Paylı Mülkiyet ve Ortaklığın Giderilmesi Davaları
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) yer alan hükümler, paylı mülkiyetteki paydaşların ve elbirliği mülkiyetindeki ortakların, mülkün paylaşılmasını talep etme haklarını tanımlar. Bu tür davalar, genellikle “ortaklığın giderilmesi” ya da “izale-i şüyu” davaları olarak bilinir. Paylı mülkiyet ve elbirliği mülkiyetine dayanan bu davalar, hem paydaşlar hem de ortaklar için benzer sonuçlar doğurabilir.
Paylı Mülkiyette Ortaklığın Giderilmesi Davasının İncelenmesi
Paylı mülkiyete konu olan taşınmazlarda ortaklığın giderilmesi süreci, TMK’nın 698 ve 699. maddelerinde düzenlenmiştir. 698. madde, paydaşların paylı mülkiyeti sona erdirme ve malı paylaşma talebinde bulunabileceğini belirtir. Bu durum, paylı mülkiyetin bir hukuki işlem sonucu veya özel bir amaç için ayrılmış olması durumları dışında geçerlidir.
Paylı mülkiyette, malın paylaşılması konusunda paydaşlar anlaşabilir veya anlaşamazlar. Anlaşma sağlanamadığında, paydaşlardan birinin açacağı dava ile paylaşım gerçekleştirilebilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Yetkili Mahkeme
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) göre, ortaklığın giderilmesi davalarında yetkili mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir. Taşınmazla ilgili olarak açılan ortaklığın giderilmesi davalarında, taşınmazın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesi kesin yetkiye sahiptir.
Paylaşmanın Biçimi
TMK’nın 699. maddesi, paylaşmanın nasıl gerçekleştirileceğini düzenler. Kanun, paylaşmanın iki temel yolu olarak aynen bölüşmeyi ve artırma yoluyla satış bedelinin paylaşılmasını öngörür. Bu yöntemler, paydaşların tercihlerine ve taşınmazın özelliklerine bağlı olarak uygulanabilir.
Bu açıklama, paylı mülkiyet ve ortaklığın giderilmesi davalarının hukuki çerçevesini ve süreçlerini detaylandırarak, konuya daha geniş bir perspektiften yaklaşmaktadır. Her bir noktanın, ilgili yasal metinler ve uygulamalar çerçevesinde daha fazla ayrıntı ile işlenmesi mümkündür.
Aynen Paylaşma Yöntemiyle Ortaklığın Giderilmesi
Aynen paylaşma, taşınmaz mülkiyetin fiziksel olarak bölünerek paydaşlara dağıtılmasını içerir. Bu yöntemde, bölünen parçalar, paydaşların mülkiyetine oranlarına göre geçer ve her paydaş bölünen parçanın bağımsız maliki olur. Ancak, aynen paylaşmanın uygulanması için belirli şartlar mevcuttur.
Aynen Paylaşma İçin Gerekli Koşullar
Malın Değerinde Azalma Olmaması: Taşınmazın değerinde aynen paylaşım sonucunda ciddi bir azalma olmamalıdır. Eğer aynen paylaşma, taşınmazın değerinde önemli bir düşüşe sebep olacaksa, bu yöntem uygulanmaz.
Taşınmazın Aynen Paylaşmaya Uygunluğu
Mahkeme, taşınmazın aynen paylaşmaya uygun olup olmadığını resen inceler. Bu inceleme için tapu kayıtları, kadastro çap örnekleri gibi belgeler toplanır.
Hissedarların Reddi veya Yazılı Sözleşme Yapmamış Olmaları
Hissedarlar tarafından aynen paylaşmanın reddedilmemiş olması gerekmektedir. Eğer hissedarlar aynen paylaşmayı kabul etmeyeceklerine dair yazılı bir sözleşme yapmışlarsa, bu yöntem uygulanamaz.
Mahkemenin Süreci
Mahkeme, taraf taleplerini dikkate alarak karar verir. Örneğin, bir taraf satış suretiyle paylaşmayı, diğer taraf ise aynen taksim yoluyla paylaşmayı talep ediyorsa, mahkeme taşınmazın şartlarına ve somut olayın özelliklerine göre bir karar verir.
Bu inceleme, aynen paylaşma yöntemi ve onun uygulanabilirliği üzerine odaklanarak, ortaklığın giderilmesi sürecinin bu özel yönünü aydınlatır. Taşınmazın bölünmesi ve mülkiyetin dağıtılması konusundaki hukuki düzenlemeler ve mahkemenin rolü, bu sürecin önemli unsurlarıdır. Her bir nokta, ilgili yasal metinler ve uygulamalar çerçevesinde daha ayrıntılı bir şekilde işlenebilir.
Açık Artırma ile Ortaklığın Giderilmesi Süreci
Ortaklığın giderilmesinde açık artırma yöntemi, aynen paylaşmanın mümkün olmadığı veya malın değerinde kayıp yaratacağı durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Mahkeme, taşınmazın açık artırma ile satışını, durum ve koşullara göre belirler. Bu süreçte, taşınmazın durumu keşif ve bilirkişi raporlarıyla değerlendirilir.
Açık Artırma Kararının Alınması
Taşınmazın Bölünme Durumu: Eğer taşınmaz bölünebilir nitelikteyse ve bu bölünme değerde önemli bir azalmaya yol açmıyorsa, mahkeme aynen taksime karar verebilir.
Değer Kaybı Durumu: Taşınmazın bölünmesi değer kaybına neden olacaksa veya bölünemez nitelikteyse, mahkeme satış suretiyle taksime karar verir.
Hakimin Rolü: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 322/2. maddesi gereği, satış için hakim tarafından bir memur görevlendirilir.
Açık Artırma Süreci
Satış Memurluğu: Açık artırma yoluyla satış süreci, HMK ve İcra ve İflas Kanunu’na (İİK) göre yürütülür. Satış memurluğu tarafından belirlenen prosedürler takip edilir.
Davanın Özelliği: Ortaklığın giderilmesi davası, her iki taraf için de faydalı olabilir, çünkü bu dava kaybedeni olmayan, çift taraflı bir süreçtir. Davacı davadan feragat etse bile, davalılar devam edebilir.
Davanın Sonuçları
Maddi Durum: Davacı ve davalıların malvarlıklarında azalma olmaz; paydaşların payları taşınmazın durumuna ve somut olayın özelliklerine göre belirlenir.
Dava Talepleri ve Mahkemenin Yaklaşımı: Eğer dava dilekçesinde sadece satış talep edilmiş ve keşif sırasında aynen taksimin mümkün olduğu anlaşılmışsa, mahkeme davacıya aynen taksim talep edip etmediğini sorar. Davacı aynen taksimi talep etmiyor ve satışı ısrarla istiyorsa, mahkeme davanın reddine karar verebilir. Yargıtay içtihatlarına göre asıl olan aynen taksimdir.
Bu metin, açık artırma ile ortaklığın giderilmesi sürecini ve mahkemenin bu süreçteki rolünü detaylandırmaktadır. Her bir adım, ilgili yasal düzenlemeler ve uygulamalar çerçevesinde daha detaylı bir şekilde ele alınmalıdır.
Daha Detaylı Bilgi İçin Lütfen Avukatlarımnıza Danışınız.
