Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu 2023

avukat3 Ocak 2023

1 4 dakika okuma süresi

Bir kişinin hukuka aykırı olarak özgürlüğünün kısıtlanmasıdır. Mağdurun özgür iradesi ile serbestçe hareket etmesi engellenmektedir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kalma Suçu Nasıl Oluşur?

Kişinin bir yere gitme hürriyetinden yoksun bırakılması: Kişi kendi özgür iradesiyle herhangi bir yere gitmek istediğinde bir başkası tarafından engellenmesi halinde suç oluşur. Örneğin bir kimse evden çıkmak istediği halde çıkartılmaması.
Bir yerde kalma hürriyetinden yoksun bırakılması: Kişinin özgür iradesiyle istediği bir yere gitme hakkı olduğu gibi bulunduğu yerde istediği kalma hakkına da sahiptir. Bu halde kişinin bulunduğu yerde kalması engellenmişse suç oluşur.

Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçunun oluşması için failin bu iki seçimlik hareketten birini yapmış olması yeterlidir. Ancak failin bu hareketine mağdurun rızası varsa suç oluşmaz. Çünkü bu halde verilen rıza hukuka uygun sayılacağı için suç oluşmamaktadır. Suçun işlenirken yer zaman ve işleniş şekli konusunda bir sınırlama getirilmediği için her zaman, her yerde işlenebilir. Bu yerler herkesin girebileceği açık alanlar olabileceği gibi konutta olabilir. Aynı zamanda suçun oluşması için mutlaka mağdurun bir yere kapatılması gerekmez. Bir yere götürmeye çalışma yahut herkese açık bir alanda kişiyi zorla tutma halinde de suç oluşacaktır.

Mağdurun yaşı konusunda kanunda herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. Bu halde küçük yaştaki bir çocuğun annesi tarafından komşuya bırakılması halinde yahut çocuk evde kimse olmadığı için komşusuna gitmesi halinde yaşı küçük olan çocuğun rızası geçerli olacaktır. Tabi ki bu halde rızanın geçerli olabilmesi için küçüğe karşı cebir, tehdit hile unsurları olmaması gerekir. Bu halde küçüğün rızası olsa dahi geçerli olmaz.

Kişinin bu fiili işlerken cebir, tehdit veya hile kullanması halinde suçun temel haline göre cezanın artırılması öngörülmüştür.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunda Cezayı Artıran Haller

Bir kimsenin özgürlüğü kısıtlanırken, suçun silah kullanılarak işlenmesi halinde ceza artırılacaktır. Silahtan kasıt; bıçak, sopa, tabanca ve benzeri araçlardır.
Suç birden fazla kişiyle birlikte işleniyorsa yine ceza artırılacaktır. Örneğin bir kişinin, 3 kişi tarafından bir yerde zorla kalmasını sağlanması. Suçun en az 2 kişi tarafından birlikte işlenmesi gerekir. Ancak faile suçu işlemesine yardım eden yahut suçu işlemesi için azmettirmiş olması halinde suçun birlikte işlenmesinden bahsedilemez. Bu halde nitelikli hal uygulanmaz.

Mağdurun yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle, işlenmesi halinde nitelikli hal oluşur. Ancak önemli olan mağdurun kamu görevlisi olması değildir. Suç işlenirken kamu görevini icra ediyor olması gerekir. Örneğin adli tıpta çalışan bir polis memurunun delilleri amirine götürmesini geciktirmek için odadan çıkmasının engellenmesi.
Bu fıkrada ise failin kamu görevlisi olması ve görevinin sağladığı nüfusu kötüye kullanması gerekir. Örneğin gözaltına alınmış olan birinin gözaltı süresi dolmuş olması rağmen keyfi olarak tutulmaya devam edilmesi.

Bu suçun mağduru üstsoy, altsoy, eş yahut boşandığı eş olursa cezanın artırılması öngörülmüştür. Eşin resmi nikahlı olması gerekir. Eğer dini nikahlı bir eş ise ceza artırılmaz temel halinden ceza verilir.
bu suç, 18 yaşını tamamlamamış olan kişilere karşı işlenmesi halinde nitelikli hal uygulanır. Aynı zamanda beden yahut ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı da işlenmesi de nitelikli haldir. Bu kapsamda yaşlılar, engelliler yahut hastalıktan dolayı güçsüz kalmış ve benzeri kimselerdir.

Suçun işlenmesi amacıyla yahut işlenirken mağdur üzerinde kasten yaralamanın neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesine sebep olunmuşsa, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun işlendiği mağdurun aynı zamanda bu suç yüzünden ekonomik bir kaybı da oluşmuşsa; failin hapis cezasıyla birlikte adli para cezası da ödeyeceği düzenlenmiştir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunun Cinsel Amaçla İşlenmesi

Suçun cinsel amaç için işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır. Cinsel amacın gerçekleşmesi için illaki tecavüzün oluşması gerekmez. Taciz boyutunda kalması da nitelikli hal için yeterlidir.

15 yaşını tamamlamamış olan çocuklara karşı cinsel amaçla kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçu işlenmişse çocuğun bu fiile olan rızası geçerli olmaz. Ancak çocuk 15 yaşını tamamlamış ise çocuğun rızası mahkeme tarafından değerlendirmeye alınarak somut olaya göre çözümlenecektir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, failin suçu işledikten sonra kendi iradesiyle pişman olması ve mağdur üzerinde yarattığı olumsuzluğu gidermiş olması gerekir. Failin suçu işledikten sonra ilgili merciler tarafından yakalanmadan önce mağdura hiçbir zarar vermeden geri bırakması gerekir. Suç hakkında şikayet yahut soruşturma başladıktan sonra mağdurun zarar verilmeden bırakılsa dahi etkin pişmanlıktan yararlanılamaz. Etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak için suçun tamamlanmış olması gerekir. Yani bir kişi eve kapatıldıktan sonra ilgili mercilerde soruşturma başlatılmadan önce kişinin pişman olup mağduru serbest bırakması gerekir. Eğer suç tamamlanmadan bırakılmışsa etkin pişmanlık değil, gönüllü vazgeçme söz konusu olur. Aynı zamanda mağdurun bırakılırken güvenli bir yere bırakılması gerekir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Şikayet Süresi, Uzlaşma

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu şikayete tabi bir suç değildir. Savcılık tarafından re sen soruşturulur. Aynı zamanda suç uzlaşmaya da tabi değildir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçu Adli Para Cezasına Çevrilebilir Mi?

Adli para cezası bir suça karşılık tek başına verilebileceği gibi hapis cezasıyla birlikte de uygulanabilir yahut hapis cezasından adli para cezasına da çevrilebilir. Adli para cezası kasten işlenen suçlarda; verilen suçun hapis cezasının 1 yılın altında kalması halinde uygulanabilir. Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun temel halinde alt sınırdan verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Hükmün Açıklanması Geri Bırakılması Kararı Verilebilir Mi?

Sanık hakkında verilen cezanın belirli bir denetim süresi içerisinde geçirmesi ve denetim süresi içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde ceza kararı ortadan kalkar ve davanın düşer. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için sanığa hükmedilen cezanın 2 yıl veya daha altında kalması halinde mümkündür. Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda verilen hapis cezası 2 yıl veyahut daha altı ise hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Görevli Mahkeme

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.