Dijital Hesapların Miras Yoluyla İntikali Mümkün müdür
Dijital miras, Türk hukukunda yeni yeni gelişmekte olan bir kavramdır. Bu konu da verilmiş olan Yargıtay kararları olmakla birlikte henüz tam olarak sistemimize geçmiş değildir. Kanunda miras yoluyla geçebilecek olan mal varlığı ve tereke unsurları sınırlı olarak sayılmamıştır. Özel bir düzenleme öngörülmediği takdirde kural olarak mal varlığa bağlı olan haklar miras yoluyla geçebilir. Ancak kişiye sıkı sıkıya bağlı olan hakların (intifa hakkı, sükna hakkı gibi istisnalar hariç) miras yoluyla intikali mümkün değildir. Dijital hesapların ise intikale elverişli olup olmamasına kanun bakımından bir engel oluşup oluşmayacağına bakılmalıdır. Aynı zamanda hesapların kullanma niteliğinde bakılması gerekmektedir.
- Ticari amaçla kullanılan sosyal medya hesapları:
Sosyalleşmeden çok maddi kazanç için kullanılan sosyal medya hesaplarının mirasçılara intikal olması gerekir. Çünkü bu hesaplar yüksek takipçi sayılı, reklam alan ve bu yollarla bir gelir elde edilmesini sağlayan hesaplardır. Nitekim Yargıtay’ın vermiş olduğu bir kararda;
- 6. Hukuk Dairesi 2020/1149 E. 2020/905 K.
Söz konusu kararı ilk derece mahkemesi özel hayatın gizliliğini ihlal ettiği için reddetmiş ve karar Yargıtay’a konu olmuştur
“Miras bırakanın cep telefonunda Icloud isimli Bulut bilişim sisteminin kullanıldığı ve cep telefonunda fotoğraf, video, mail, dosyalar gibi birçok şeyin burada kayıtlı olduğu bunlara ise sadece Apple kimliği ile ulaşım sağlanabildiği aynı zamanda bu hesap ile kontrol edilen e-ticaret sitesinin hesabının, hediye çekleri, kuponları olduğu dolayısıyla terekeye konu olabilecek malvarlığının olduğu..”
Söz konusu Yargıtay kararında bulut uygulama olan Icloud kimliği, mirasa konu terekenin içerisinde sayılmış ve erişim sağlanması için hüküm tesis edilerek. Mirasçılarına intikali sağlanmıştır. Ancak dikkat edilecek olursa bu uygulamanın mirasa konu olarak terekenin içerisinde yer almasını sağlayan “maddi bir değer” içermesinden kaynaklanır.
- Ticari amaçla kullanılmayan sosyal medya hesapları:
Kazanç elde etmek için kullanılmayan hesapların özel hayatın gizliliği, haberleşmenin gizliliğinin ihlal edilmesi gibi hükümlere aykırılık teşkil edebilir. Bilindiği üzere özel hayatın gizliliği Anayasa madde 20 ile koruma altına alınmıştır. Aynı zamanda Türk ceza kanunu ile de yaptırma bağlanmıştır. Yine haberleşmenin gizliliğinin ihlal edilmesi Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu hükümlere göre kişilerin sosyal medya hesapları sadece kullanana ait ve bir başkasının hakimiyeti alanına girmesi halinde ihlal söz konusu olacaktır. Sosyal medya hesaplarının kullanımı hak sahibine ait olmasından dolayı kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Dolayısıyla söz konusu hükümlere aykırılık teşkil edecektir. Bu nedenle ayrıca bir düzenleme yapılmadığı takdirde ölen kişinin hesap şifrelerinin mirasçıları olsa dahi bu kişilere miras yoluyla intikalinin sağlandığı zaman hukuka aykırı olacaktır. Çünkü düzenlemelerin aksine hareket edilmiş olur. Bu konuyla ilgili hala mevcut bir düzenleme veya karar yoktur.
Sosyal Medya Hesabının Miras Yoluyla İntikali İle İlgili Mahkeme Kararları
- Alman Federal Mahkemesi tarafından verilen bir karar da; “kızını kaybeden bir aile, kızının ölümünü aydınlatmak için Facebook’tan kızlarının hesabına ulaşmayı talep etmiş. Ancak talep geri çevrilmiştir. Bunun üzerine aile dava açmış ve davaları kabul edilmiştir. Facebook söz konusu kararı temyiz etmesinin arkasından Eyalet yüksek mahkemesi miras hukukuna dair bir inceleme yapmadan, telekomünikasyon gizliliği ilkesi gereği verilen kararı bozmuştur. Bunun üzerine aile kararı Federal Mahkemeye götürmüştür. Federal mahkeme; külli halefiyet ilkesinden hareket ederek, kişisel verilerin korunması ile telekomünikasyon gizliliği ilkelerinin, sosyal medya hesabının mirasçılara intikali ile ihlal edilmiş olmayacağına dair karar vermiştir. Yani Federal mahkeme külli halefiyet prensibi üzerinden hareket ederek bu kararı hukuka uygun bulmuştur. Federal Mahkemesinin bu kararında söz konusu ilkeleri ihlal ettiği gerekçesiyle eleştirilmiştir.
Dijital Hesapların Miras Yoluyla İntikali Mümkün müdür?
Verilen bu karardan sonra ortaya çıkan tartışmaların neticesinde Facebook ve bazı sosyal medya hesapları bazı ayarlamalar yaparak, kullanıcıların ölümünden sonra hesap şifrelerinin paylaşılmasını onaylayıp onaylamayacağına dair bir düzenleme yapmıştır. Hesap şifrelerinin paylaşılmasını isteyen kullanıcılar kimlerin erişmesini istediğine dair bir belirleme yapma imkanı da getirilmiştir.
- Yine 2011 yılında Amerika’da şüpheli bir şekilde ölen çocuğun ölümünün aydınlatılması için aile Facebook’tan hesap erişimi istemiş, Facebook önce haberleşmenin gizliliğine ve hizmet koşullarına aykırı olacağı için reddetmiş ancak ailenin ısrarlı faaliyetleri sonucunda hesap erişimini sağlamıştır.
- Justin Ellsworth olayında ise Irak savaşında asker olarak katılan Justin Ellsworth, savaşta ölmüştür. Justin Ellsworth, Irakta iken sosyal medya hesaplarından, e- posta üzerinde arkadaşlarına ve ailesine savaşta yaşadıklarını anlatmış. Oğlunun ölümünden sonra babası oğlunun sosyal medya hesaplarına erişerek mesajlarını okumak ve yaşananları kamuya duyurmak istemiştir. Bu nedenle Yahoo’dan hesaba erişim istemiş ancak reddedilmiştir. Bunun üzerine babası dava açmış ve verilen kararda; sosyal medya hesap ve içeriklerinin terekede yer aldığına; bu hesapların mirasçılara intikal etmesi gerektiğine karar vermiştir. Bu nedenle Yahoo’nun Justin Ellsworth’un hesabının babasına vermekle yükümlü olduğuna karar verilmiştir.
Dijital Hesapların Miras Yoluyla İntikali Mümkün müdür?
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
