Hakimin Reddi | Reddi Hakim
Hakimlerin tarafsız olması gerekir. Tarafsız ve bağımsız olarak uyuşmazlık hakkında karar vererek adaleti sağlamaları gerekir. Ancak bazı hallerde hakimin davaya bakarken tarafsız olamayacağı durumlar oluşabilir. Bu hallerde tarafsızlığın önüne geçilmesi için bu durumlarda hakimin davaya bakmakta yasaklı olduğu düzenlenmiştir.
Hakimin Davaya Bakmakta Yasaklı Olduğu Haller
Yasaklılık sebepleri
HMK MADDE 34- (1) Hâkim, aşağıdaki hâllerde davaya bakamaz; talep olmasa bile çekinmek
zorundadır:
a) Kendisine ait olan veya doğrudan doğruya ya da dolayısıyla ilgili olduğu davada.
b) Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşinin davasında.
c) Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun davasında.
ç) Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın davasında.
d) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların davasında.
Sayılan haller sınırlı olarak düzenlenmiştir. Bu hallerde hakimin tarafsız olamayacağı varsayılır ve kuvvetle muhtemel sayılır. Sayılanlardan birinin varlığı hakim tarafından görüldüğü takdirde; hakim o davadan çekilmek zorundadır. Davaya devam edemez. Hatta taraflar veya ilgililer açısından talep olmasa bile hakim kendiliğinden çekilmek zorundadır.
Hakimin Davaya Bakmasında Reddedilmesi
Davada hakimin tarafsız olmadığı konusunda şüphe duyulması halinde hakimin davaya bakmasını engelleyebilmek için getirilmiş olan bir müessesedir. Hakimin reddi halinde ret sebeplerinin varlığının tespiti başka bir mahkeme tarafından yapılır. Hakimin reddi durumunda hakim hemen davadan çekinmez. Ancak hakim yasaklılık sebeplerinin varlığında davadan hemen çekilmek zorundaydı. Hakimin reddi ile hakimin yasaklılığı aynı şey değildir.
Hakimin reddi sebepleri, kanunda sınırlı olarak sayılmış değildir. Somut olaya göre ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Hakimin hangi hallerde reddedilebileceği kanunda sınırlı olarak sayılmamıştır. Hakimin tarafsızlığına ilişkin duyulmuş bir şüphenin varlığı halinde bu yola başvurulabilir. Aynı zamanda hakim tarafsızlığı konusunda şüphe oluştuğunu gördüğü anda kendiliğinden de davadan el çekebilir.
Reddi hakim sebepleri kanunda şöyle sayılmıştır:
Ret sebepleri
MADDE 36- (1) Hâkimin tarafsızlığından şüpheyi gerektiren önemli bir sebebin bulunması hâlinde, taraflardan biri hâkimi reddedebileceği gibi hâkim de bizzat çekilebilir.
Özellikle aşağıdaki hâllerde, hâkimin reddi sebebinin varlığı kabul edilir:
a) Davada, iki taraftan birine öğüt vermiş ya da yol göstermiş olması.
b) Davada, iki taraftan birine veya üçüncü kişiye kanunen gerekmediği hâlde görüşünü açıklamış olması.
c) Davada, tanık veya bilirkişi olarak dinlenmiş veya hâkim ya da hakem sıfatıyla hareket etmiş olması; uyuşmazlıkta arabuluculuk veya uzlaştırmacılık yapmış bulunması.(
ç) Davanın, dördüncü derece de dâhil yansoy hısımlarına ait olması.
d) Dava esnasında, iki taraftan birisi ile davası veya aralarında bir düşmanlık bulunması.
Hakimin Reddi Nasıl Yapılır?
Bu durum iki şekilde olabilir. Ya hakim kendisi davadan çekilebilir yada taraflardan birisi hakimin reddini isteyebilir.
Hakimin kendisinin davadan çekilmesi: Hakim neden davaya bakmaktan çekilmek istediğini dilekçe ile yazı işleri müdürlüğüne bildirir. Aynı zamanda hakimin el çekmesi için öngörülmüş olan bir süre de yoktur. Hakimin ret sebeplerini gerekçeli olarak bildirmesinin ardından İlgili merci söz konusu sebebi inceleyerek kararını verir.
Taraflardan Birisinin Hakimi Reddetmesi: Hakimin reddi sebebinin öğrenilmesinden itibaren en geç ilk oturumda ileri sürülmesi gerekir. ret sebebini davaya bakıldığı sırada öğrenmiş ise en geç öğrenmeden sonraki ilk duruşmada, yeni bir işlem yapılmadan önce bu talebini hemen bildirmek zorundadır. Aksi halde süresinde yapılmayan ret talebi dinlenmez. Reddi hakim talebi dilekçe ile mahkemeye verilir. Ret talebinin dayandığı sebepler açıkça delilleri ile birlikte gösterilmeli. Varsa belgeler eklenmelidir. Ret talebi, reddi istenen hakimin mensubu olduğu mahkemeye verilir.
Hakimin reddini isteyen tarafın dilekçesi karşı tarafa tebliğ ettirmesi gerekir. Karşı tarafın, diğer tarafın yapmış olduğu ret talebine ilişkin; dilekçenin kendilerine tebliğinden itibaren 1 hafta içerisinde cevap vermesi gerekir. Ardından yazı işleri müdürü ret dilekçesini ve ilgili evraklarla birlikte dosyayı, reddi istenen hakime gönderir. Hakim 1 hafta içerisinde görüşünü belirtir ve dosyayı yazı işleri müdürlüğüne iade eder. Dosya yazı işleri müdürlüğü tarafından karar verilmek üzere yetkili merciiye gönderir.
Hakimin Reddi | Reddi Hakim
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
