İş Hukukunun Temel Amacı ve Özellikleri

İş Hukukunun Temel Amacı ve Özellikleri

İş hukukunun temel amacı nedir?, İş hukukunun özellikleri nedir? , İş hukuku dalları nelerdir?

İş hukukunun temel amacı, işçi ve işveren arasındaki hukuki ilişkileri düzenlemek, çalışma koşullarını iyileştirmek ve işçi-işveren arasında dengeli bir güç dağılımı sağlamaktır. İş hukuku, çalışanın korunması ve işverenin hak ve sorumluluklarının belirlenmesi yönünde dikkate alınması gereken bir dizi önceliği belirler.

İş hukukunun temel özellikleri ise şunlardır:

Koruyucu İlke: İş hukukunun öncelikli hedefi, işçiyi korumaktır. İşçinin ekonomik, sosyal ve fiziksel açıdan daha zayıf taraf olduğu kabul edilir ve bu nedenle iş hukuku, işçinin korunması amacıyla bir dizi düzenlemeyi içerir.

Eşitlik İlkesi: İş hukuku, işçi ve işveren arasında eşitliği sağlamayı hedefler. Her iki tarafın da hak ve sorumlulukları belirlenir.

İşçinin kişiliğinin tanınması : İş hukukundaki birçok kural, tarafların iradelerine kapalıdır ve onlar tarafından değiştirilemez. Yani, işçinin lehine olan bu kuralları işveren iş sözleşmesi ile değiştiremez.

İş Hukukunun Dalları ve Ayrımı

İş hukuku genel anlamda iki ana bölüme ayrılır: bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku.

Bireysel İş Hukuku: İşçi ve işveren arasındaki ilişkiyi, iş sözleşmesi ve bu sözleşmeden doğan hak ve yükümlülükleri düzenler.

Bireysel İş Hukuku

•İşçi ve işverenin iş ilişkisi

•İşçi ve işverenin iş ilişkisinin son bulması

•İş ilişkisinin son bulmasının sonuçları

Toplu İş Hukuku: İşçi ve işveren arasındaki ilişkiyi toplu düzeyde ele alır. Sendikalar, işveren birlikleri, toplu iş sözleşmeleri, grev ve lokavt gibi konuları kapsar.

Toplumsal İş Hukuku

•Toplu iş sözleşmeleri

•Sendikalaşma hareketleri

•Grev ve Lokavt

•Hak ve menfaat uyuşmazlıkları

•Hakem kuralları

Her iki dal da işçi ve işveren arasındaki ilişkiyi düzenler, ancak bireysel iş hukuku daha çok tek bir işçi ve işveren arasındaki ilişkiye odaklanırken, toplu iş hukuku genellikle bir grup işçi veya bir sendika ve işveren veya işveren birliği arasındaki ilişkileri düzenler.

İş Hukukun Temel İlkeleri

-İşçiyi koruma ilkesi

-İşçi yararına yorum ilkesi

-İşçinin kişiliğinin tanınması

-Eşit davranma ilkesi

İŞ KANUNU

Kanunun amacı işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemektir.

İstisnalar

MADDE 4– Aşağıda belirtilen işlerde ve iş ilişkilerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz;

a) Deniz ve hava taşıma işlerinde,

b) 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,

c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,

d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde,

e) Ev hizmetlerinde,

f) İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere çıraklar hakkında,

g) Sporcular hakkında,

h) Rehabilite edilenler hakkında,

ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde. Şu kadar ki;

a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,

b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler,

c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,

d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,

e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri,

f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler, Bu Kanun hükümlerine tabidir.

Bu istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. İş Kanunun kapsamında olan uyuşmazlıklar İş Mahkemesi tarafından görülen davalarda sonuca bağlanmaktadır.

İş Hukuku Davaları

İhbar tazminatı, Kıdem tazminatı, Hafta tatil ücreti, Fazla mesai ücreti, Hizmet tespit davası, Yıllık izin alacağı, Yurtdışı borçlanma ve yurtdışı emeklilik davaları, İşe iade davaları, İş kazası, İş kazası tespit davası, İş kazası tazminat davası, İş Hukukunda – İşçi Davaları Kıdem Tazminatı Davası

Kıdem Tazminatı

4857 sayılı İş Kanunu ile sınırları belirlenen kıdem tazminatı çalışanların haklarını güvence altına alan ve çalışma hakkını alabilmesini sağlayan bir tazminattır.

İhbar Tazminatı

İşçi bildirim şartına uymadan işi bırakıp giderse işverene, iş verende bildirim şartına uymadan işçinin iş sözleşmesini sona erdirirse işçiye çalışma süresi dikkate alınarak ödenen tazminata denir.

Hizmet Tespit Davası

Bir iş yerinde sigorta bildirimi yapılmadan çalıştırılan işçilerin, sigorta yapılmadan çalıştıkları bu sürelerin sigortalı hale getirilmesi konusunda görevli olan ve yetkili olan mahkemelere açtıkları dava olmaktadır. Davada görevli mahkeme İş Mahkemeleri, bu mahkemelerin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleridir.