Hacizden Dolayı İstihkak Davası
İcra ve İflas hukukumuzun temel ilkelerinden biri , borçlunun borca yetecek kadar malının haczedilmesi ancak borçlunun borcu için üçüncü kişiye ait malların haczedilememesi , şeklindedir.
Ancak buna rağmen borçlunun malları haczedilirken , üçüncü kişiye ait olan mallar da haczedilmiş olabilir.
Bu tür mallara çekişmeli mal ve bu çekişmeli mallara da istihkak iddia edilen mallar denir. İstihkak kelimesinin anlamı da zaten “ hak iddia etmek “ şeklindedir. Dolayısıyla üzerinde hak iddia edilen bu malların hacizden kurtarılması için başvurulan yola da “istihkak davası “ denir.
İstihkak davası prosedürü 3 farklı duruma göre ayrı ayrı belirlenir .
Haczedilecek malın borçlunun elinde bulunması ,
Haczedilecek malın borçlu ile birlikte üçüncü kişinin elinde bulunması,
Haczedilecek malın üçüncü kişinin elinde bulunması,
Hacizli Malın Borçlunun Elinde Bulunması Durumunda İstihkak Davası
Borçlunun elinde bulunan bir mal haczedilirken, borçlu bu malın başkasına ait olduğunu veya borçlunun elindeyken üçüncü kişi tarafından mülkiyet veya rehin hakkı iddia edildiği takdirde; haczi yapan icra memuru bu istihkak iddiasını haciz tutanağına geçirir.
Haciz sırasında olmayıp, üçüncü kişi icra dairesine gelerek istihkak iddiasında bulunursa da bu iddia haciz tutanağına geçirilir. İstihkak iddiası, haczi öğrendikten sonra yedi gün içinde yapılmalıdır.
Yapılan istihkak iddiasına karşın; icra müdürlüğü, üçüncü kişinin iddiasını alacaklıya ve borçluya bildirir ve bu iddiaya itirazları varsa üç gün içerisinde sunmaları için süre verir. Alacaklı ve borçlu bu süre içinde itiraz etmezlerse, istihkak iddiasını kabul etmiş sayılırlar ve haczedilen mal üçüncü kişinin iddia ettiği hak ile birlikte değerlendirilir. Eğer mülkiyet hakkı iddiası varsa haciz kalkar ancak rehin iddia edildiyse, üçüncü kişinin rehiniyle birlikte haczedilmiş sayılır.
Alacaklı veya borçlu; icra müdürlüğünün kendisine tanıdığı üç günlük sürede itiraz ederlerse, dosya icra mahkemesine gider. İcra mahkemesi öncelikle takibin devamı veya ertelenmesi hususunda bir karar verir. Ertelenmesine karar vermesi hususunda üçüncü kişiden teminat alınır.
İcra mahkemesinin takibin ertelenmesi veya devamı kararı kendisine tebliğ edilen üçüncü kişi, 7 günlük süre içerisinde aynı mahkemede istihkak davası açabilir. Üçüncü kişi bu sürede istihkak davası açmazsa, istihkak iddiasından vazgeçmiş sayılır.
İstihkak davasında davacı olan taraf, malı ne suretle iktisap ettiğini ve malın borçlunun elinde bulunma sebeplerini göstermek ve bunları ispat etmekle yükümlüdür.
2. Hacizli Malın Üçüncü Kişinin Elinde Bulunması Durumunda İstihkak Davası
Alacaklının borçluya ait olduğunu iddia ettiği haczedilen mal, borçlunun elinde olmayıp da üzerinde hak iddia eden üçüncü kişinin elinde olması durumunda, üçüncü kişi yedi eminliği kabul ettiği takdirde bu mal muhafaza altına alınmaz.
Haczedilen malın kendisine ait olduğunu iddia eden üçüncü kişiye karşı dava açmak üzere icra müdürlüğünce, alacaklıya 7 günlük süre verilir. Burada 7 günlük süre, icra mahkemesince değil icra dairesince verilmektedir.
Süre icra müdürlüğünün alacaklıya verdiği günden itibaren başlar. Alacaklı bu süre içinde üçüncü kişi aleyhine istihkak davası açmazsa, iddiasını kabul etmiş sayılır ve üçüncü kişinin malı üzerine koyulan haciz kalkar.
Alacaklı borçlunun üçüncü kişideki mallarının haczinde mutlaka istihkak davası yoluna başvurmak zorunda değildir. Bu aşamada İİK m.89’a göre haciz ihbarnamesi göndermek yoluna da başvurabilir.
3. Borçlu ile Üçüncü Kişinin Malı Birlikte Elde Bulundurmaları
Borçlu ile üçüncü bir kişinin taşınır malı birlikte elde bulundurmaları halinde ise, mal borçlunun elinde sayılır.
Ancak borçlu ile malı elinde bulunduran üçüncü kişi lehine bir karine koyulmuştur. Bu karineye bağlı olarak, örneğin borçlunun karısı olan üçüncü kişiye ait malların haczinde kürk bir manto borçlunun karısına ait olduğu farz olunur.
İstihkak davası nedir icra?
Borçlunun malları haczedilirken, aslında üçüncü kişiye ait olan mallar da haczedilmiş olabilir. İstihkak iddia edilen bu malların hacizden kurtarılabilmesi için açılacak dava istihkak davasıdır.
İstihkak davası kim açar?
Hacizde istihkak davasında mal borçlunun elinde haczedildiği için davayı açacak olan üçüncü kişidir. Davalı ise haciz koydurmuş olan alacaklıdır. Borçlu ile üçüncü kişinin malı birlikte elde bulundurmaları halinde de mal borçlunun elinde sayılır. Mal için hacizde istihkak davası açma yetkisi üçüncü kişiye aittir.
İstihkak davası icra hukukunda hangi durumlarda açılır?
İstihkak davası icra takibi ile haciz işlemi aynı yerde yapılmış ise istihkak davasının açılacağı yer icra takibinin başlatıldığı yer mahkemesidir. İcra takibine konu olan mallar istinabe yoluyla başka icra müdürlüğünce haczedilmişse haczin yapıldığı yere de istihkak davası açılabilmektedir.
Istihkak davası hangi madde?
İstihkak davası, genel olarak taşınır veya taşınmaz bir mal üzerinde mülkiyet hakkına dayanan dava olarak tanımlanabilir. İstihkak davası esas itibariyle TMK’nın 683. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, malik malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabilir.
İstihkak ve istirdat davası nedir?
Borçlu tarafından açılan davalarda, kişinin gerçekte borcunun olmadığı, söz konusu parayı zorla ve icra tehdidi ile ödediği durumlarda, paranın şahsına geri verilmesi için açılan dava türü istirdat davası olarak tanımlanmaktadır.
İstihkak iddiası hangi icra dairesine yapılır?
Haczedilecek mallar başka yerde ise takip yapılan icra dairesi malların bulunduğu yer icra dairesine müzekkere yazar. Hacizde istihkak var ise, istihkak iddiası hakkında İİK`nın hangi maddesinin uygulanacağına asıl icra dairesi karar verir.
İstirdat davası arabuluculuğa tabi mi?
Dava, doğrudan istirdat şeklinde açılıyorsa, bu kez de açıkça alacak talebi olduğundan arabuluculuğa tabi olduğu açık. Zorunluğa uyulmaması durumunda mahkeme tarafından 1 haftalık kesin süre verilir aksi takdirde dava usulden reddedilecektir.
Hacizden Dolayı İstihkak Davası
