Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Tanınması
- Evlilik dışı doğan çocuk babası tarafından;
- nüfus memuruna yazılı başvuru,
- mahkemeye yazılı başvuru,
- Noterde düzenlenecek olan tanıma senedi ile, (noterde düzenleme biçiminde noter senedi ile)
- vasiyetname yoluyla, evlilik dışı doğan çocuk tanınarak baba ile soybağı ilişkisi kurulması sağlanabilir. Tanıma işlemi için babanın bu yöndeki beyanı yeterlidir. Herhangi bir DNA testine gerek yoktur.
- Evlilik dışı doğan çocuğun babası tarafından tanınması için nüfusta başka bir erkek ile soybağı ilişkisi kurulmuş olmamalıdır. Eğer çocuk daha önce başka bir erkekle soybağı ilişkisi bulunuyorsa öncelikle bu mevcut soybağı ilişkisinin geçersizliği sağlanmalıdır. Aksi halde baba tarafından tanıma işlemi gerçekleştirilemez. Dolayısıyla öncelikle soy bağının reddi davası açılmalıdır.
Babanın Tanıma Davası
Çocuk annenin rahmine düşmesiyle birlikte anne çocuğun velayetine sahip olmaktadır. Dolayısıyla doğumla birlikte anne ve çocuk arasında soybağı ilişkisi kurulacaktır. Ancak çocuk evlilik dışı doğmuşsa babası tarafından tanınmadıkça soybağı ilişkisi kurulmaz. Baba, çocuğu tanımak için dava açmadan diğer sayılan halleri de kullanarak çocuk ile soybağı ilişkisini kurabilir. Evlilik dışı doğan çocuğun tanınması için açılan bu dava babanın tek taraflı irade beyanını içermektedir. Babanın mahkemeye yaptığı yazılı başvurusu üzerine mahkeme nüfus müdürlüğüne bildirimde bulunur. Babanın tanıma davası için bir zamanaşımı süresi yoktur.
Tanımanın İptali Davası
- Çocuğu tanıyan erkek baba olduğu düşüncesi ile çocuğu tanımışsa ve bu tanıma yanılma, aldatma, korutma sebebiyle olmuşsa tanımanın iptalini dava yoluyla talep edebilir. Bu halde tanıyan iptal davasını anne ve çocuğa yöneltecektir. Çocuğu tanımanın iptal sebebini öğrendiği yahut korkunun etkisinin ortadan kalkmasından itibaren 1 yıl ve herhalde tanımanın üzerinden 5 yıl geçmesiyle birlikte düşer.
- Tanımanın iptali davası açılabilmesi için yapılan tanıma işlemi geçerli olmalıdır. Örneğin, tanıyanın ayırt etme gücünden yoksun bulunması, çocuğun başka bir erkekle soybağı bulunması veya yasal temsilcinin rızasının arandığı hallerde rızanın bulunmaması, soybağının reddedilmiş olması hallerinde kanundaki şekil şartlarına aykırı olarak yapılmış olan tanıma işlemi geçersizdir. Dolayısıyla böyle yapılmış bir tanıma işlemi için iptal yoluna gidilmesine gerek yoktur. Ancak geçersiz bir tanıma işlemine rağmen çocuk tanıyanın aile kütüğüne geçirilmiş ise dava açılması gerekir. Bu halde herhangi bir zamanaşımı süresi yoktur. Geçersi olan tanıma işlemi vasiyetname ile yapılmışsa vasiyetnamenin iptali davasının açılması gerekir.
- Tanımanın iptal davası tanıyan dışında anne, çocuk ve çocuk ölmüşse altsoyu, Cumhuriyet Savcısı, hazine ve diğer ilgiler (tanınan çocuğun gerçek babası, tanıma dolaysıyla mirasın dışında kalanlar) bu davayı açabilir.
- Tanımanın davası tanıyan dışındaki kişiler tarafından açılmışsa; tanıyanın baba olmadığını ispat etmek zorundadırlar.
- Tanınan çocuğun dava hakkı 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi değildir. Tanınan çocuğun dava hakkı ergin olmasından itibaren bir yıl içerisinde düşer.
- Tarafların dava açma sürelerini kaçırmakta haklı sebepleri varsa bu gecikme sebebini ortadan kalkmasından itibaren 1 ay içerisinde dava açılabilir.
- Tanıma iptali davasında yetkili ve görevli mahkeme;
davacı veyahut davalının dava veya çocuğun doğumu sırasındaki yerleşim yerindeki Aile Mahkemesinde açılabilir.
Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Tanınması
Babalık Davası
- Ancak babalık davası açılmak isteniyorsa; çocuğun annesi belli olmuş olması gerekir. Çocuğun daha önce başka bir erkekle soybağı ilişkisi kurulmamış olması gerekir. Aynı zamanda çocuğun başka bir erkekle evlatlık ilişkisi kurulmamış olmalıdır.
- Babalık davası anne veya çocuk tarafından açılabilir. Çocuğun reşit olduktan sonra babalık davasını açmak için bir süre sınır yoktur, her zaman açabilir.
- Çocuk ölmüşse; babalık davasını çocuğun mirasçıları açamaz ancak çocuk davayı açtıktan sonra ölmüşse mirasçılar davaya devam edebilir.
- Babanın hayatta olmaması halinde onun mirasçılarına da açmak mümkündür.
- Anne ve çocuk açtığı babalık davasını Cumhuriyet Savcısına ve hazineye bildirmek zorundadır. Yine dava anne tarafından açılmışsa çocuğa atanmış olan kayyıma bu dava bildirilmelidir. Bu kayyım çocuk 18 yaşından küçük olması halinde atanacaktır. Kayyımın usulüne uygun olarak davaya katılma talebinde bulunması ile birlikte davayı takip etmelidir.
- Babalık davasının yöneltileceği babanın evli olup olmaması da önemli değildir.
- Babalık davası çocuğun doğumundan önce açılabileceği gibi doğumdan sonrada açılabilir.
Babalık Davası Açan Anne Bakımından Sonuçları
- Babalık davası açarak çocuk ile baba arasındaki soybağı ilişkisinin kurulmasını isteyen anne aynı zamanda gebelik ve doğum sırasındaki harcamaları bakımından maddi tazminat taleplerinde bulunabilir:
- Doğum harcamalarını talep edebilir,
- Doğumdan önceki ve sonraki 6 haftalık süre içerisindeki yaptığı masrafları,
- Aynı zamanda gebelik ve doğum dolaysıyla yapmış olduğu diğer giderlerini de talep edebilir.
- Çocuk ölü doğmuş olsa bile hâkim, bu giderlerin karşılanmasına karar verilebilir.
Babalık davasını açan anne nafaka talebinde bulunamaz.
Annenin babalık davasını doğumdan itibaren 1 yıl içerisinde açmak zorundadır. Ancak süre haklı nedenler dahilinde kaçırılmışsa bu nedenlerin ortadan kalktığı andan itibaren 1 ay içerisinde açabilir.
Babalık Davasının Baba ve Çocuk Açısından Sonuçları
- Çocuğun velayeti TMK 337 gereği velayet anneye verilecektir. Ancak anne 18 yaşından küçükse, kısıtlıysa, ölmüşse yahut velayet anneden alınmışsa hakim çocuğun menfaatine gözeterek velayeti babaya verebileceği gibi çocuğa vaside atayabilir.
- Babalık davası sonucunda baba ile çocuk arasında soybağı kurularak babalık hükmü verilmişse; çocuk ile baba arasındaki kurulan soybağı sanki doğumdan itibaren kurulmuş gibi geçmişse etkili olarak sonuç doğuracaktır. Dolayısıyla eğer baba ölmüşse çocuk geçmişe etkili olarak, babasına ölüm anında mirasçı olmuş gibi mirastan hak kazanır.
- Babalık davasının hükme bağlanmasıyla birlikte anne nafakaya hak kazanmazken; çocuk kazanacaktır. Nafaka mahkeme tarafından re sen dikkate alınacaktır.
Babalık Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme
- Taraflardan birisinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yerinde,
- Doğum esnasında olan yerleşim yerinin,
Aile Mahkemesinde açılabilir.
Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Tanınması
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
