İstanbul Ayıplı Mal ve Hizmet Avukatı
AYIPLI MAL / Mal, satıcı tarafından alıcı kişiye teslim edildiği anda tarafların arasındaki sözleşme ilişkisinde kararlaştırılan özelliklere sahip değilse veya malın kendi vasfından dolayı sahip olması gereken özelliklere sahip değilse ayıplı olarak kabul edilir.
Malın, ayıplı olarak kabul edilebilmesi için iki unsurdan biri gerçekleşmelidir.
- Sözleşmede kararlaştırılan ve taahhüt edilen özelliklerin malda bulunmaması halinde ortaya çıkabilir.
- Sözleşmede kararlaştırılmasa dahi malın niteliği gereği kendisinde bulunması zorunlu olan özelliklerin malda bulunmaması halinde ortaya çıkabilir.
İlgili Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 8. maddesi gereği tanımlanan ayıplı mal, “Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.”
Ayıplı Olan Mala İlişkin Sorumluluk : Satıcı malı satarken satışı taraflar arasındaki sözleşme ilişkisine uygun olarak, mal için kararlaştırılan unsurlarla birlikte tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür.
Satıcının ayıplı mala ilişkin sorumluluğunun olmadığı hal yalnızca söz konusu ispatı gerçekleştirdiği halde mümkündür.
“Satıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan açıklamanın içeriğinin satış sözleşmesinin akdi anında düzeltilmiş olduğunu veya satış sözleşmesi kurulma kararının bu açıklama ile nedensellik bağı içinde olmadığını ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz.”
İstanbul Ayıplı Mal ve Hizmet Avukatı
Satıcı tarafından tüketiciye teslim edilen malın ayıplı olması halinde tüketici neleri talep edebilir?
Satıcı tarafından tüketiciye teslim edilen malın ayıplı olması halinde tüketicinin seçimlik hakları bulunur. Fakat söz konusu seçimlik hakların kullanılabilmesi için maldaki ayıbın tüketiciye uygun bir süre içinde bildirilmesi gerekir. Söz konusu süre her somut olaya göre farklılık gösterebilir.
- Tüketici satılan malı geri vererek ve satış bedelini geri alarak sözleşmeden dönebilir.
- Tüketici ayıplı malı geri vermeyerek satış bedelinden malın ayıpı oranında indirim isteyebilir.
- Tüketici tüm onarım bedelleri satıcı tarafından ödenmek üzere ayıplı malın ücretsiz şekilde onarılmasını isteyebilir.
- Tüketici kendisine teslim edilen ayıplı malın ayıplı olmayan bir mal ile değiştirilmesini isteyebilir.
AYIPLI HİZMET / Hizmet, taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinde kararlaştırılan süre için başlamazsa veya sözleşmede kararlaştırılan ilkelere aykırı olarak şekilde gerçekleştirilirse ayıplı olarak kabul edilir.
İlgili Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 13. maddesi gereği tanımlanan ayıplı hizmet, “Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir. Hizmet sağlayıcısı tarafından bildirilen, internet portalında veya reklam ve ilanlarında yer alan özellikleri taşımayan ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren hizmetler ayıplıdır.”
Ayıplı Olan Hizmete İlişkin Sorumluluk : Hizmeti sağlayıcı kişi, hizmeti taraflar arasında gerçekleştirilen sözleşmeye uygun olarak ifa etmekle yükümlüdür.
Sağlayıcının ayıplı hizmete ilişkin sorumluluğunun olmadığı hal yalnızca söz konusu ispatı gerçekleştirdiği halde mümkündür.
“Sağlayıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan açıklamanın içeriğinin hizmet sözleşmesinin kurulduğu tarihte düzeltilmiş olduğunu veya hizmet sözleşmesinin kurulması kararının bu açıklama ile nedensellik bağı içermediğini ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz.”
İstanbul Ayıplı Mal ve Hizmet Avukatı
Sağlayıcı tarafından tüketiciye verilen hizmetin ayıplı olması halinde tüketici neleri talep edebilir?
Sağlayıcı tarafından tüketiciye sağlanan hizmetin ayıplı olması halinde tüketicinin seçimlik hakları bulunur. Fakat söz konusu seçimlik hakların kullanılabilmesi için hizmetteki ayıbın tüketiciye uygun bir süre içinde bildirilmesi gerekir. Söz konusu süre her somut olaya göre farklılık gösterebilir.
- Tüketici ayıplı hizmetin ayıpsız şekilde yeniden gerçekleştirilmesini isteyebilir.
- Tüketici ayıplı hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz bir şekilde sağlayıcı tarafından onarılmasını isteyebilir.
- Tüketici ayıplı hizmetten dolayı satış bedelinde hizmetin ayıbı oranında indirim isteyebilir.
- Tüketici ayıplı hizmet dolayısıyla hizmet için ödediği bedelin iadesini alarak sözleşmeden dönebilir.
MAL VE HİZMETTE AYIP HALLERİ
- Mal ve Hizmette Maddi Ayıp : Mal anlamında malın kullanımı zorlaştıran veya tamamen engelleyen ayıplardır. Hizmet anlamında ise hizmetin görülmesinde meydana gelen eksiklikler veya hizmetin hiç görülememesi hallerine ilişkin ayıplardır.
- Mal ve Hizmette Ekonomik Ayıp : Malın veya hizmetin ekonomik değerinin düşmesine sebebiyet veren ayıplardır.
- Mal ve Hizmette Hukuki Ayıp Hali : Mal ve hizmetten yararlanılmasını, mal ve hizmetin kullanım amacını azaltan veya tamamen ortadan kaldıran ayıplardır.
Satıcı veya sağlayıcı tarafından tüketici ayıplı mal teslim edilmesi veya ayıplı hizmet sağlanması halinde tüketici hangi süre içerisinde talep hakkını kullanabilir?
Ayıplı Mal Halinde Zamanaşımı Süresi : Ayıplı mala ilişkin satıcının sorumluluğu, ayıp daha sonradan ortaya çıkmış olsa dahi malın tüketiciye teslimi tarihinden itibaren 2 yıldır. Ancak tüketici ile satıcı arasındaki sözleşme ilişkisine, özel kanunlardan doğan veya tarafların yaptıkları sözleşmeden doğan daha uzun bir zamanaşımı süresi belirlenmişse bu süre uygulanır.
Ayıplı Hizmet Halinde Zamanaşımı Süresi : Ayıplı hizmete ilişkin olarak sağlayıcının sorumluluğu, ayıp daha sonradan ortaya çıkmış olsa dahi hizmetin ifası tarihinden itibaren 2 yıldır. Ancak tüketici ile sağlayıcı arasındaki sözleşme ilişkisine, özel kanunlardan doğan veya tarafların yaptıkları sözleşmeden doğan daha uzun bir zamanaşımı süresi belirlenmişse bu süre uygulanır.
İstanbul Ayıplı Mal ve Hizmet Avukatı
YARGITAY
8. HUKUK DAİRESİ
E. 2012/5472
K. 2012/5751
T. 19.6.2012
ÖZET : Borçlu aleyhinde ayıplı aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine, bunun mümkün olmaması halinde İİK.nun 24 . maddesi uyarınca işlem yapılmasına ilişkin ilam ile takip başlatılmıştır. Somut olayda ilamda İİK.nun 24. maddesine göre işlem yapılacağı belirtilmiş, bedelin ticari faiziyle tahsil edileceğine dair bir hüküm oluşturulmamıştır. Buna rağmen icra emrinde bedelin ticari faiziyle ödenmesine ilişkin istemde bulunulmuştur. Mahkemece ilama aykırı talebi içeren kısmın icra emrinden çıkartılarak, icra emrinin düzeltilmesine karar verilmesi gerekir.
KARAR : Borçlu aleyhinde ayıplı aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine, bunun mümkün olmaması halinde İİK.nun 24 . maddesi uyarınca işlem yapılmasına ilişkin ilam ile takip başlatıldığı, düzenlenen örnek 2. numaralı icra emrinde; … Ayıplı misli ile değiştirilmesine, bunun mümkün olmaması halinde İİK.nun 24. maddesi uyarınca işlem yapılarak bedelinin belirlenmesi ve ticari faiziyle ödenmesinin talep edildiği görülmektedir. Borçlu ilama aykırı olarak faiz talebinde bulunulduğu iddiası ile şikayete gelmiş İİK.nun 24. maddesindeki koşullarda belirlenen bedelin borçluya muhtıra ile tebliğinden sonra borçlunun temerrüte düşürülmesinden sonra faiz işletilebileceği, bu nedenle icra emrinde bir usulsüzlük bulunmadığı gerekçesi ile şikayetin reddine karar verilmiştir. İİK.nun 24. maddesi gereğince ayıplı aracın iadesinin mümkün olmaması halinde icra müdürlüğünce bu yasa kapsamında haciz tarihi itibariyle malın değeri tespit edilerek ödenmesi için borçluya muhtıra tebliği ile temerrüt oluşacağından bu tarihten itibaren yasal faiziyle tahsili istenebilecektir.
YARGITAY
19. HUKUK DAİRESİ
E. 2005/4127 K.
2005/4899
T. 2.5.2005
ÖZET : Davacı vekili, dava dilekçesinde satılan aracın ayıplı üretildiği iddiasıyla birlikte aracın şanzımanın tamirinde takılan parçanın da gizli ayıplı olduğu ve onarımın hatalı yapıldığı iddialarına da dayanmıştır. Bu durumda, davacının değiştirilen parçanın ayıplı olduğu ve onarımının da hatalı yapıldığına ilişkin iddiası üzerinde yeterince durulmadan karar verilmesi doğru görülmemiştir.
KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin davalılardan satın aldığı otomobilin tüm bakımlarını davalıların yetkili servis olarak belirledikleri davalı İleri Oto.A.Ş.ye yaptırdığını, otomobilin 110.000 km’ye geldiğinde çekiş gücünde düşme olup, şanzıman tribününde arıza oluştuğunu, yapılan tamirata rağmen arızanın giderilemediğini, araçtaki arızanın kullanımdan ya da eskimeden değil aracın üretimi esnasında takılan parçanın arızalı olmasından yani üretim
hatasından kaynaklandığını, davalıların gizli ayıptan dolayı kusurlu olduğunu belirterek 7.393.851.870.-TL. tamir masrafı ile aracın tamirde kaldığı süre içinde müvekkili şirketçe yapılan harcamalardan şimdilik 1.000.000.000.-TL.nın reeskont faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalılar vekilleri, tacirler arasındaki alım satımlarda ayıptan kaynaklanan her türlü davanın TTK.nun
25/4.maddesi gereğince 6 aylık zamanaşımı süresine tabi olduğunu, dava tarihi itibariyle bu sürenin dolduğunu bildirerek davanın reddini istemişlerdir. Mahkemece, davanın satın alınan araçtaki ayıp nedeniyle uğranılan zararın tahsiline ilişkin tazminat davası olduğu, davalılar vekillerinin süresi içinde zamanaşımı def’inde bulunduğu,
TTK.nun 25/4.fıkrası hükmüne göre ticari satışlarda zamanaşımının 6 ay olduğu ve dava tarihinde bu sürenin dolduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde satılan aracın ayıplı üretildiği iddiasıyla birlikte aracın şanzımanın tamirinde takılan parçanın da gizli ayıplı olduğu ve onarımın hatalı yapıldığı iddialarına da dayanmıştır. Bu durumda, davacının değiştirilen parçanın ayıplı olduğu ve onarımının da hatalı yapıldığına ilişkin iddiası üzerinde yeterince durulmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
İstanbul Ayıplı Mal ve Hizmet Avukatı
Av. Derya MERİÇ
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
