Tenkis Davası
Tenkis davası saklı pay mirasçılarının ve istinaen de saklı pay mirasçılarının alacaklılarının, miras bırakanın tasarruf oranını aşan kazandırmalarını etkisizleştirmek için açılan bir davadır. Tenkis davası ancak miras bırakanın ölümüyle birlikte açılabilir. Miras bırakanın sağken yaptığı kazandırmaların tasarruf oranını aştığı açıkça belli olsa ve miras bırakanın ölümü beklendiğinde telafisi mümkün olmayan zararlar doğsa dahi tenkis davası açılamaz.
Tenkis Davasını Kimler Açabilir?
Tenkis davasını sadece saklı pay mirasçılar açabilir.
TMK Madde 560- Saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava edebilirler.
Her saklı pay mirasçısı, diğerlerinden bağımsız olarak davayı açabilir. Miras bırakanın tasarruf oranını aştığı kısım toplu olarak hesaplansa bile sadece davayı açan saklı pay mirasçısının payı tenkis edilir. Dolayısıyla davayı açamayan mirasçılar tenkis kararından yararlanamaz. Miras bırakan davayı açan saklı pay mirasçısına bazı kazandırmalarda bulunmuşsa onun saklı payına tecavüz edilip edilmediği hesaplanırken bunlarda göz önünde bulundurulması gerekir.
Saklı Pay Mirasçısının Alacaklıları Tenkis Davası Açabilir Mi?
Madde 562- Mirasbırakan, tasarruf edebileceği kısmı aştığında, saklı payı zedelenen mirasçı, iflâsı hâlinde iflâs dairesinin veya mirasın geçtiği tarihte kendisine karşı ellerinde ödemeden aciz belgesi bulunan alacaklıların ihtarına rağmen tenkis davası açmazsa, iflâs idaresi veya bu alacaklılar,
alacaklarının elde edilmesi için gerekli olan oranda ve mirasçıya tanınan süre içinde tenkis davası açabilirler.
Mirasçılıktan çıkarılanın çıkarma tasarrufuna itiraz etmemesi durumunda da iflâs idaresi veya alacaklılar, aynı koşullarla tenkis davası açabilirler.
Saklı pay mirasçısının tenkis davası açabilmesi için saklı pay mirasçısı hakkında ellerinde aciz vesikası olması gerekir. Aciz vesikası mirasın açıldığı tarihte bulunması gerekir. Eğer ki, aciz vesikası miras açıldıktan sonra alınmışsa, saklı pay mirasçısı adına mahkeme kararı veya icra takibi olsa dahi tenkis davası açılamaz.
Saklı pay mirasçısı iflas etmişse, bu halde alacaklılar değil iflas masası tenkis davası açabilir. Herhalde alacaklıların da iflas masasının da tenkis davası açabilmesi için öncelikle saklı pay mirasçısına dava açabilmesi için uygun bir süre vermesi gerekir. eğer bu süre içerisinde açılmazsa dava açılmalıdır.
Saklı Pay Mirasçısı Mirastan Çıkarılmışsa Alacaklı Tenkis Davası Açabilir Mi?
Saklı pay mirasçısının miras bırakan tarafından mirastan çıkarılması halinde alacaklılar tahsil edilmemiş alacak tutarı kadar saklı pay kısmı için çıkarmanın iptalini dava edebilirler. Ancak şuna dikkat edilmelidir ki, alacaklılar sadece alacak kısımları kadar çıkarmanın iptalini isteyebilir.
Tenkis Davası Kime Karşı Açılır?
Tenkis davası, miras bırakanın tasarruf oranını aşarak kazandırmada bulunduğu kişilerdir. Bu kişiler 3. kişi olabileceği gibi mirasçılarda olabilir. Eğer kazandırma yapılan kişi ölmüşse dava mirasçılarına karşı açılır. Eğer miras bırakan tarafından yapılan kazandırmalar birden fazla kişiye yapılmışsa, bu kişilerin hepsi davalı olur.
Tenkis Davası
Tenkis Davası Zamanaşımı
IV. Hak düşürücü süreler
Madde 571- Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer.
Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar.
Tenkis iddiası, def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.
Saklı pay mirasçısı, miras payına tecavüz edildiğini öğrenmesiyle birlikte 1 yıl içerisinde dava açılması gerekir. Ancak şuna dikkat edilmelidir ki, burada tecavüz eden tasarrufun varlığının bilinmesi sürenin başlaması için yeterli değildir. Saklı pay mirasçısı payına tecavüz edilmediğini düşünmüş olabilir. Daha sonra terekenin az çıkmasıyla birlikte saklı payında zedelenme olduğunu anlamış olabilir. Bu durumda süre başlar.
Mira bırakanın ölümünden önce yaptığı kazandırma ile saklı paya tecavüz olduğu bilinse dahi miras açılmadan önce süre başlamaz.
Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
