Mücerretlik ne demek?
Kıymetli evrak niteliğini taşıyan senetlerden bazıları sebepli, bazıları ise (mücerret ) soyuttur. Bu bakımdan öğretide ve mahkeme kararlarında sebepli olan ve olmayan kıymetli evrak ayrımı yapılmaktadır. Sebepli olmayan kıymetli evrakta soyutluk ilkesi yani mücerretlik ilkesi geçerlidir.
Kıymetli Evrakta Mücerretlik (Soyutluk) İlkesi
Kıymetli evrakı düzenlenmelerine sebep olan hukukî muamele ile ilgisi bakımından mücerret ( soyut ) kıymetli evrak ve illî ( sebebe bağlı ) kıymetli evrak olarak ikiye ayırmak mümkündür.
İlli kıymetli evrakta temeldeki asıl borç ilişkisi senede etkilerini devam ettirir. Asıl borç münasebetinin rengi, bir bakıma, bu münasebet dolayısıyla düzenlenmiş bulunan kıymetli evraka yansımaktadır. İllî kıymetli evraka örnek olarak hisse senedi ve deniz ödüncü senedi gösterilebilir. Meselâ, hamiline yazılı bir hisse senedini iktisap eden üçüncü şahıslar, şirket esas sözleşmesinin bütün sınırlamalarının kendilerine karşı dermeyanına tahammül etmek zorundadırlar. Bu sınırlamaları iktisap anında bilip bilmediklerinin bir önemi yoktur (13).
Mücerret kıymetli evrak, doğumuna sebep olan ilişkiden bağımsız ve soyuttur. Kıymetli evrak bir defa doğduktan sonra, doğumuna sebep olan ilişkideki bir aksaklık veya bozukluk kıymetli evrakın geçerliliğine etkili olmaz (14).
Kıymetli evrakta mücerretlik ilkesi denilen bu ilke gereği, senette yer alan hak ile bu hakkın oluşumuna neden olan temel borç ilişkisi arasındaki bağ ortadan kalkmaktadır. Senet temel borç ilişkisinden soyutlanmış, bağımsız bir varlık kazanmıştır.
Kıymetli evrakın soyut ( mücerret ) oluşu Ticaret Hukuku’nun kendine özgü bir kavramıdır. Senet düzenleyenin düzenlediği senetle borçlanmasının doğal sonucu olan temel borç ilişkisindeki sakatlığı ileri sürememe hali yani soyutluk ilkesi, yalnızca kıymetli evrakta mevcuttur. Bu özellik genel anlamdaki senetlerde yoktur (15).
Ticaret Hukuku bakımından kıymetli evrak soyutluğu özel bir kavram olup, sonuçları bakımından Medeni Hukuk alanındaki “soyutluk” ilkesine göre bazı farklılıklar gösterir.
Senet sebepten mücerret midir?
Kambiyo senetleri sebepten illi (mücerret) kıymetli evraklardır. Buna göre senedin temelinde yer alan hak, senede konu temel borç ilişkisinden bağımsızdır.
Mücerretlik ne demek
