İhtiyati Haciz Nedir | İcra Avukatı 2023
İhtiyati haciz, bir para alacağının zamanında ödenmesinin garanti altına alınması amacıyla, mahkeme kararı ile borçlunun mallarına önceden, geçici olarak el konulmasıdır.
İcra ve İflas Kanunu’nda düzenleme alanı bulan bu hukuki yol ile borçlunun icra takibini başarısız kılmaya yönelik davranışlarının önüne geçilmesi amaçlanır. Alacaklı geçici bir koruma şemsiyesi altına girer ve borçlunun mallarına geçici olarak el konulur.
İhtiyati haciz ile birlikte, borçlunun mallarını üçüncü kişilere devretmesi engellenmiş olur. Buradaki amaç, kötü niyetli borçluların mal kaçırarak alacaklıları zarara uğratmasının önüne geçebilmektir.
İhtiyati Haczin Şartları Nelerdir?
Alacağın rehinle teminat altına alınmamış olması gereklidir.
Kural olarak vadesi gelmiş bir alacak bulunmalıdır.
Alacağın paraca alacağı olması gereklidir.
Alacağa ilişkin ve ihtiyati haczin yapılmasını haklı gösterecek delillerin bulunması gereklidir.
İhtiyati haciz talebinde bulunan alacaklının mahkemeye teminat yatırması gereklidir. Ancak alacak bir ilama dayanıyorsa teminat yatırılmasına gerek yoktur.
İhtiyati haciz şartları bu şekildedir. Borcun vadesi gelmiş olmalıdır dedik. Ancak bir hal vardır ki borcun vadesi henüz gelmeden de ihtiyaten borçlunun malları haczedilebiliyor. Bu halleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Borçlunun belirli bir yerleşim yeri yoksa veya
Borçlu kaçmaya, mallarını gizlemeye veya kaçırmaya hazırlanıyorsa yahut kaçmışsa veya başka hileli işler yaparsa
İlgili borç icra takibine konu olabilecek bir borç olmalı
Para borcu olmalı
Mahkemeye alacağa ilişkin tatmin edici deliller sunulmalıdır
Borçludan kaynaklanan sebeplerle alacağın tahsil edilme imkanı zayıflıyorsa bu sefer vadesi beklemeden (İH) yoluna gidilebilir.
İhtiyati Haciz Nedir | İcra Avukatı 2023
İhtiyati Haciz ile İhtiyati Tedbir Farkları Nelerdir?
İhtiyati haciz ihtiyati tedbir kapsamında ele alınması gereken bir yoldur. Ancak ayrıldıkları nokta amaçladıkları hususlardır. İhtiyati hacizde amaçlanan, teminattır ancak ihtiyati tedbirde, korunması gereken herhangi bir hak olabilmektedir. İhtiyati tedbir amacı gereği genel düzenleme saiki ile düzenleme altına alınmıştır. Ve fikrimizce en önemli fark ise ihtiyati tedbirin, neden yönünden kanuni bir sınırlamaya tabi tutulmamasıdır.
İhtiyati Haciz Kararı
İhtiyati haciz, bir dilekçeyle borcun niteliğine göre asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesinden istenir. Alacaklı, alacağı ve ihtiyati haciz sebeplerinin varlığı hakkında delilleri mahkemeye sunmaya mecburdur (İİK m.258/1).
Mahkeme her iki tarafı dinleyip dinlememekte serbesttir (İİK m.258/2). Uygulamada genellikle borçluyu dinlemeden (duruşma yapılmaksızın) karar verildiği görülmektedir.
İhtiyati haciz talebinin reddi halinde alacaklı istinaf yoluna başvurabilir. Bölge adliye mahkemesi bu başvuruyu öncelikle inceler ve verdiği karar kesindir (İİK m.258/3).
İhtiyati Haciz Kararının Yerine Getirilmesi
Alacaklı, ihtiyati haciz kararının verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde kararın yerine getirilmesi icra dairesinden istemelidir. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar (İİK m.261/1). İhtiyati haciz kararının yerine getirilmesi, kararı veren mahkemenin yargı çevresinin bulunduğu yerdeki icra dairesinden istenmelidir.
İhtiyati Haciz Teminat Miktarı Ne Kadardır?
Teminat, alacaklının çoğunlukla borçlu dahi dinlenmeden verilen ihtiyati haciz kararının talep edebilmesi için istenmektedir. Alacaklı istenen ihtiyati haciz teminat bedelini mahkeme veznesine yatırmadığı müddetçe kararı alması mümkün değildir. Uygulama da istenen teminat miktarı genellikle alacak miktarının yüzde on beşi kadardır.
İhtiyati Haciz Nedir | İcra Avukatı 2023
İhtiyati Haciz Kararına İtiraz
Yetkiye itiraz, kararı veren mahkemeye karşı, yetkili olduğu iddia edilen mahkeme de belirtilmek sureti ile yapılabilir.
Teminata itiraz, alacaklının göstermesi gereken ancak hiçbir şekilde göstermediği, gösterdiyse de yeterli oranda göstermediği teminat üzerinden gerçekleştirilir. Mahkeme, itirazı yerinde bulursa ihtiyati haczi kaldırabilecek ya da teminatta değişiklik yapabilecektir.
Sebebe itiraz hususunda borçlu; borcun bir rehin ile güvence altına alındığını, borcun vade süresinin gelmediğini, aynı borç hakkında verilen ikinci bir ihtiyati haczin var olduğunu öne sürmek sureti ile bu itirazı gerçekleştirebilecektir. Mahkeme bu itirazı kabul ederse haciz kararı ortadan kalkacaktır.
İhtiyati Haciz Süresi
Mahkeme İH kararı verdikten sonra
10 gün içinde icra dairesine başvurulmalıdır
Takip başlatmadan / dava açmadan İH kararı alınmışsa
7 gün içinde takip başlatılmalı veya dava açılmalı
İcra takibine itiraz üzerine
7 gün içinde itirazın kaldırılması veya iptali talep edilmelidir
İtirazın kaldırılması reddedilirse
7 gün içinde dava açılmalı
İH dava sürerken konmuşsa
Mahkeme hükmünün tebliğinden itibaren 1 ay içinde takip başlatılmalı
