Ödeme Emrine İtiraz Nedir?
İlamsız İcra | Ödeme Emrine İtiraz
İlamsız İcra
İlamsız icra, alacaklının elinde ilam (mahkeme kararı) veyahut ilam dengi bir belge olmaksızın alacaklının takip başlatmasının mümkün olduğu bir durumdur. Yani ilamsız icra takibi için mahkeme kararına gerek yoktur. Sadece “bu kişinin bana şu kadar borcu var” denilmesi yeterlidir. İlamsız icra sadece para ve teminat alacakları için öngörülmektedir. Ancak alacaklının elinde borcun olduğunu gösteren bir belge olmasına rağmen, ilamsız icra yoluna başvurulmuşsa bu hakkın kötüye kullanımıdır.
⦁ Genel (Adi) Haciz Yoluyla Takip
1. Genel haciz yoluyla takip ilamsız icra takibidir.
2. Alacaklının takip yapabilmesi için elinde borcun varlığına dair hiçbir belge olmasına gerek yoktur.
3. Sadece para ve teminat alacakları için genel haciz yoluyla takip başlatılabilir.
alacaklı icra dairesinde takip talebinde bulunur. İcra dairesi takip talebi üzerine borçluya ödeme emrini tanzim eder.
Ödeme Emrine İtiraz
Borçlu ödeme emrine itiraz ederek takibi durdurabilir. Ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde itiraz edebilir. İtiraz süresi içerisinde yapılmazsa takip kesinleşir ve haciz işlemlerine geçirilir. Borçlu icra takibine itirazı 3 şekilde yapabilir:
- Borca İtiraz
Borçlunun ödeme emrinin kendisine tebliği ile birlikte borca itiraz edebilir. ” borcum yok, borcu ödedim, vadesi gelmedi, sözleşme geçersiz” bunlar borca itiraz sayılmaktadır. Sadece “borca itiraz ediyorum” demesi yeterlidir. Ancak yine de ilerde zararlı çıkmamak için sebep göstermek borçlunun lehine olacaktır. Borcun tamamına itiraz edilebileceği gibi kısmi itirazda yapılabilir. Borca kısmi itiraz edilmesi durumunda; itiraz edilmeyen kısım için takip kesinleşir. Eğer borçlu borca kısmi itiraz da bulunacaksa net olarak borcun ne kadarına itiraz edildiği açıkça belirtilmelidir. Muğlak ifadeler ile örneğin ” benim borcum bu kadar çok değil” gibi tabirler kullanılması halinde hiç itiraz etmemiş gibi sayılır. Bu durumda da takibin kesinleşmesi ile karşı karşıya kalınır.
2. İmzaya İtiraz
Adi haciz yoluyla takip başlatılabilmesi için alacaklının elinde bir belge olmasına gerek yoktur. Ancak alacak bir belgeye dayanıyor ise bu belge altındaki imzaya itiraz edilebilir. imzaya itiraz ayrıca ve açıkça yapılmalıdır. “imza benim değildir, imza benim tarafımdan atılmadı, senedi ben düzenlemedim” gibi ifadeler kullanılmalıdır. İmzaya itiraz ederken çelişmeyen ifadeler kullanmalısınız. Yani “imzaya itiraz ediyorum, çünkü borcum ödedim” ifadeleri hatalıdır. Borcu ödemişseniz borca itirazda bulunursunuz. İmza size ait değilse imzaya itirazda bulunursunuz. Ancak imzaya itirazla birlikte yetki itirazında bulunulabilir.
3. Yetkiye İtiraz
Borçlu takibin başlatılmış olduğu icra dairesinin yetkisiz olduğunu düşünüyorsa yetki itirazında bulunabilir. Yetki itirazında bulunulacaksa mutlaka yetki icra dairesi gösterilmelidir. Gösterilen icra dairesi de yetkili olmak zorundadır. Yetki itirazı ile birlikte takip duracağı için alacaklı icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını ister. Yetki itirazı, icra mahkemesi tarafından incelenir. Eğer kabul edilmezse takip kaldığı yerden devam eder. Ve borçlu sadece yetki itirazında bulunmuşsa daha sonra borca yahut imzaya itiraz edemez. Ancak icra mahkemesi tarafından yetki itirazı kabul edilirse; takip iptal edilir. Borcun olmadığı veyahut imzanın kendisine ait olmadığı düşünülüyorsa yetki itirazı ile birlikte borca itiraz veyahut imzaya itiraz edilebilir.
- Kambiyo Senetlerine Dayanan Haciz Yoluyla Takip
Kambiyo senedine dayanan haciz yoluyla takipte; ilamsız icradır. Alacaklının bu yolla takip başlatabilmesi için kambiyo senedi olması gerekir. Yani alacaklının elinde poliçe, çek, bono olması gerekir. Elinde kambiyo senedi olan alacaklı takip talebini icra dairesine bildirerek, borçluya ödeme emri gönderilmesini sağlayabilir. Bu halde icra müdürü takip talebini göndermeden önce 3 unsura bakacaktır:
- Senedin kambiyo vasfına haiz olup olmadığı,
- Senedin vadesinin gelip gelmediğine,
- Takip başvurusundaki alacaklının takip hakkı olup olmadığını inceleyecektir.
icra müdürü bu incelemeleri re sen gerçekleştirir ve takip talebini reddederse alacaklı bu karara karşı 7 gün içerisinde icra mahkemesine şikayette bulunabilir. Eğer icra alacaklının takip talebini uygun bulursa borçluya ödeme emri gönderilir.
Borçlu, senedin vadesinin gelmediğini veya senedin kambiyo senedi olmadığını düşünüyorsa; ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 5 gün içerisinde icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesine dilekçe ile şikayette bulunabilir. Ödeme emrine yapılan itiraz satıştan başka takip işlemlerinin durmasını sağlamaz. Ancak itiraz üzerine icra mahkemesi tarafından geçici durdurma kararı istenerek takip durdurulabilir.
- Borçlu kambiyo senedi altındaki “imzanın” kendisine ait olmadığına itiraz etmelidir. Aksi halde senet üzerindeki imza borçluya ait sayılır. . İmzaya itiraz ayrıca ve açıkça yapılmalıdır. Senedin altındaki imzanın kendisine ait olmadığını “imza bana ait değildir, senet altındaki imza sahtedir” gibi ifadelerde bulunarak yapılmalıdır. İmzaya itiraz sadece satışı durdurur, takip devam eder. İmza itirazı, icra mahkemesi tarafından duruşmalı olarak yapılır. İcra mahkemesinin yapacağı inceleme sonucunda imza itirazını kabul ederse takip durur. Alacaklı genel hükümlere göre dava açabilir. Eğer imza borçluya ait olduğu kararı verilirse; borçlu menfi tespit davası yahut istirdat davası açabilir.
- Borçlu “borca” itirazda bulunabilir. “Borcum yoktur, Borcumu ödedim, borç zamanaşımına uğradı” gibi ifadelerle borca itiraz gerçekleştirilebilir. İcra mahkemesi incelemeyi duruşmalı olarak yapacaktır. Borçlu aynı zamanda takibin başlatıldığı icra dairesinin yetkisiz olduğuna itiraz edebilir. İcra mahkemesi borçlunun borca itirazını yahut yetkiye itirazını kabul ederse icra takibin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir. Ancak icra mahkemesi borçlunun itirazını reddederse; alacaklı haciz talebi için kararın kesinleşmesini beklemek zorunda değildir. Borçlu bu durumda alacağın tamamı için teminat göstererek takibi durdurabilir.
- Borca itiraz takibi durdurmaz. Bu nedenle alacaklı, borçluya ödeme emrinin tebliğ edilmesinden itibaren 10 gün içerisinde borçlunun mallarının haczedilmesini isteyebilir. Ancak satışını isteyemez.
- Borçlunun itirazı üzerine alacaklı icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını istemişse; borçlu itiraz dilekçesinde gösterdiği sebeplerle bağlıdır. Borçlu itiraz dilekçesinde sunmadığı hususları daha sonra ileri süremez. Ancak senet metninden anlaşılan hususları ileri sürebilir. Zamanaşımı gibi
İlamlı İcra Takibi
İlamlı icra takibi yapılabilmesi için şartlar:
- İlam (mahkeme kararı) veyahut ilam dengi bir belge
- İlam veyahut ilam dengi bir belgenin eda hükmü içermesi (yani mahkeme tarafından davalının bir şey vermeye yahut yapmaya hükmedilmiş olması.)
Alacaklı elinde bulunan ilam yahut ilam dengi belgeye vererek takip talebinde bulunur. Alacaklı elindeki ilamla takip başlatamadan ölmüşse mirasçıları takip başlatabilir. Yahut bu alacağını başka birine devretmişse alacağı devralan kişi takip başlatabilir.
İlamlı icra takibinde zamanaşımı süresi, son işlem tarihinin üzerinden 10 yıl geçmesi ile zamanaşımı süresi dolar. Eğer alacak zamanaşımına uğramışsa alacaklı icranın geri bırakılmasını isteyebilir.
İcra müdürü alacaklıdan aldığı icra talebini re sen inceler. İlam hükmünde olup olmadığına dair. Bunun üzerine borçluya icra emri gönderir. Borçlu ilam veyahut ilam dengi belge olmadığını görürse süresiz şikayet hakkı vardır.
İlamsız İcra | Ödeme Emrine İtiraz
Ödeme Emrine İtiraz Nedir?
İlamlı İcranın Durdurulması
- Borçlu, icra emrinin üzerine ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf yoluna giderek “icranın durdurulmasını” istemelidir. İstinaftan bu karar gelene kadar icra dairesinden, uygun bir süre istemelidir. Ancak borçlu bu durumda alacağın tamamı için teminat göstermelidir.
- üst mahkeme icranın durdurulması talebini reddederse icra takibine devam edilir.
- Üst mahkeme borçlunun talebini kabul ederse takip durmaya devam eder.
İlamlı İcra Takibinde İcranın Geri Bırakılması
Hüküm verildikten sonra ve icra emrinin tebliğinden önceki dönemde; borcun itfa edilmesi, ertelenmesi, zamanaşımına uğraması durumu varsa icra emrinin geri bırakılması kararı isteyebilir. Borçlu icra emrini aldıktan sonra borcun zamanaşımına uğradığını, , ödendiğini, itfa edildiğini ileri sürmek istiyorsa; icra emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde icra mahkemesinden icranın geri bırakılması kararını talep edebilir. İcra emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde icranın geri bırakılmasını istemezse; icra emrinin tebliğinden sonra, tebliğden önceki sebeplere dayanarak icranın geri bırakılması kararı verilmesini talep edemez. Borcu ödemek zorunda kalır. Ancak borçlu, borcu ödedikten sonra istirdat davası açabilir.
İlamsız İcra | Ödeme Emrine İtiraz
Ödeme Emrine İtiraz Nedir?
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
