Sosyal Medyada Hakaret Suçu ve Cezası Nedir | 2023
Hakaret Suçu Nedir?
Hakaret suçu sövmek, huzurda (mağdurun yüzüne karşı), gıyapta (mağdurun yokluğunda) ve alenen işlenebilen suç tipidir.
Bazı durumlarda da hakaret suçunun ‘nitelikli hali’ oluşur ki bu durumlarda verilecek ceza arttırılır. Kamu görevlisine karşı, görevinden dolayı hakaret etmek buna örnek verilebilir.
Hakaret
Madde 125– (1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.
İnternet ve Sosyal Medyadan Hakaret Nasıl Olur?
Hakaretin gerçekleştiği birçok değişik platform vardır.
Herhangi bir web sayfası üzerinden yazılmış olan yorumlar ve iletiler buna bir örnektir.
Bunun yanı sıra Facebook, Instagram veya Twitter da bu kapsamda kullanılabilir. Böylelikle hakaret suçu ortaya çıkar.
Paylaşılan bir yazı, gönderilen özel mesaj, yapılmış olan bir yorum, hakaret içerebilir. Böylelikle mevcut durum artık bir suç haline gelmiştir.
Hangi Sözler İnternetten Hakaret Suçudur?
Sosyal medyada hakaret suçu ve cezası oluşması için suç unsurunun yerine getirilmiş olmasına bakılır. İnternetten hakaret suçu sosyal medya hesapları, whatsapp mesajları ve maillere bakılarak tespit edilebilir. Hakaret suçunun oluşması için kişinin onur, şeref ve haysiyeti zedelenmelidir. İnternette paylaşımı yapılan sözün, kişinin rencide olmasına sebep olması gerekir. Twitter, İnstagram ve Facebook sosyal medya hesaplarında yapılan paylaşımların altındaki yorumların, kişinin onurunu zedelemesi de hakaret suçu kabul edilir.
Sosyal medyadan hakaret suçunun oluşması için; “hayvan”, “şerefsiz” gibi sözlerin kullanılması yeterlidir. Bu sözlerin, karşıdaki kişiyi rencide ettiğinin açık olması gerekir. “geri zekalı” gibi yaygın olarak kullanılan sözler de sosyal medyadan hakaret suçunun oluşması için yeterlidir. Sosyal medya hesaplarında kişiyi rencide edecek görsellerin paylaşılması, kişinin fotoğrafları üzerinde rencide edici sözler yazılması da internetten hakaret suçudur.
Sosyal Medyada Hakaret Suçu ve Cezası Nedir?
Sosyal medya hesaplarında bir kimsenin onurunu zedeleyecek yorum yapılması, paylaşım yapılması veya mesaj gönderilmesi hakaret suçu olarak kabul edilir. Bu suçun basit ve nitelikli hallerine göre ceza uygulanır. Basit şeklinde verilen ceza 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır. Bu cezanın adli para cezasına çevrilmesi mümkündür.
İnternet üzerinden nitelikli hakaret suçu; kamu görevlisinin görevine karşı, dini, siyasi ve felsefi inançlara karşı, kişinin kutsal saydığı inanışlara karşı hakaret edilmesi durumunda oluşur. Bu durumlarda cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz. Kamu personellerine yapılan hakaret suçunda ceza yarı oranda artırılır. Alenen işlenen suçların cezası 1/6 oranında artırılır.
Şikayet Nasıl Yapılır?
Sosyal medya ve internet yoluyla hakaret suçu gibi durumlarda aslında iki değişik şikayet süreci söz konusudur;
Sosyal medya hakaretini, hukuk üzerinden yargıya taşıyabilirsiniz. Harekete geçerek şikayette bulunmak ve bu kapsamda bir dilekçe doldurmak yapılacak olan ilk şeydir. Savcılığın, bir şikayet olmadan soruşturma açmadığını söylemek gerekiyor. Bunun sonrasında mahkeme görülür ve ona göre bir ceza verilir. Ya da cezaya yer olmadığına kanaat getirilir. 6 ay içerisinde sürecin başlatılması esastır.
Hakaretin fiili olarak gerçekleştirilmiş olduğu sosyal medya sayfalarının tümünde, böyle durumlarda kullanılabilecek bir şikayet mekanizması vardır. Bunu tercih edebilirsiniz. Ancak bunun genellikle geçici bir çözüm olduğunu ifade etmek gerekiyor. Çünkü yaptırım sadece hesap iptaliyle sınırlıdır. Ya da o şahıs engellenir. Sıfırdan oluşturulacak yeni bir hesap ile hakaretlerin sürmesi gibi bir ihtimal her zaman vardır.
İnternet Üzerinden Hakarette Manevi Tazminat
Hakarete veya iftiraya maruz kalmış kişi, fail kişiye ceza ile ilgili yargılama sürerken veya karar çıkması gerçekleştiğinde, karardan hemen sonra tazminat davası açabilir. Açılacak tazminat davası, mağdur kişinin uğradığı maddi ve manevi zarar durumlarına göre olabilmektedir. Hakaret de iftira da hukuka aykırı olan haksız eylemlerdendir.
Haksız fiil nedeni ile hukuki sorumluluklar açığa çıkmakta, açığa çıkan bu sorumluluklar Türk Borçlar Kanunu’nda yer bulmaktadır. Kanuna göre, bir kimse kusur içeren bir hareketle veya hukuka karşı aykırı olan bir şekilde başkasına zarar veriyorsa, verdiği bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Kusur ile ilgili yapılacak belirlemede hukuk hâkimi, ceza yargılamasından oluşan karara bağlı olmamaktadır. Ancak ceza yargılaması, hukuk hâkimine kusurluluk durumunun maddi ölçütlerle belirlenmesinde fayda sağlar.
Tazminat davasında önemli olan bir nokta, taraf kişilerin sosyal ve ekonomik vaziyetleri olmaktadır. Talep edilen tazminat miktarları arasındaki fark, bu değişiklik nedeniyle ortaya çıkar. Medyatik olan, ekonomik anlamda ortalamanın üzerinde bir gelir varlığı bulunan bir kişinin talep ettiği tazminat miktarı ile ünlü olmayan bir kimsenin talep ettiği tazminat miktarı arasındaki fark büyüktür.
Fakat unutulmamalıdır ki tazminat, zarar gören kişiye ödenen uygun miktar niteliğinde bir paradır. Asla zenginleşme amaçlı düşünülemez ve bu şekilde kullanılamaz. Hakarete uğramış bir kimse, bu hakaret olayının toplum tarafındaki algısı nedeniyle, maddi kayıplarla karşılaşabilir.
Bu kayıp, kişinin kazançlarında meydana gelen kayıptır. Eğer hakarete uğrayan kişi, kaybettiği kazançları ve bu kayıpların derecesini maruz kaldığı hakaret ile ilişkilendirdiği zaman, bu kayıpları da talep edebilmektedir.
İnternet Yoluyla Hakaret Suçunda Mağdur Nasıl Belirlenir?
Hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı geçiştirilmiş olsa bile, eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş ve hem de hakaret açıklanmış sayılır.
İnternet Üzerinden Hakaret Suçunda Şikayet Süresi
İnternet üzerinden yapılan hakaret suçunda suçun mağduru olan kişi hakaret edeni ve hakareti öğrendiği tarihten başlamak üzere 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanmak zorundadır. Aksi halde şikayet hakkı düşer. Hakaret suçunun bazı nitelikli hallerinde hakaret suçu şikayete tabi değildir.
İnternet Suçlarına Karşı Dava Hangi Mahkemeden Açılır?
İnternet ve sosyal medya üzerinden işlenen suçlara ilişkin dünya genelinde birçok ülkede yeni kanuni düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır. Ancak henüz konuya ilişkin Türk Ceza Kanununda bir düzenleme bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra, ilgili kanunlarda yapılan açılamalara göre hakaretin kapsamı ve ediliş biçimine göre internet üzerinden işlenen suçlara karşı farklı cezalar uygulanabilmektedir.
İnternet ve sosyal medya üzerinden hakarete ilişkin suç duyurusunun yapılmasıyla başlayan süreç Asliye Ceza Hukuk Mahkemesinde devam edebilir. Bu nedenle internet ve sosyal medyadan hakaret suçuna ilişkin görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi olarak belirlenmiştir. Hakaret suçundan ceza alanlar kanunda belirtilen şekilde hakaret suçu hükümlerince yargılanmaktadır.
Sosyal Medyada Hakaret Suçu ve Cezası Nedir | 2023
