Maaş Haczi Nedir
Maaş haczi, İşçi veyahut memura borcun dolayı başlatılan icra takibinin kesinleşmiş olması halinde borcun tahsil edilmesi için yapılan haciz işlemlerinden birisidir. İşçi veya memurun çalışmasının karşılığı olan ücret, prim, ikramiye, maaş gibi hak ve alacaklarının bir kısmının veya tamamının haczedilir.
Maaşın Ne Kadarın Haciz Konulabilir?
Maaş haczinde yapılacak kesinti için İcra İflas Kanunu’na göre; işçinin maaşının dörtte birinden az olmamak üzere kesinti yapılır.
İş Kanunu Madde 35 – İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya
başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için
hakim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının
hakları saklıdır.
Görüldüğü üzere, İş Kanunu bu hükmü sınırlandırmaktadır. İş Kanunu’na göre işçilerin aylık ücretlerinden dörtte birinden fazlası haczedilemez. Yani işçinin maaşından yapılacak olan kesinti dörtte biridir. Aynı zamanda nafakaya ilişkin hükümler saklı tutulmuştur. Yani nafaka alacağının maaşın dörtte birinden fazla olması halinde nafaka tutarı kadar kesinti yapılabilecektir. Ancak dikkat edilmelidir ki, nafakaya ilişkin bu istisna, aylık olarak ödenen tutara ilişkindir. Yani ödenmemiş olan birikmiş nafaka alacağı için bu istisna uygulanmaz. Birikmiş nafaka alacağı için maaşın dörtte biri haczedilecektir.
İşveren tarafından işçiye sabit ücreti dışında verdiği; ikramiye, komisyon, fazla çalışma ücreti, prim gibi ek ücretlerinde haczi mümkündür. Dolayısıyla ücret eklerinin dörtte biri haczedilebilir.
Hangi İşçilik Alacaklarına Haciz Konulmaz?
İcra iflas Kanunu gereği, vücut ve sağlık nedeniyle işçiye toplu veya aylık taksitler halinde yapılan tazminat ve ödemelerin haczi mümkün değildir. Yani iş kazası ve meslek hastalığı dolayısıyla yapılan ödemeler, geçici iş görmezlik ödeneği, iş kazası nedeniyle alınan tazminat, kısa çalışma ödeneği; bu alacakların haczi mümkün değildir. Ancak nafaka alacakları için bir istisna öngörülmüştür. Nafaka alacağı için haciz mümkün olabiliyor.
- Kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, kötü niyet tazminatı gibi işçilik alacakları ücret niteliğinde değildir. Ücret niteliğinde olmadığı için tamamı haczedilebilir. Yani maaşın en fazla dörtte biri haczedilebilir kuralı bu halde geçerli değildir.
Maaş Haczinde Sıra
İşçi veya memur hakkında birden fazla kesinleşmiş icra takibi varsa; bu durumda sıranın belirlenmesi önemlidir.
İlk kural İşverene ilk tebliğ edilmiş olan maaş haczi ilk sıradadır. Hangi alacağın vadesinin önce olduğu önemli değildir. Yani tebliğ tarihine göre sıra belirlenir. Yine nafaka alacakları için sıra konusunda da istisna vardır. Aylık ödenen nafaka alacakları öncelikli olur ve ilk sıradadır.
Maaş Haczinde İşverenin Sorumluluğu
- İşveren maaş haczinin müzekkeresini tebliğ almasından itibaren 1 hafta içerisinde haczin yapıldığı icra dairesine borçlunun maaş ve ücretinin ne kadar olduğunu bildirmekle yükümlüdür. Ve borç son bulana kadar haczolunan miktarı kesinti yaparak, icra dairesine yatırmalıdır. Eğer işveren bu yükümlülüğüne aykırı davranırsa dava açmaya gerek olmaksızın borçlunun maaşından kesmediği o miktardan sorumludur. Tabi ki borcun tamamından sorumlu tutulamaz. Sadece kesinti yapmadığı kısımdan sorumlu olacaktır.
- İşçinin işten ayrılması halinde de işveren durumu icra dairesine bildirmekle yükümlüdür.
- İşveren, Maaş haczi müzekkeresine rağmen işçinin maaşından kesinti yapmazsa aynı zamanda işçiye karşı da sorumluluğu olur. Çünkü maaş haczinden dolayı işçinin ücretinden kesinti yapmakta ancak icra dairesine ödeme yapmamaktadır. Bu durumda işçinin ücrete ilişkin hakkını ihlal etmiş olur. İşçi ücretin haczolunacak kısmını icra dairesine ödemesini isteyebileceği gibi haklı nedenle fesihte yapabilir.
Maaş Haczi Nedir
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
