Müstehcenlik Cezası Nedir?
Müstehcenlik suçu Türk Ceza Kanunu’nun 226. maddesinde düzenlenmiştir. Kanunumuzda müstehcenlik kavramı tanımlanmamıştır. Müstehcenlik kavramının İngilizce karşılığı ‘Obscenity’ olan hukuki bir terim olup halk arasında ‘porno’ veya ‘çocuk pornografisi’ olarak bilinen bir suç tipidir.
Bizim uygulamamızda bu kavramın Arapça karşılığı olan ‘Hücnet‘ kelimesi ile karşılığını bulan “edep ve ahlaka aykırı, haya duygularını incitici’ eylem ve davranışlar olarak tanımlanmıştır. Bu tarife bağlı olarak aynı sözlüklerde ‘müstehcen’ kelimesi; ‘Ayıp, terbiyesizce, iğrenç, açık saçık, edepsizce, edebe aykırı, yakışıksız’ olarak açıklanmaktadır. Müstehcenlik açık olarak tanımlanmasa da bu suça ilişkin bir takım fiiller açıkça yer almıştır.
Günümüzde çoğu ülkeler müstehcen malzemeleri yasaklayan kanunlar kabul etmiş ve ceza kanunlar aracılığıyla bir denetim sağlamaya çalışmıştır. Kanunda pornografi ve çocuk pornografisi terimlerine yer verilmemişse de müstehcenlik suçu içerisinde düzenlenmiştir. Müstehcenlik kavramı daha geniş ve pornografi kavramını da içerisine alan bir anlama sahiptir. Ancak ‘çocuk pornografisi’ artık uluslararası hukukta da kabul edilmiş bir terimdir. Ülkemizin de taraf olduğu Sözleşme ve Protokollerde söz konusu terim kullanılmaktadır.
Müstehcenlik Suçunun Basit Hali ve Cezası
- Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri veren ya da bunların içeriğini gösteren, okuyan, okutan veya dinleten kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu fıkra hükmünde suçun mağdurunun çocuk olması gerekir. Ceza hukukuna göre çocuk; başka bir suretle ergin olmuş olsa dahi “18 yaşını tamamlamamış kişi” olarak tanımlanır.
- Müstehcen içerikleri çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, görülebilecek şekilde sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. Suçun oluşması için çocuğun müstehcen içerilere ulaşması şart değildir. Ulaşma ihtimalinin olması yeterlidir.
- Müstehcen içerikli ürünleri, içeriğine vakıf olunabilecek şekilde satışa veya kiraya arz eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu fıkradaki suçun oluşması için mağdurun çocuk olup olmaması önemli değildir. Müstehcen içerikli ürünlerin içeriğinin kavranabilecek şekilde satılması veya kiralanmasıyla birlikte suç oluşur.
- Müstehcen içerikli ürünleri, bunların satışına mahsus alışveriş yerleri dışında, satışa arz eden, satan veya kiraya veren, kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. Müstehcen içerikli ürünler ancak satışa izin verilen yerlerde satılabilir. Bu yerlerde içerikleri anlaşılabilecek şekilde satılması halinde suç oluşmaz.
- Müstehcen içerikli ürünleri, başka mal veya hizmet satışları yanında veya direk bedelsiz olarak veren veya dağıtan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
- Müstehcen içerikli ürünlerin reklamını yapan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. Yapılan ilanın reklam niteliğini taşıyıp taşımadığı konusu mahkeme tarafından tespit edilir.
Müstehcenlik Suçunda Cezayı Artıran Haller
- Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Müstehcen içerikli görüntü, yazı veya sözlerin televizyon, radyo gibi araçlarda yayınlanması halinde daha ağır bir ceza verilecektir.
- Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Müstehcen içerikli görüntü, yazı ve sözler içeren ürünlerin üretiminde çocukların kullanılması suçtur. Nitekim görüldüğü üzere daha ağır bir ceza söz konusudur. Suçun oluşması bakımından illaki çocukların kullanılması gerekmez, temsili çocuk görüntüsü kullanmak veya çocuk gibi görünen kişileri de kullanmak yeterlidir.
TCK’nın 226/3-1.cümlesindeki düzenlemede “müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları kullanmak” suç olarak tanımlanmıştır. TCK’nın 226/3-1.cümlesindeki suçun oluşumu için önemli olan bir çocuğun müstehcen ürün üretiminde kullanılması olup, bu düzenlemede, suçun oluşumu için müstehcen görüntülerin profesyonel olarak hazırlanması aranmamakta, müstehcen ürünlerin şekli şartları ya da bu ürünlerin üretiliş biçimi ve amaçları konusunda bir sınırlama getirilmemektedir.
Ayrıca suçun unsurlarının oluşması bakımından müstehcen ürünlerin izlenmesi, izlettirilmesi, satılması ve dağıtılması gibi bir zorunluluk da söz konusu değildir. Bu mahiyetteki müstehcen ürünlerin hiç izlenmemiş olması ya da bireysel amaç için üretilmiş olması da sonucu değiştirmeyecektir. 4. Ceza Dairesi 2021/ 1435 E. , 2021/29897 K.)
yaşı küçük mağdurların haberleri olmadan etek altı görüntülerini cep telefonuna kaydetmesi şeklindeki eylemlerinin, mağduru sayısınca TCK’nın 226/3. maddesinin ilk cümlesindeki müstehcen görüntülerin üretilmesinde çocukların kullanılması suçunuoluşturduğu (4. Ceza Dairesi 2021/31435 E. , 2021/29897 K.)
- Çocukların kullanıldığı müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Görüldüğü üzere, çocukların müstehcen görüntülerde kullanılması ve satışa sunulması iki ayrı halde düzenlenmiştir.
- Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üreten, ülkeye sokan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, başkalarının kullanımına sunan veya bulunduran kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu madde hükmünde müstehcenliğin daha ağır boyutu cezalandırılmıştır. Şiddet kullanarak, hayvan, ölmüş insan bedeni, tecavüz vb. gibi anormal cinsellikleri içeren müstehcen içeriklerin kamuya sunulması için yapılan hareketler cezalandırılmıştır.
Müstehcenlik Suçunda Cezayı Azaltan veya Kaldıran Haller
TCK 226/7- Bu madde hükümleri, bilimsel eserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmek koşuluyla,
sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz.
Müstehcenlik suçunun düzenlemesinde özel olarak bir ceza indirimi öngörülmemiştir. Ancak müstehcen içeriklerin bilimsel, sanatsal, ve edebi değeri olan eserlere konu olması halinde suç oluşmaz. Herhalde bu içeriklerin yapımında çocukların kullanılmamış olması gerekir. Aynı zamanda bu içeriklere çocukların ulaşması engellenmelidir. Sanat için bile olsa müstehcen içeriğinde çocuk kullanılmışsa suç oluşur.
Müstehcenlik Suçu Şikayete Bağlı Mıdır?
Müstehcenlik suçu şikayete tabi bir suç değildir. Suçun haberinin alınmasıyla birlikte savcılık kendiliğinden soruşturmayı başlatır. Dolayısıyla bu suçla ilgili bildirimler şikayet değil ihbar niteliğindedir. Bu nedenle şikayetten vazgeçme diye bir şey yoktur.
Müstehcenlik Suçu Ve Cezası
Kanun koyucu bu suçun oluşumu için müstehcen ürünlerin profesyonel olarak hazırlanmasını aramamakta, müstehcen ürünlerin şekli şartları ya da bu ürünlerin üretiliş şekil ve amaçları konusunda bir sınırlama getirmemiştir. Buradaki müstehcen ürün kavramı ile müstehcenlik unsuru olarak çocuğun kullanıldığı resim, film, video, fotoğraf, grafik, imge, heykel, çizgi film, animasyon gibi görsel veya sesli ürünler ile şarkı sözü, roman, hikaye gibi yazılı ürünleri ifade etmektedir.
Bu konuda bir sınırlama söz konusu değildir. Çocuğun bu müstehcen ürünün üretilmesinden haberinin ya da rızasının olup olmamasının da bir önemi yoktur. Bunun yanında suçun unsurlarının oluşması bakımından müstehcen ürünlerin izlenmesi, izlettirilmesi, satılması ve dağıtılması gibi bir zorunluluk da söz konusu değildir. Bu müstehcen ürünlerin hiç izlenmemiş olması ya da bireysel amaç için üretilmiş olması da sonucu değiştirmeyecektir.
Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde, Yerel Mahkemece, sanığın facebook isimli sosyal paylaşım sitesinde yaşı küçük katılan … ile arkadaşlık kurması, ve katılanın üst kısmı çıplak haldeyken çekilmiş fotoğrafını kendisine göndermesini sağlaması şeklinde gerçekleşen olayda, görüntülerdeki katılanın on sekiz yaşından küçük bir çocuk olduğu ve sanık tarafından kaydedilmiş görüntülerin tespiti karşısında, eylemin TCK’nın 226/3- ilk cümlesindeki müstehcen görüntülerin üretilmesinde çocukların kullanılması suçunu oluşturduğu ve bu eylem için anılan Kanun maddesinde öngörülen cezanın, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası (4. Ceza Dairesi 2021/32664 E. , 2021/29357 K.)
Müstehcenlik Cezası Nedir?
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
