Kambiyo Senetleri
Kambiyo senetleri Türk Ticaret Kanunun da kıymetli evraka ilişkin olarak ayrılan üçüncü kitabın dördüncü kısmında düzenlenmiştir. Kambiyo senetleri kıymetli evrakın bir bölümünü oluşturmaktadır. Bunlar poliçe, bono ve çektir.
Poliçe, üçlü bir ilişkidir. Buna havale ilişkisi denilmektedir. Poliçe düzenleyen tarafından ödeyecek olan kişi (muhatap) üzerine düzenlenir ve kime ya da kimin emrine ödenecek ise ona (lehtar) verilir. Bono ya da emre yazılı senet ikili bir ilişkidir.
Bono düzenleyen tarafından düzenlenerek kime ya da kimin emrine ödenecek ise ona verilir. Burada düzenleyen lehtara karşı borç tanımasında bulunmaktadır. Çek ise üçlü bir ilişkidir. Çek düzenleyen tarafından ödeyecek kişinin üzerine düzenlenir ve lehtara verilir. Çekte muhatap daima bir bankadır.
Kambiyo senetleri kıymetli evrakın bir bölümünü oluşturmaktadır ve kıymetli evrak içinde kambiyo senetleri önemli bir yer iştigal etmektedir, kıymetli evrak olduklarını için kıymetli evrakın özellikleri kambiyo senetlerinde de geçerli olacaktır.
Kambiyo Senetlerinin Ortak Özellikleri
Kanunen emre yazılı senetlerdir,
Kredi ve ödeme aracıdırlar,
İbraz senetleridir,
Şekle bağlılık esastır,
Müteselsil sorumluluk ilkesi geçerlidir,
Kurucu senetlerdir,
İmzaların ve beyanların bağımsızlığı ilkesi geçerlidir,
Özel hükümlere tabidir,
Kamu güvenine sahip senetlerdir,
Uluslararası nitelikte senetlerdir ve
Son olarak çalışmamızda ayrıntılı olarak irdeleyeceğimiz soyutluk ilkesine haizdir.
Kambiyo Senetlerinde Soyutluk Kavramı
Kıymetli evrakta soyutluk genelde senette yer alan taahhüdün hukuki sebebinin açıklanması ya da açıklanmaması yüzünden gündeme gelmektedir. Taahhüdün mutlaka bir nedeni vardır; ancak bu neden senette gösterilmemiştir.
Kıymetli evrakta yer alan taahhüdün varlığı kapsamı ve içeriği bakımından sadece senet belirleyicidir.
Kambiyo senetleri düzenlemeleri ile birlikte alt ilişkiden ayrı yeni bir hak doğururlar. Ortaya çıkan bu hak yeni bir ilişki anlamına geldiğinden kendisinin düzenlenmesine neden olan alt ilişkiden bağımsız yani ayrı kabul edilir.
Dolayısıyla alt ilişkiden kaynaklanan sakatlıklar veya hükümsüzlükler kambiyo ilişkisini etkilemez. Alt ilişki herhangi bir sebeple geçersiz olsa bile kambiyo ilişkisi geçerli sayılır. İşte kambiyo senetlerinin düzenlenmelerine neden olan olaydaki sakatlıklardan etkilenmemesine esasen soyutluk ilkesidir. Kambiyo senetleri soyut kıymetli evrakın tipik örneğini teşkil eder.
Poliçe ve çek belirli bir meblağın kayıtsız şartsız havalesini, bono belirli bir meblağı kayıtsız şartsız ödeme vaadini içerir ve bu itibarla anılan senetlerde temel ilişkiyi gösteren kayıtlara yer verilemez. Aksi halde senet kambiyo senedi vasfı taşımaz.
Maddi Soyutluk
Maddi soyutluk, temel borç ilişkisinden kaynaklanan defilerin üçüncü kişilere karşı ileri sürülmesi ile ilgilidir. Maddi anlamda soyut olan kambiyo senetlerinde kural olarak temel borç ilişkisinden kaynaklanan defiler üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez. Bunun istisnası, bilerek borçlunun zararına hareket etmektir.
Yukarıda beyan ettiğimiz hususu örnekle açıklayalım. (A) bir bono düzenleyip (B)’ye veriyor. (B) de bonoyu (H)’ye ciro ediyor. Maddi anlamda soyutluk ilkesi uyarınca, (A) ve (B) arasındaki temel borç ilişkisinden kaynaklanan defiler (H)’ye karşı ileri sürülemez.
Bir diğer ifadeyle, (A), bedel ödeme borcu karşılığında (B)’ye bono vermiştir, ama bonoyu geri almadan bedeli ödemiştir. (B) de bunun üzerine (A)’nın borcu kalmadığına ilişkin olarak (A)’ya bir ibraname vermiştir. (A) burada kişisel defiyi (H)’ye karşı ileri süremeyecektir. Ya da mesela malın ayıplı olduğu defi sadece (B)’ye karşı ileri sürülebilecektir.
Kambiyo senetleri kimler tarafından düzenlenir?
Türk Ticaret Kanunu’nun 582. maddesine göre; akit ve borçlanmaya ehil olan kimse, poliçe, çek ve bono ile borçlanmaya ehil olduğundan, ancak medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olan kişiler kambiyo senedi düzenleyebilirler. Bu kişiler kendisine yasal danışman atanmış veya evli kişilerdir.
Kıymetli evraklardan hangisi kambiyo senedi değildir?
Kambiyo senetleri sadece poliçe, bono ve çek olduğuna göre, bu senetler dışındaki bir başka senedin kambiyo senedi olarak nitelendirilmesi mümkün değildir.
Kambiyo taahhüdünde bulunmak ne demek?
Kambiyo Taahhüdü, poliçe, bono veya çek gibi kambiyo senedinin düzenlenerek imzalanması sonucunda doğan bir borç ödeme taahhüdüdür.
Kambiyo Senetleri
Kambiyo senedinin ilgilileri,
Kambiyo senedinin ilgilileri kimlerdir,
Kambiyo senedi Nedir,
Kambiyo nedir,
Kambiyo senedi Örneği,
Hisse senedi kambiyo senedi midir,
Kambiyo senetleri pdf,
Kambiyo senetleri zamanaşımı,
