Uluslararası Koruma Başvurusunun Reddi
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda uluslararası koruma çeşitleri başlığı altında; mülteci, şartlı mülteci ve bunların kapsamına girmeyip menşei ülkesi veya ikamet ülkesi korumasından yararlanamayan yahut da söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişilere verilen ikincil koruma statüsü düzenleme altına alınır. Aynı kanunun 64. maddesinde uluslararası korumanın haricinde tutulacak olanlar düzenlenir.
İşbu kanunun 64. maddesi kapsamında olmayıp uluslararası korumadan faydalanma imkanına sahip yabancı veya vatansız kişi uluslararası koruma başvurusunu valiliklere bizzat yapar. Valilik tarafından alınan başvuru işlemi sırasında kişilerden mevcut durumuna ilişkin birtakım bilgi ve belgelerin istenmesinin ardından kendisine mülakat yeri ve zamanı bildirilir.
Sürecin devamında işbu başvuruya ilişkin karar verilir fakat başvuru sahibinin:
Başvurusunu geri çektiğini yazılı olarak beyan etmesi,
Mazeretsiz olarak mülakata üç defa üst üste gelmemesi,
İdari gözetim altında bulunduğu yerden kaçması,
Mazeretsiz olarak; bildirim yükümlülüğünü üç defa üst üste yerine getirmemesi, belirlenen ikamet yerine gitmemesi veya ikamet yerini izinsiz terk etmesi,
Kişisel verilerinin alınmasına karşı çıkması,
Kayıt ve mülakattaki yükümlülüklerine uymaması,
hâllerinde başvurusu geri çekilmiş kabul edilerek değerlendirme durdurulur.
Uluslararası koruma başvurusuna yönelik geri çekilmiş sayılma haliyle birlikte başvuruya ilişkin sunulan nedenlere ve esasa ilişkin incelemeye son verilmesi söz konusu olur ve başvuru işlemden kaldırılır. Zira uluslararası koruma başvurusu geri çekilmiş sayılanlar, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda sınır dışı etme etme kararı alınacaklar arasında düzenlenir.
Uluslararası Koruma başvuruları hakkında verilen ret kararlarının gerekçesi, duruma ve şartlara göre birbirinden farklı olabilmektedir. Bu sebeple ret kararlarına karşı açılacak davalar için de ayrı ayrı değerlendirme yapılmalıdır. Ancak hakkınızda verilen karar, yukarıdaki karardaki gibi gerekçesiz bir şekilde alınmışsa hemen yasal yollara başvurarak kararın iptal edilmesini talep etmeniz gerekir. Şayet 30 gün içerisinde idareye karşı dava açmamanız durumunda, hakkınızda O-177 tahdit kodu kaydı konularak Türkiye’ den sınır dışı edilirsiniz.
O-177 Tahdit Kodu Nedir?
Uluslararası Koruma statüsü iptal edilen veya ret edilen kimselere O-177 Tahdit kodu konulur ve Türkiye’ye girişleri 5 yıl boyunca yasaklanır.
Uluslararası koruma başvurusunun geri çekilmiş sayılması kararı alınan başvurucu ya da avukatı, kararın ilgiliye tebliğinden itibaren 10 gün içinde Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu’na başvuru yapabilir. İşbu başvuru Komisyon tarafından 15 gün içinde karara bağlanır.
Başvurucu, geri çekilmiş sayılma kararına karşı yapacağı Komisyon başvurusunun yanı sıra 30 gün içinde idare mahkemesinde dava açma hakkına da sahiptir. İdare mahkemesinin vereceği kararın ardından ise süresi 30 gün olmak üzere istinaf kanun yoluna başvuru hakkı söz konusu olur. Bölge İdare Mahkemesi tarafından verilecek kararın temyizi yoluna gitmek ise mümkün olmadığından işbu karar son ve kesin olacak nitekim başvurunun yeniden gündeme alınması ve sınır dışı kararı verilmesinin engellenmesi bu aşamadan sonra mümkün olmayacaktır.
HUKUKİ SEBEPLER:
1) 6458 sayılı YUKK’un 4. maddesi “geri gönderme yasağı”nı düzenlemektedir. Bu maddeye göre; “[b]u Kanun kapsamındaki hiç kimse, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulacağı veya ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatının veya hürriyetinin tehdit altında bulunacağı bir yere gönderilemez”.
2) Türkiye’nin taraf olduğu, Birleşmiş Milletler İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşme’nin 3. maddesi, taraf devletlerin bir kişiyi, işkenceye maruz kalma tehlikesinin bulunduğu bir devlete sınır dışı veya iade etmeyeceğini, ayrıca yetkili mercilerin sınır dışı veya iadenin yapılacağı devletin sistemli bir biçimde, yaygın, açık-seçik veya genel insan hakları ihlalleri bulunup bulunmadığı dahil tam hususları göz önünde tutacağını hüküm altına alınmıştır.
3)Türkiye’nin taraf olduğu, Mülteciler Hukuki Durumuna İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi’nin, 32. maddesi uyarınca taraf devletlerin, ülkelerinde bulunan mültecileri sınır dışı etmeleri sınırlandırılmıştır. 32. madde, mültecilerin ancak ulusal güvenlik ya da kamu düzeni gerekçesiyle sınır dışı edilebileceklerini düzenlemektedir ve mültecinin bir suça itham edilmesi durumunda bile “acil emniyet mülahazaları mani değilse, mültecinin, suçsuzluğunu ispat eylemesine salahiyetli makam tarafından hususi surette seçilmiş bir veya birkaç kimse nezdinde itiraz etmesine ve bu maksatla temsil olunmasına müsaade edilmesi”ni öngörmektedir.
1951 Sözleşmesi’nin 33. maddesi ise mültecilerin geri gönderilmesini ve iadesini sınırlamaktadır. Buna göre, “HİÇBİR AKİD DEVLET BİR MÜLTECİYİ, IRKI, DİNİ, VATANDAŞLIĞI, MUAYYEN BİR İÇTİMAİ ZÜMREYE MENSUBİYETİ VEYA SİYASİ FİKİRLERİ DOLAYISIYLAHAYAT VE HÜRRİYETİNİN TEHDİT EDİLECEĞİ ÜLKELERİN HUDUTLARINDAN HER NE ŞEKİLDE OLURSA OLSUN SINIR DIŞI VEYA İADE EDEMEZ” denilmiş ve aynı maddenin 2. fıkrasında da bunun istisnası olarak ancak “bulunduğu memleketin emniyeti için tehlikeli sayılması hususunda ciddi sebepler mevcut olan veya bilhassa vahim bir cürümden dolayı katileşmiş bir hükümle mahkum olan”ların sınır dışı edilebileceğini belirtilmiştir.
Türkiye’de “geçici koruma” veya “uluslararası korumadan” yararlanma başvurusunun reddi, idari gözetim altında bulunan kişilere tabi oldukları hak ve yükümlülükler ile başvurabilecekleri yasal itiraz yolları konusunda danışmanlık ve avukat yardımı için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Uluslararası Koruma Çeşitleri, Uluslararası Korumanın Haricinde Tutulma
Mülteci
MADDE 61 – (1) Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir.
Şartlı mülteci
MADDE 62 – (1) Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.
İkincil koruma
MADDE 63 – (1) Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde;
a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek,
b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak,
c) Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak,
olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında ikincil koruma statüsü verilir.
Uluslararası korumanın haricinde tutulma
MADDE 64 – (1) Başvuru sahibi;
a) Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği dışında, diğer bir Birleşmiş Milletler organı veya örgütünden hâlen koruma veya yardım görüyorsa,
b) İkamet ettiği ülke yetkili makamlarınca, o ülke vatandaşlarının sahip bulundukları hak ve yükümlülüklere sahip olarak tanınıyorsa,
c) Sözleşmenin 1 inci maddesinin (F) fıkrasında belirtilen fiillerden suçlu olduğuna dair ciddi kanaat varsa,
uluslararası korumadan hariçte tutulur.
(2) Birinci fıkranın (a) bendine giren bir kişi hakkındaki koruma veya yardım herhangi bir nedenle sona erdiği zaman, bu kişilerin konumları Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda alınan kararlara istinaden kesin bir çözüme kavuşturulmadığı takdirde, bu kişiler bu Kanunun sağladığı korumadan yararlanabilir.
(3) Başvuru sahibinin, uluslararası koruma başvurusu yapmadan önce, Türkiye dışında hangi saikle olursa olsun zalimce eylemler yaptığını düşündürecek nedenler varsa birinci fıkranın (c) bendi kapsamında değerlendirme yapılır.
(4) Birinci fıkranın (c) bendi ile üçüncü fıkrada belirtilen suç ya da fiillerin işlenmesine iştirak eden veya bu fiillerin işlenmesini tahrik eden kişi uluslararası korumadan hariçte tutulur.
(5) Birinci fıkranın (c) bendi ile üçüncü ve dördüncü fıkralardaki durumlara ek olarak; kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehlike oluşturduğuna dair ciddi emareler bulunan yabancı veya vatansız kişi ile birinci fıkranın (c) bendi kapsamında olmayan, fakat Türkiye’de işlenmesi hâlinde hapis cezası verilmesini gerektiren suç veya suçları daha önce işleyen ve sadece bu suçun cezasını çekmemek için menşe veya ikamet ülkesini terk eden yabancı veya vatansız kişi, ikincil korumadan hariçte tutulur.
(6) Başvuru sahibinin uluslararası korumadan hariçte tutulması, hariçte tutma nedenlerinden herhangi birinin diğer aile üyeleri için oluşmaması şartıyla, başvuru sahibinin aile üyelerinin de hariçte tutulmasını gerektirmez.
Uluslararası Koruma Başvuruları
(1) Uluslararası koruma başvuruları valiliklere bizzat yapılır. mad.65
(2) Başvuruların ülke içinde veya sınır kapılarında kolluk birimlerine yapılması hâlinde, bu başvurular derhâl valiliğe bildirilir. Başvuruyla ilgili işlemler valilikçe yürütülür.mad.65
(3) Her yabancı veya vatansız kişi kendi adına başvuru yapabilir. Başvuru sahibi, başvuruları aynı gerekçeye dayanan ve kendisiyle birlikte gelen aile üyeleri adına başvuru yapabilir. Bu durumda, ergin aile üyelerinin, kendi adlarına başvuruda bulunulmasına yönelik muvafakati alınır.mad.65
(4) Makul bir süre içinde valiliklere kendiliğinden uluslararası koruma başvurusunda bulunanlar hakkında; yasa dışı girişlerinin veya kalışlarının geçerli nedenlerini açıklamak kaydıyla, Türkiye’ye yasal giriş şartlarını ihlal etmek veya Türkiye’de yasal şekilde bulunmamaktan dolayı cezai işlem yapılmaz.mad.65
(5) Hürriyeti kısıtlanan kişilerin uluslararası koruma başvuruları, valiliğe derhâl bildirilir. Başvuruların alınması ve değerlendirilmesi, diğer adli ve idari işlemlerin ya da tedbir ve yaptırımların uygulanmasını engellemez. mad.65
Uluslararası Koruma Başvurusunun Reddi
Refakatsiz çocuklar
(1) Uluslararası koruma başvurusunda bulunan refakatsiz çocuklar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır mad.66
a) Refakatsiz çocuklarla ilgili tüm işlemlerde çocuğun yüksek yararının gözetilmesi esastır. Başvuru alındığı andan itibaren, haklarında 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu hükümleri uygulanır.mad.66
b) Refakatsiz çocuğun görüşü dikkate alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından, uygun konaklama yerlerine veya yetişkin akrabalarının veya koruyucu bir ailenin yanına yerleştirilir.mad.66
c) On altı yaşını doldurmuş olanlar, uygun koşullar sağlandığında kabul ve barınma merkezlerinde de barındırılabilir.
ç) Mümkün olduğu ölçüde, çocukların yararı, yaşları ve olgunluk düzeyleri dikkate alınarak, kardeşler bir arada bulundurulur. Zorunlu olmadığı sürece konaklama yerlerinde değişiklik yapılmaz. mad.66
Uluslararası koruma başvuruları valiliklerce kaydedilir.
Başvuru sahibi kayıt esnasında kimlik bilgilerini doğru olarak bildirmek ve varsa kimliğini ispatlayacak belge ve seyahat dokümanlarını yetkili makamlara teslim etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, başvuru sahibinin üzerinde ve eşyalarında kontrol yapılabilir. Kayıt esnasında başvuru sahibinin kimliğine ilişkin belge olmaması hâlinde, kimlik tespitinde kişisel verilerinin karşılaştırılmasından ve yapılan araştırmalardan elde edilen bilgiler kullanılır. Kimlik tespit araştırmaları sonucunda da kimliğine dair bilgi elde edilememesi hâlinde, başvuranın beyanı esas alınır.
Kayıt esnasında; başvuru sahibinin menşe veya ikamet ülkesini terk etme sebepleri, ülkesini terk ettikten sonra başından geçen ve başvuru yapmasına neden olan olaylar, Türkiye’ye giriş şekli, kullandığı yol güzergâhları ve vasıta bilgileri, daha önceden başka bir ülkede uluslararası korumaya başvurmuş veya korumadan yararlanmışsa, bu başvuru veya korumaya ilişkin bilgi ve belgeleri alınır.
Mülakat zamanı ve yeri kayıt esnasında bildirilir.Kamu sağlığını tehlikeye düşürebileceği değerlendirilen başvuru sahibi sağlık kontrolünden geçirilir. Başvuru sahibine kayıt esnasında; kimlik bilgilerini içeren, uluslararası koruma başvurusunda bulunduğunu belirten, otuz gün geçerli kayıt belgesi verilir. Kayıt belgesi, gerektiğinde otuz günlük sürelerle uzatılabilir. Kayıt belgesi, hiçbir harca tabi olmayıp başvuru sahibinin Türkiye’de kalışına imkân sağlar.
Uluslararası Koruma Kabul Edilemez Başvuru
Başvuru sahibi;
Farklı bir gerekçe öne sürmeksizin aynı başvuruyu yenilemişse,
Kendi adına başvuru yapılmasına muvafakat verdikten sonra, başvurunun herhangi bir aşamasında haklı bir neden göstermeksizin veya başvurunun reddedilmesinin ardından farklı bir gerekçe öne sürmeksizin ayrı bir başvuru yapmışsa,
73 üncü madde kapsamında olan ülkeden gelmişse,
74 üncü madde kapsamında olan ülkeden gelmişse,
başvurusunun kabul edilemez olduğuna ilişkin karar verilir.
Birinci fıkrada belirtilen durumların, değerlendirmenin herhangi bir aşamasında ortaya çıkması hâlinde değerlendirme durdurulur.
Başvurunun kabul edilemez olduğuna ilişkin karar, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. İlgili kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir. mad.72
