Güvenlik Soruşturması 2023
Güvenlik Soruşturması Nedir?
Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteniğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesine denir.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasını Kimler Yapar?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır. İçişleri Bakanlığı Kaçakçılık İstihbarat Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı´ndaki bilgi kayıtları ile Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü´ndeki adli sicil kaydı, talepleri üzerine, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak makamlar ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilgili birimlerine verilir. Türk Silahlı Kuvvetleri personeli hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına ilişkin talepler Milli Savunma Bakanlığı tarafından Cumhurbaşkanlığına iletilir. Bunlar hakkındaki güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı ve/veya Emniyet Genel Müdürlüğüne yaptırılır.
Subay ve Astsubay Güvenlik Soruşturması Nasıl Yapılır ?
Türk Silahlı Kuvvetleri personeli hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına ilişkin talepler Milli Savunma Bakanlığı tarafından Cumhurbaşkanlığına iletilir. Bunlar hakkındaki güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı ve/veya Emniyet Genel Müdürlüğüne yaptırılır.
Başvuru yaptıklarında dolduracakları güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formundan bir adet ikamet adreslerinde ki il emniyet müdürlüğüne, bir adet MİT’e ve bir adette Milli Savunma Bakanlığı’na gönderilir. Bu üç kurum güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapar. Elde edilen bilgileri dosya halinde değerlendirme komisyonuna gönderir. Nihai kararı Milli Savunma Bakanlığı Değerlendirme Komisyonu verir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgilerin olumsuz olması halinde kurulacak olan değerlendirme komisyonunun vereceği karar, bağlayıcı değildir. Karar, sonucun takdirine sunulacağı sorumlu hiyerarşik üst tarafından verilecektir.
Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacaklar
MADDE 3– (1) Arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılır.
(2) Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.
Arşiv araştırması
MADDE 4– (1) Arşiv araştırması;
a) Kişinin adli sicil kaydının,
b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının,
c) Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının,
ç) Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin onüçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
d) Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması
MADDE 5– (1) Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin;
a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,
b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Danıştay kararı göre arşiv araştırmacı yapılacak konular şu şekildedir:
• Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı,
• Kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği,
• Adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan araştırılması.
Danıştay kararı göre soruşturması yapılacak konular şu şekildedir:
• Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı,
• Kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği,
• Adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı,
• Yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığı,
• Ahlaki durumu,
• Yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin,
• Mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesi.
Kararda ve mevzuatta yer alan hükümlere göre arşiv araştırmasında mevcut kayıtlardan araştırma yapılması yeterli iken soruşturmasında kişinin ikametgahı çevresinden de araştırma yapılır.
Subay ve Astsubay Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer ?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması taleplerinin ilgili makama ulaşmasından itibaren arşiv araştırması sonuçları en geç 30 iş günü, güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 iş günü içinde cevaplandırılır. Ancak sonuçların ilgili kurumlara ulaşması ve kurumların bu sonuçları değerlendirip karara bağlamaları da dikkate alındığında belirtilen bu süreler uygulamada bir hayli aşılmaktadır.
Hatta bu süreler bazı kurumlar için 1 yıla yakın sürdüğü ve mağduriyete yol açtığı görülmektedir. Uzayan güvenlik soruşturmanız var ise kuruma bir dilekçe ile başvurarak sonuçlandırılmasını talep edebilirsiniz.
Güvenlik Soruşturması Kararlarına Karşı Hangi Durumlarda Dava Açılır?
Güvenlik soruşturması kapsamında alınan kararlar için; hem davanın işleyiş süreciyle alakalı olarak, hem de soruşturma sonucunda yapılan değerlendirmelere bağlı olarak davalar açılabilir.
Soruşturma kararlarına bağlı dava açılması için gereken durumlar şu şekildedir:
• Güvenlik soruşturması kapsamında, değerlendirme dışı kalan kişinin; bu soruşturmanın olmadığına dair kanıt sunması, soruşturmanın olumsuz olarak sonuçlanmasına neden olan durumlara karşı tespit raporlarının sunulması halinde
• Güvenlik soruşturmasında görev alan kişilerle, soruşturma sonucunda olumsuz yanıt alan taraflar arasında; tartışmaların yaşanmış olması, geçmişten gelen düşmanlık halinin bulunması ve kan davası gibi sorunların bulunuyor olması
• Güvenlik soruşturması kapsamında değerlendirilmeyen bireyler tarafından yapılacak olan; soruşturma yapan ekip tarafından hile olduğu söylenmesi veya soruşturması devam eden kişinin yapmış olduğu yanıltma hali gibi etkenler
Güvenlik soruşturması devam ederken veya olumsuz olarak sonuçlanırsa; insanlar tarafından, soruşturmaya tabi tutulan insanlar tarafından dava açılmasına neden olan durumlardır.
Güvenlik Soruşturması İptal Davası Nedir?
Güvenlik soruşturması iptal davası, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunun olumsuz sonuçlanması durumunda açılan idari davaya denir. Bu dava idare mahkemesine açılır. İdare mahkemesi İdari Yargılama Usulü Kanunu kapsamında gerekli araştırmayı yaptıktan sonra işlemin hukuka aykırı olup olmadığı noktasında karar verir.
Güvenlik soruşturmasının olumsuz olması nedeniyle idarelerin kamu görevine atamama veya halihazırda var olan atama onayını iptal etme gibi işlemleri bulunmaktadır. Bunlara karşı dava dilekçesi hazırlanırken 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’ nda belirtilen şekil ve esaslara mutlaka riayet edilmelidir. Aksi halde telafisi mümkün olmayan sonuçlarla karşılaşılabilir ve kazanma ihtimalinizin kuvvetli olduğu bir davayı yolun en başında usulü eksikliklerden kaybedebilirsiniz.
