Tahkim Süreci Nasıl İşler?
Tahkim Nedir?
Taraflar arasındaki ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümü için dava yoluna gitmeden hakem adı verilen kimselerin aracılığına başvurulmasıdır. Bu sayede hem daha hızlı hem daha masrafsız olarak çözüm yoluna ulaşılmış olur. Zira mahkemelerin iş yoğunluğundan ötürü bir davanın çözümlenme süresi bir hayli uzayabilmektedir. Kısaca tahkim uyuşmazlıkların çözümünde alternatif çözüm yollarından birisidir. Hakem sayısı genellikle 3 kişiden oluşur ancak taraflar aksini belirleyebilirler.
Türk hukukuna göre taşınmazlar üzerindeki ayni haklara ilişkin olan uyuşmazlıkların çözümü için tahkim yargılaması uygulanamaz. Zira ayni haklar eşya üzerinde doğrudan hakimiyet sağlar ve herkese karşı ileri sürülebilir. Yine tarafların iradelerinden kaynaklanmayan hususlar tahkim yoluyla çözümlenemez.
Uluslararası Tahkim Nedir?
Uluslararası tahkim konusunda Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu ve Milletlerarası Tahkim Kanunu öncü olmaktadır. Tahkim; iç tahkim ve uluslararası tahkim olarak ayrılmaktadır. Taraflar arasındaki ilişkide yabancılık unsuru varsa uluslararası tahkime; yabancılık unsuru yoksa iç tahkim yoluna gidilir. İç tahkime ilişkin hükümler 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu’nda yer alır. Yabancılık unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği veya taraflarca kararlaştırıldığı hallerde 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun hükümleri uygulanır.
Tarafların ortaya çıkacak uyuşmazlık için hangi hukukun uygulanacağını kararlaştırabilirler. Taraflar kendi hukukları dışında başka bir ülkenin hukukunu seçebilirler. Hakem kurulu kararları bağlayıcı olsa dahi bu kararlara karşı dava açmak mümkündür.
Tahkim Yoluna Başvuru Şartları Nelerdir?
Taraflar uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenmesini istemeleri halinde 2 şartın varlığı aranır. İlki taraflar arasındaki uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözüme kavuşturulmasına yönelik ortak irade ile anlaşma yapılması ve uyuşmazlığın tahkime elverişli olması gerekir.
- Tahkim Sözleşmesi Nedir?
Taraflar aralarında doğacak veya doğmuş olan uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözüleceğine dair yaptıkları sözleşmedir. Bu sözleşmede tahkime ilişkin şartlar tarafların iradeleri doğrultusunda belirlenir. Tahkim sözleşmesinin yazılı olarak yapılması gerekir. Tahkim sözleşmesi ayrı olarak yapılabilir. Aynı zamanda tarafların arasındaki ilişkiden ötürü yapılmış olan sözleşmenin içerisine tahkim şartı olarak maddede eklenebilir.
- Tahkime Elverişlilik Nedir?
Bazı uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin konularda taraflarca serbestçe anlaşma yapamayacakları kabul edilmiştir. Boşanma davaları, soy bağına ilişkin davalar, medeni hale ilişkin davalar tarafların serbestçe tasarrufta bulunabileceği uyuşmazlık konularından değildir.
Tahkim şartlarının bulunması halinde taraflara iki temel hak sağlandığı söylenebilir:
- Tahkim sözleşmesine konu uyuşmazlığın doğması halinde uyuşmazlığın çözümü için tahkim kurumuna gidilebilir.
- Tahkim anlamasına veya tahkim şartına rağmen taraflardan birisi uyuşmazlığı tahkim kuruluna götürmeden doğrudan genel mahkemelerde dava açmışsa; tahkim şartı bulunduğuna dair itiraz da bulunulabilir. Bu durumda dava usulden reddedilir.
Tahkim Süreci Nasıl İşler?
- Uyuşmazlığın çözümü için hakem veya hakem kurulunun belirlenmesi gerekir. Taraflar hakem veya hakem kurulunu belirlememişse; asliye hukuk mahkemesine başvurulur. Asliye hukuk mahkemesi hakem/hakemler kurulunu belirler.
- Hakem kuruluna tahkim talebinde bulunulur. Talep karşı tarafa da ulaştırılır. Böylece dava açılmış sayılır.
- Davacı, dava dilekçesini hazırlayarak hakem kuruluna ulaştırır.
- Aynı şekilde davalı da dava dilekçesine karşı cevap dilekçesini hakem kuruluna ulaştırır.
- Hakem/hakemler kurulu dosya üzerinde inceleme yapabileceği gibi gerekirse duruşmada yapabilir. Daha sonra uyuşmazlığı karara bağlar.
Uluslararası Tahkim Avukatı Ne İş Yapar?
Türkiye’de yasal olarak avukatlık mesleğinde yoktur. Bu nedenle uluslararası tahkim avukatı, ceza avukatı, boşanma avukatı gibi bir tanımlamada yoktur. Mevzuatta uluslararası tahkim avukatı adında bir avukatlık dalı tanımlanmamıştır. Bütün avukatlar hukuk dallarının hepsinde bilgi sahibi olabilecek şekilde eğitim görürler. Ancak bir avukat hukuk dallarından birisine daha fazla eğilim göstererek, o alanda daha çok başarı elde etmiş ve bu nedenle uzmanlaşmış olabilir. Dolayısıyla halk arasında boşanma avukatı, uluslararası tahkim avukatı gibi tabirler kullanılır. Bu nedenle makalemizde bizde bu tabiri kullanacağız.
Uluslararası tahkim avukatı tahkim yoluna başvurmak isteyen tarafların hukuki süreçlerini takip eder, tahkim sözleşmelerini hazırlar, tahkim duruşmalarını tamamlar. Uluslararası tahkim avukatı; tahkim alanında müvekkillerine hukuki danışmanlık vererek, müvekkillerinin iş ve işlemlerini yürütür.
Tahkim Süreci Nasıl İşler?
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
