtay Kararı
- Belirsiz Alacak Davasında Alacağın Belirlenmesiyle Birlikte Alacağa Yönelik Olan Faiz Dava Tarihinden İtibaren Yürütülür.
9. Hukuk Dairesi 2021/12494 E. , 2021/16689 K.
Somut olayda, davacı tarafça Belirsiz alacak davası açıldığı sabittir. Mahkemece hüküm altına alınan dava konusu yıllık izin ücreti ve prim alacağı Belirsiz alacak davasına konu edilebilecek nitelikte alacak olduğundan, hüküm altına alınan yıllık izin ücreti ile prim alacağının tamamına dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken, dava ve ıslah tarihlerinden itibaren faiz yürütülmesi hatalı olup bozma sebebi ise de bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, hükmün 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3/2. maddesi yollaması ile 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 438/7. maddesi uyarınca düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
Belirsiz Alacak Davası
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
