Telif Hakkı Nedir | Telif Hakkı Avukatı Avcılar
Kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği ürünler üzerinde hukuken sağlanan haklardır. Medya içerikleri, sanatsal üretimler, edebi metinler, şarkılar, kitaplar, filmler ve sahne sanatları gibi bunlarla sınırlı olmayan, her türlü fikir emeğiyle ortaya çıkmış olan ve genellikle medya veya kültür sanat sektöründe topluma sunulan eserler 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca güvence altındadır.
Telif hakkının özellikleri nelerdir?
Eser ortaya çıktığı andan itibaren telif hakkı doğar.
Telif hakları kamu düzeni, toplumsal yapı ve genel ahlaki değerlere aykırı olmadığı sürece mutlak hakka sahiptir.
Telif hakkında koruma talebi hangi ülkeden geliyorsa o ülkenin hukuki şartlarına göre telif hakkı belirlenir.
Fikri mülkiyetler belirli bir süreyle korunurlar. Bunun için çeşitli başvurular yapılması gerekir.
Telif Hakkı Nedir | Telif Hakkı Avukatı Avcılar
Telif ve Patent Arasındaki Farklar Nelerdir?
Patent, mucitlerin sanayiye uygulanabilir buluşlarını konu edinir. Telif hakları ise fikirsel üretimleri kapsar. Telif hakkının doğması için tescile gerek yoktur, fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar eserin üretilmesiyle birlikte doğar. Ancak patent hakkı için çeşitli kurumlardan onay alınmasına ihtiyaç duyulur ve çalışmaya dair derinlemesine teknik bilgi ve analizlerin sunulması gerekir.
Telif hakkı nasıl alınır?
Telif hakkı alma süreci, marka tescili ve patent alma süreçlerinden biraz daha farklı seyreder. Telif için kişi ya da kurumların illa ki bir başvuru yapması gerekmiyor. Eser ortaya çıktığı andan itibaren telif hakkı doğmuş olduğundan kişiler tescil için doğrudan kurumlara müracat etmeyebilir.
Telif hakkı eserin niteliğine göre üç farklı şekilde alınabilir:
-İsteğe bağlı tescil: Herhangi bir telif hakkı davasında kolaylık sağlaması için eser sahibi tarafından Telif Hakları Genel Müdürlüğü’ne yapılan başvuruyla tescil işlemleri yapılır.
-Zorunlu tescil: Müzik, sinema eserleri ve bilgisayar oyunları piyasaya çıkmadan önce sahipleri tarafından zorunlu telif hakkı tescili yaptırılmalıdır.
-Noter yoluyla tescil: Noter tasdiki ile eserin size ait olduğunun tescillenmesi anlamına gelir. Bu işlemler için tüm noter masraflarını sizin karşılamanız gerekir.
Telif Hukukunun Gerekliliği
-1948 Tarihli Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin
27’inci Maddesi:
“1. Herkes toplumun kültürel faaliyetine serbestçe katılmak, güzel sanatları tatmak, bilim alanındaki ilerleyişe katılmak ve bundan yararlanmak hakkına sahiptir.
2. Herkesin sahibi bulunduğu (yarattığı) her türlü bilim, edebiyat veya sanat eserinden doğan manevi ve maddi yararlarını korunmasını isteme hakkı vardır.”
-Eserler, insan hayatını yaşamaya değer kılan bir güvencedir. Buluşlar ve sanat eserlerini korunmasını sağlamak, dikkatle izlenmesi gereken bir Devlet görevidir. Devlet «buluşlar ve sanat eserlerinin korunması» görevini yasal kurallar öngörmek suretiyle yerine getirecektir.
-Kültür yaşamını düzenleme görevinin devlet tarafından üstlenilmesi zorunluluğunun beş temel nedeni bulunmaktadır. Bunlar; Toplumsal Adalet Kültürel Gelişim Ekonomik Etken Manevi Neden Ulusal Saygınlık Teknolojideki hızlı gelişimdir.
-Fikri hakların korunması temel insan haklarından biridir.
-Fikri Hakların gelişiminde iç dinamiklerden çok dış dinamiklerin etkisi olmuştur.
-Fikri hakların ekonomik boyutu yadsınamaz bir hal almıştır.
-Yaratıcı düşünce ürünlerinin yeterince korunmadığı bir toplumda ilerleme kaydedilmesi mümkün değildir. Bu koruma ise devletin görevidir ve ancak etkin bir fikri hak mevzuatıyla mümkündür.
-Fikri haklarda eser sahibi ile toplum, ulusal menfaatler ve dış dinamikler arasındaki dengeler esastır ve bu denge kurulduğu oranda fikri hukuk mevzuatı başarıya ulaşmış sayılır.
Telif Hakkı Nedir | Telif Hakkı Avukatı Avcılar
Telif Hakkı Süresi
Eser sahibi yaşadığı sürece ve ölümünden itibaren de 70 yıl olarak belirlenmiştir. Eser sahibinin tüzel kişi olması durumunda ise aleniyet tarihinden itibaren 70 yıl boyunca eser korunur. Eserin sanatçısı belli değilse ve eser alenileştiğinde koruma süresi eserin alenileşmesinden itibaren 70 yıldır. Eser alenileşmediği sürece koruma süresinin başlaması söz konusu olmamaktadır.
Telif Hakkı İhlali Nedir?
Bir yayıncının, bir eserin sahibinin ya da başka birisine ait olan bir içeriği, temel olarak kayda değer olan bir fikri o kişinin izin olmadan kullanan bir kimsenin oluşturduğu kişisel bir ihlaldir. Bu, günümüzde en çok sosyal medya içeriği oluşturulan platformlarda yaygın bir durumdur.
Telif Hakkı İhlalinin Sona Erdirilmesi Davası
Telif hakkı ihlali tespit ettiğinizde bunun sonlandırılması için mahkemeye başvuru yapabilirsiniz. İhlalden dolayı gerçekleşen maddi ve manevi kayıpların telif sahibine ödenmesi suretiyle süreç tamamlanır. Eğer eser piyasaya çıkmadan ele geçirilip çoğaltılmış ve dağıtılmışsa eser sahibi yine dava açabilir.
