Soybağının Kurulması Ve Soybağının Reddi Davası 2023
Soybağı Nedir?
Soybağı kişinin ana/babası ile olan bağına denir.
Soybağının kurulması nedir?
Kanuna göre soybağının kurulması için çocuk ile anne/babası arasında kan bağı bulunması ya da geçerli bir evlat edinme ilişkisinin kurulması gerekir. Evlat edinme dışında, kan bağı bulunmasından kaynaklanan soybağının kurulabilmesi için farklı yollar bulunmaktadır. Anne ve çocuk arasında annenin çocuğu doğurması, çocuk ve atası arasında ise babanın anne ile evlilik birliği kurması, babanın çocuğu tanıması ve babalık davası soybağının kurulması yollarındandır. Kişinin soybağı belirtilen bu yollarla kurulmamışsa, kişinin geçerli olarak kurulmuş bir soy birliği yoktur.
Kanunun emredici hükmü uyarınca, anne ile çocuk arasındaki soybağı tek yolla kurulabilir; yani doğumla.
Baba ile çocuğun soybağının kurulması 3 yolla mümkündür. Bunlar; evlilik, tanıma ve hakimin kararıdır.
Evli Olma Nedeniyle Soybağı Kurulması
Evlilik içinde doğan çocuğun babası, annenin kocasıdır. Bu durum kanunen kabul edilmiş bir karinedir. Yine evliliğin sona ermesinden sonraki üç yüz gün içerisinde doğan çocuk da evlilik içerisinde doğmuş sayılır.
Bu üç yüz günlük süre, Medeni Kanun’da iddet müddeti olarak tanımlanır.
Tanıma İle Soybağı Nasıl Kurulur?
Çocuk evlilik dışında doğmuş ise, baba, nüfus memurluğuna veya mahkemeye başvurarak, çocuğun kendisinden olduğunu beyan ederek tanıyabilir. Bunlar dışında baba, resmi bir belge veya vasiyetname yolu ile tanıma yapabilir.
Çocuğun eğer başka bir erkekle soy bağı var ise de, bu bağ ortadan kalkmadıkça babası tarafından tanınamaz. Bu bağ da ortadan soybağının Reddi davası ile kaldırılır. Çocuğu bu yolla tanıyan baba, yanılma, aldatma veya korkutma sebebiyle tanıdığını iddia eder ise, TANIMANIN İPTALİ davası açabilir.
İptal davası anaya ve çocuğa karşı açılır. Ana, çocuk ve çocuğun ölümü halinde altsoyu, Cumhuriyet savcısı, Hazine ve diğer ilgililer tanımanın iptalini davasını açabilirler. Dava, çocuğu tanıyan kişiye, tanıyan ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Hakim Kararı ile Soybağı Nasıl Kurulur?
Hakim kararı ile soybağı, BABALIK DAVASI ile kurulur.
Soybağının Kurulması Ve Soybağının Reddi Davası 2023
Babalık Davası Nedir, Nasıl Açılır?
Çocuk ve ana, çocuk ile baba arasında bulunan, soybağının mahkeme tarafından belirlenmesini isteme hakkına sahiptir. Bu dava babaya, şayet baba ölmüş ise mirasçılarına karşı açılır.
Babalık davası, Cumhuriyet savcısına ya da hazineye; dava anne tarafından açılmış ise, kayyıma; kayyım tarafından açılmış ise, anneye ihbar edilir.
Davalı olan tarafın, çocuğun doğumundan önceki 300. gün ile 180. gün arasında anne ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalık için karine kabul edilir. Bu sürenin dışında olsa dahi, fiili gebe kalma dönemi içerisinde, davalının anne ile cinsel ilişkide bulunduğu tespit edilir ise, aynı karine burada da geçerli olur.
Davalı taraf, çocuğun babası olmasının olanaksızlığı ya da üçüncü bir kişinin baba olma olasılığının kendisininkinden daha fazla olduğunu beyan eder ve ispatlarsa, mevcut karine geçerliliğini yitirir.
Babalık Davası Açma Süresi
Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Annenin dava hakkı, doğumun üzerinden bir yıl geçmesi ile düşer. Eğer çocukla başka bir erkek arasında soybağı kurulmuş ise bu süre soybağının ortadan kalkması ile işlemeye başlar. Yine gecikmede haklı nedenler varsa, bu nedenlerin ortadan kalkması tarihinden itibaren bir aylık süre içerisinde dava açılabilir.
Çocuğun babalık davası açabilmesi için herhangi bir süre sınırı yoktur. Çocuk, her zaman babalık davası açabilir.
Tanımanın İptali
Tanıma yolu ile soybağı kurulması halinde, kanun bazı kişilere tanımanın iptali davası açma hakkı tanımıştır. Bu kişiler;
Tanıyan erkek (baba),
anne
çocuk
hukuki menfaati bulunan tüm ilgililer
cumhuriyet savcısı ve
hazine olarak sayılmıştır.
Tanımanın iptali davası açma süresi, iptal sebebinin öğrenilmesinden itibaren bir yıl, her halükarda tanımadan sonra beş yıldır.
Çocuğun dava hakkı süresi ise ergin olmasından itibaren bir aydır.
Yine süreler geçtiği halde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabileceği öngörülmüştür.
Babalık Davasında İspat ve DNA Testi
Hukuksal anlamda karine; aksi ispat edilinceye kadar geçerliliği kabul edilen durumdur. Karine oluşturan durumun aksini iddia eden bunu ispatla yükümlü olur. Mesela, evlilik içinde doğmuş çocuğun babasının, annenin kocası olduğu yönündeki kabul, bir karinedir.
Kanunda her ne kadar evlilik ve soybağı ile ilgili karineler düzenlenmişse de günümüzde bunların çürütülmesi objektif bilimsel kanıtlarla mümkündür. Soybağı, babalık ve nesebin reddi davalarında tanık beyanları, doğum belgeleri vs gibi yan deliller değerlendirilmekle birlikte; DNA testi kesin delil olarak hükmü doğrudan etkiler. Bu anlamda Adli Tıp Kurumu tarafından yapılacak DNA testinin, kanuni karinelerden daha önemli bir yer tuttuğu söylenebilir. Taraflardan birisinin, inceleme için kendisinden örnek alınmasından kaçınması halinde, mahkemenin bu kaçınmayı, aleyhe yorumlama ve kararını buna göre verme yetkisi bulunmaktadır.
Soybağının Reddi Davası
Soybağının reddi, soybağının reddi davasıyla gündeme gelmektedir ve soybağının reddi davası yenilik doğuran bir davadır. Bu davayla birlikte babalık karinesi çürütülmekte ve baba ile çocuk arasında bulunan soybağı ortadan kalkmaktadır. Soybağının reddi davası sonucunda baba ile çocuk arasında soybağı ortadan kalkarsa; çocuk, baba açısından soybağı olmayan çocuk statüsüne gelecektir.
Soybağının reddi davası, Türk Medeni Kanunu m.286’da düzenlenen özel bir dava türüdür. Çocuk ile baba arasındaki soybağı ancak soybağının reddi davasıyla ortadan kalkar. Dolayısıyla soybağını ortadan kaldıran başka herhangi bir yol bulunmamaktadır. Yanlış nüfus kaydına yönelik düzenlemede ise; çocukla baba arasında bir soybağı olmadığından soybağının reddi davası değil ; yanlış kaydın düzeltilmesine yönelik kayıt düzeltme davası gerekir. Kayıt düzeltilmesi davası, soybağının reddi davasından farklı olarak herhangi bir süreye tabi değildir. Başka bir dava içerisinde de ileriye sürülebilir.
Soybağının (nesbin) reddi davasında görevli ve yetkili mahkeme
Soybağının reddi, yani nesebin düzeltilmesi davasına bakmaya aile mahkemesi görevlidir.
Davaya bakmaya yetkili mahkemeler şunlardır:
-Davacı veya davalı taraflardan herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi soybağının düzeltilmesi davasını görmeye yetkilidir.
-Çocuğun doğduğu yerleşim yeri mahkemesi de soybağının reddi davasına bakmaya yetkilidir.
Soybağının Kurulması Ve Soybağının Reddi Davası 2023
