Patent Çeşitleri | Marka Avukatı
PATENT
Patent, teknik yönü olan buluşlara verilir; teknik saha dışında kalan buluşlara patent verilmez.
Aynı teknik probleme farklı çözümler üretilebilir. Dolayısıyla aynı soruna ilişkin birden çok buluş geliştirilerek farklı patentler alınabilir.
Günümüzde patent, sanayiye uygulanabilir buluşlara, resmi organlarca düzenlenen ve izinsiz kullanımları belirli bir süre engelleme yetkisi veren resmi nitelikte bir belgedir.
Bir buluşa patent belgesi verilebilmesi için söz konusu buluşun yeni, tekniğin bilinen durumunu aşması (buluş basamağı) ve sanayiye uygulanabilir olması gerekir.
Faydalı model koruması, patent hukukunun bir parçasıdır. Faydalı model, küçük patent olarak da isimlendirilir. Hukukumuzda patentlerden farklı olarak faydalı model korumasından yararlanacak buluşlarda, buluş basamağını aşma şartı aranmaz.
PATENT ÇEŞİTLERİ
1)Ürün ve Usul/Yöntem Patenti
Buluş, ürüne ilişkin olabileceği gibi bir usul/yöntemle ilgili de olabilir. Örneğin, bir ilacın kendisi ürün patenti ile korunurken, bu ilacın üretim yöntemine usul patenti verilir.
2)Bağımlı Patent
Patentli buluşun kullanılması, önceki tarihli bir patentle korunan buluşun kullanılmasına bağlı ise bu husus sonraki patentin geçerliliğini etkilemez. Ancak bu durumda, izin alınmaksızın ne önceki tarihli patent sahibi sonraki patenti kullanabilir, ne de sonraki patent sahibi önceki patentin geçerliliği süresince, önceki patenti kullanabilir.
3)Ek Patent
Patentli bir buluşu mükemmelleştiren veya geliştiren ve asıl patentin konusuyla bütünlük içindeki ek buluşlara ek patent belgesi verilir. Ek patent belgesi, asıl patent sahibine verilir.
Faydalı modellere ek başvuru yapılamaz.
4)Gizli Patent
Türk Patent, başvuru konusu buluşun milli güvenlik açısından önem taşıdığı kanaatine varırsa başvurunun bir suretini görüş almak üzere Milli Savunma Bakanlığına iletir ve durumu başvuru sahibine bildirir. Akabinde Bakanlık, başvuru işlemlerinin gizli yürütülmesine karar verirse, kendisine bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde kararı Türk Patent’e bildirir.
5)İlaç Patent
İlaç ve patent kavramları birbirine sıkı sıkıya bağlıdır. İlacın özelliği gereği patent koruması yeterli görülmemektedir. Bu nedenle patent korumasına ilave olarak özellikle gelişmiş ülkelerde veri imtiyazı ve ek koruma sertifikası gibi başkaca koruma modelleri de benimsenmiştir.
6)Biyoteknoloji Patenti
Biyoteknoloji bitki, hayvan ve mikroorganizmalar veya bunlardan elde edilen biyolojik araç, sistem ve yöntemler kullanılarak endüstriyel ürün elde etme amaçlı disiplinlerarası bir uygulama alanıdır.
Türk Patent hukukunda biyoteknolojik buluşların patentlenebilirliğine ilişkin özel bir düzenleme yoktur. Mevzuatta sayılan istisnalar bir tarafa bırakılırsa, özel bir düzenleme bulunmamasına rağmen ülkemizdeki uygulama, biyoteknolojik buluşların patentlenebileceği yönündedir. Nitekim SMK 82’nin gerekçesinde de “biyoteknolojik buluşların patentle korunarak desteklenmesi gereklidir” ifadesi kullanılmıştır.
7)İş Yapma Yöntemi Patenti
Burada bahsi geçen buluş, teknik bir problemi çözen ve yenilik unsuru taşıyan insan fikri şeklinde tanımlanmıştır.
Buradan buluşun unsurları şöyle sayılabilir; 1) Teknik Saha 2) Uygulanabilir İnsan Fikri 3) Çözüm
8)Bilgisayar Programları Patenti
SMK 82/2 gereği teknik yönü bulunmayan usuller patentlenmez. Bu nedenle teknik yönü olmayan bilgisayar programları da patent korumasından yararlanamaz. Teknik yönü bulunan bilgisayar programları patentlenebilir. Örneğin; koruma şartlarını taşıyan bir CNC tezgahını çalıştıran ya da bir otomobilin fren sistemini kontol eden yazılım, o tezgah ya da sistemle birlikte patentlenebilir. Çünkü bu hallerde program, fiziki alanda değişikliğe imkan vermek suretiyle teknik etki doğurmaktadır.
Patent Çeşitleri | Marka Avukatı
PATENT KORUMA ŞARTLARI
- Yenilik
SMK 83/1 gereği tekniğin bilinen durumuna (bilinen tekniğe) dahil olmayan buluş yenidir. Başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde yazılı veya sözlü olarak ortaya konulmuş veya kullanım ya da başkaca herhangi bir şekilde açıklanmış toplumca erişilebilir her şey bilinen tekniğe dahildir.
Başvuruya konu buluş, başvuru tarihinde dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamışsa yenidir. Demek ki bir buluş, sahibinin gizlilik alanından çıkmışsa kamuya sunulmuş demektir.
Sır saklama yükümlülüğü olmayan kişiler, gizlilik kaydı olmaksızın yapılan açıklamalar yeniliği ortadan kaldırır. Kişinin aile çevresinin, fabrikadaki işçilerinin, çalışmalarını birlikte yürüttüğü asistanının böyle bir yükümlülük altında olduğu kabul edilir.
- Buluş Basamağı
Buluş, ilgili olduğu teknik sahadaki bir uzman tarafından (meslek erbabı), tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamıyorsa, tekniğin bilinen durumunun (buluş basamağının) aşıldığı kabul edilir.
Buluşun niteliğine bağlı olarak meslek erbabı, bir ekip de olabilir. Özellikle ilaç ve biyoteknoloji sahasında olduğu gibi buluşn uygulanmasında birden çok kişinin görev aldığı buluşlarda durum böyledir.
Bir istemin buluş basamağını aşıp aşmadığı, bilinen tekniğe bakılarak belirlenir. Bu halde birden çok doküman birleştirilerek değerlendirme yapılabilir.
- Sanayiye Uygulanabilirlik
Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikteyse, sanayiye uygulanabilir kabul edilir.
Buluş tümüyle kuramsal, yani teorik nitelikte olup pratiğe uygulanamıyorsa, sanayiye uygulanabilir değildir. Örneğin; güvenlik noktalarındaki x-ray cihazlarının üzerine reklam afişi yapıştırma fikri patentlenemez.
Teknik saha tarım, balıkçılık ve avcılık gibi sahaları da kapsamaktadır. Yani kavram geniş yorumlanmaktadır.
Hukuki korumadan yararlanan her huluş, ticari hayatta başarılı olamayabilir. Nitekim bu nedenle patentler ve faydalı modeller, buluşun ticari başarısını garanti etmediği gibi faydalı olduğu tür garantiler vermez. Bu yüzden uygulamada pek çok buluş ticarileşemez; yani kağıt üstünde kalır.
Patent Çeşitleri | Marka Avukatı
Av. Rojhat KURT
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
