İkinci El Araçlarda Ayıp
Ülkemizde en çok karşılaşılan sorunlardan biri ikinci el araç satışlarında ortaya çıkmaktadır. Hasarlı aracın hasarsız şekilde gösterilerek satılması bu duruma örnek olarak gösterilebilir.
Ayıplı mal satışı davası dediğimiz durum ülkemizde bir çok alanda yaşanmasına rağmen mali yükü fazlalığından en çok araba satışlarında gündeme gelmektedir.
Özellikle aracın kilometresiyle oynanması, TRAMER kaydında usulsüzlük yapılması, motor ve mekanik durumla ilgili yanıltıcı bilgi verilmesi nedeniyle oluşan mağduriyetler ciddi şekilde arttı.
Ayıp Nedir?
Ayıp, satılandan beklenen yararları azaltan ya da kaldıran eksikliklerin bulunması halidir. İlk bakışta satılan üzerinde gözle görülür derecede hasarın varlığının gözlendiği hallerde açık ayıbın varlığından bahsedilebiliriz. Satış esnasında alıcının bildiği ve kabul ettiği ayıplara karşı satıcının sorumluluğuna gidilemeyecektir.
Satıcı alıcının gözden geçirmesi esnasında herhangi bir ayıbın bulunmadığını dile getirdiği takdirde ve ayıbın var olması halinde yine de söz konusu ayıptan sorumlu olacaktır. Aracın kaportasında çizik olması, farlardan birinin eksik olması halleri açık ayıba örnek olarak gösterilebilir.
İlk bakışta anlaşılamayan hasarlarda, alıcının dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirmesine rağmen daha sonradan ortaya çıkan ayıplarda satıcı sorumlu olacaktır. Bu tür ayıplar gizli ayıptır. Direkt olarak tespit edilemeyecek veya gözle görülemeyecektir. Gizli ayıp malın kullanımı esnasında ve ileriki zamanlarda ortaya çıkabilir.
Satıcının ayıbın varlığını bilmemesi halinde dahi sorumluluğu devam edecektir. Satıcı aracın pert olduğunu bilmediğini beyan etse de bu durumdan sorumludur çünkü satıcının ayıba karşı tekeffül borcu bulunmaktadır. Yani satıcı o ayıbı üstlenmek zorundadır.
İkinci El Araç Satışlarında Ayıp
Günümüzde eskiye nazaran ikinci el araç alış satış işlemleri artmıştır. Bununla beraber ayıplı araç kavramı ile karşılaşan insan sayısına oranla yaşanan mağduriyetler de artmaya başlamıştır.
TBK 219’a göre satıcı kusuru olmamasına rağmen; ikinci el araç satıcısı, alıcıya karşı satılan şeyde bildirdiği niteliklerin mevcut olmamasından, ikinci el aracın nitelik veya niteliğini etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini veya alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, ekonomik ve hukuki ayıplardan sorumludur.
Satıcının ifa yükümlülükleri arasında satılan ikinci el aracın ayıpsız olması ve ayıpsız olarak teslim edilmesi yer almaktadır.
Bu konuda satıcı ikinci el araçtaki ayıplara kendisi sebebiyet vermemiş olsa dahi sorumludur.
Ayrıca satıcı, ikinci el aracı ayıplı ifada bulunmuşsa, alıcıya karşı üstlenmiş olduğu borcu gereği gibi ifa etmeme nedeniyle yine sorumludur.
Araçta Ayıbı Sonradan Farkettiğimiz de Ne Yapmalıyız?
Hasarsız kaydı ile satılan hasarlı araç satımının hukuki niteliği ise gizli ayıptır.
Aracın parçalarının boyalı veya değişmiş olması veya araç ile kat edilen kilometrenin gerçekte olandan daha az olduğunun satıcı tarafından beyan edilerek bu şekilde satılması gizli ayıp kapsamında değerlendirilmektedir. Bu ayıbın fark edildiği takdirde en kısa zamanda satıcıya bildirilmesi gerekmektedir.
İkinci El Araçlarda Ayıp
Ayıplı Malın Tespiti Sonrası İhtar Çekilmesi
Aldığınız aracın kusurunu fark ettikten sonra noter kanalı ile satıcıya bildirimde bulunabilirsiniz. Bunun yanında tanık, mail veya telefon üzerinden mesaj ile de durumu bildirebilirsiniz. Bu bildirimler açılacak davanın akıbeti bakımından önemli olacaktır.
Ayıplı Araç Satışında Zaman Aşımı Süresi
Satılandaki ayıbın daha sonra ortaya çıkması halinde, satılanın satıldığı tarihten itibaren 2 yıl içerisinde hak zamanaşımına uğrayacaktır.
Ancak satıcının ağır kusurlu olması halinde ise araçlarda bu süre satıldığı tarihten itibaren 10 yıl olacaktır.
Dolayısıyla araç satın alındıktan sonra veya alınmadan önce ekspertiz raporunun alınması faydalı olup, ayıp öğrenildikten sonra en kısa süre içerisinde satıcıya bildirilmesi gerekmektedir.
