Vasiyetnamenin Tenfizi Nedir – Tenfizi Davası 2023
Vasiyet
Vasiyet, miras bırakanın tek taraflı irade açıklaması ile, mirasıyla ilgili olarak ölümünden sonrası hakkında tasarrufta bulunmasıdır.
VASİYETNAME
TMK’ nun 502. maddesine göre; “Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve on beş yaşını doldurmuş olmak gerekir.” Kanun’un aradığı kriterler sadece “ayırt etme gücüne sahip olmak” ve “15 yaşını doldurmuş olmak” olduğundan kişinin kısıtlanmış olması, vasiyetname hazırlamasına engel teşkil etmeyecektir.
Ayırt etme gücü; kişinin yaptığı hukuki işlemin sebep ve sonuçlarını anlayabilecek durumda olmasıdır. Ayırt etme gücünün vasiyetnamenin yapıldığı anda bulunması gerekir. Vasiyetname yapılırken bulunmayan ayırt etme gücünün sonradan kazanılması, vasiyetnameyi geçerli hale getirmeyecektir.
Vasiyetname yapma, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardandır, dolayısıyla yasal temsilci vasıtası ile yapılamayacak bir hukuki işlemdir.
Vasiyetname üç farklı şekilde düzenlenebilmektedir.
-Resmî vasiyetname
-El yazılı vasiyetname
-Sözlü vasiyet
Resmî Vasiyetname
Resmî vasiyetname, vasiyetnamenin düzenlenmesine resmî bir memurun katıldığı vasiyetnamedir. Resmî memur; sulh hâkimi, noter veya konsoloslar gibi kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir. Resmî vasiyetname şu şekilde gerçekleşir: Miras bırakan resmî memur önünde isteklerini açıklar. Memur, miras bırakanın iradesini yazar ya da yazdırır. Yazılı metin oluştuktan sonra, bu metin miras bırakan tarafından okunur ve imzalanır. Peşine de memur vasiyetnameye tarih koyar ve imzalar. Bazı kişilerin resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine memur ya da tanık olarak katılması yasaklanmıştır. Bu kişiler; fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okuryazar olmayanlar, miras bırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleridir.
Vasiyetnamenin Tenfizi Nedir – Tenfizi Davası 2023
El Yazısı İle Vasiyetname
El yazılı vasiyetname MK m.538 de düzenlenmiştir. Medeni Kanuna göre el yazısı ile yapılan vasiyetnamede; metnin tümünün vasiyetçinin el yazısı ile yazılması zorunludur. Vasiyetnamenin el yazısı ile yazılması zorunluluğuna tarih ve imza da dahildir. Bu şekilde vasiyetnamenin başkaları tarafından tahrif edilmesi önlenmek istenmiştir.
Vasiyetçi bu vasiyetname türünü kendi el yazısı ile yazmak ve tarih atarak imzalamak zorundadır.
Aksi takdirde şekil şartlarına uyulmamış olur. Bu durumda vasiyetname şekil eksikliğinden yoklukla sakat olur. Bu vasiyetname türü ancak okuma-yazma bilen kişilerce düzenlenebilir. Okuma yazma bilip de başka bir engel nedeni ile yazı yazmayanlar bu vasiyetname türünü yapamazlar. Vasiyetnameye yapılacak ekleme ve çıkarmalar vasiyet edenin kendi el yazısı ile yazılmak zorundadır. Vasiyetname birden fazla günde hazırlanmışsa düzenleme tarihi olarak vasiyetnamenin tamamlandığı gün yazılmalıdır.
İmzanın el yazısı ile atılması gerekir. Başka hiçbir şekilde atılan imza geçerli olmaz. İmza vasiyet metninin en alt kısmına atılmalıdır. İmza olmayan vasiyetname şekil yönünden eksik olduğundan iptali istenebilir. Hatta, imza olmayan vasiyetnamelerde vasiyet yapma iradesinin olmadığı ve dolayısıyla bunun yokluk ile geçersiz olduğu ileri sürülebilir.
Sözlü Vasiyet
Olağanüstü durumlarla sınırlı olmak üzere, sözlü vasiyete geçerlilik tanındığı durumlar vardır. Bu olağanüstü haller şunlardır:
Ölüm Tehlikesi Hali
Ulaşımın Kesilmesi
Hastalık
Savaş
Ve Benzeri Olağanüstü Durumlar
nedeniyle resmi ve el yazılı vasiyetname yapılamaması gerekir.
Bu halde miras bırakan son arzularını ve iradesini iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler.
Resmi vasiyetnamede bulunan okur yazar olma şartı sözlü vasiyetnamede bulunmamaktadır.
Tanıklardan biri sözlü vasiyetnameyi yazar ve diğerine imzalatır. En kısa zamanda da söz konusu belgeyi bir sulh veya asliye mahkemesine verirler. Dilekçeleri ile birlikte miras bırakanın vasiyetname yapmaya ehil gördüklerini ve vasiyetçinin son arzularının olağanüstü durum içerisinde kendilerine anlattıklarını hakime beyan ederler.
Vasiyetnamenin Tenfizi Nedir – Tenfizi Davası 2023
Vasiyetnamenin İptali Nedir?
Vasiyetnamenin açılması ve ilgililere okunmasının ardından 1 yıllık iptal davası açma süresi başlar. Vasiyetnamenin iptali davası bu süre içerisinde açılmazsa bu hak artık kaybolur. Vasiyetin iptali davası, her türlü iddiaya dayanarak açılabilen bir dava değildir. Türk Medeni Kanunu m. 557 hükmünde hangi nedenlerle vasiyetnamenin iptali talep edilebileceği sayılmıştır. Bu sebepleri şu şekilde sıralamamız mümkündür:
Miras bırakan, vasiyetname yapma ehliyetine sahip değilken böyle bir işlem yapmışsa bu bir iptal nedenidir. Burada ehliyet ile kastedilen, yukarıda ayrıntılarına değindiğimiz ayırt etme gücü ve 15 yaşından büyük olma şartıdır.
İradesi sakatlanmış olan kişi vasiyetname düzenlemişse bu da bir iptal nedenidir. Kişi hata, hile veya korkutma ile böyle bir işlemde bulunduğu zaman iptal davası açılır.
Vasiyetnamenin içeriği, mirasçılar için belirlenen koşul, şart ve yüklemeler hukuki düzenlemelere ve ahlaki değerlere aykırı ise vasiyetnamenin iptali davası açılır.
Vasiyetname, yukarıda açıkladığımız şekil şartlarına aykırı ise gene iptal davası açılır.
Bu kurallara aykırı olarak düzenlenmiş vasiyetnameler kendiliğinden geçersiz veya kendiliğinden iptal olmaz. Muhakkak bir iptal davasına konu edilmesi gerekir. Aksi halde geçerliymiş gibi sonuç doğurur.
Vasiyetnamenin iptali davasını, bu iptalde hukuki menfaati olan ilgililer açabilecektir. İptal davası ile vasiyetnamenin tamamının iptali istenebileceği gibi bir kısmının iptali de talep edilebilir.
Bu nedenler haricinde vasiyetnamenin iptali davası açılamaz. Örneğin kişi, vasiyetname ile, aslında kendisine kalması gereken bir hakkın başkasına verildiğini düşünüyorsa vasiyetnamenin iptali değil tenkis davası açmalıdır. Vasiyetname ile miras hakkı zedelenen kişinin açacağı dava iptal davası değil, tenkis davasıdır.
Vasiyetnamenin Tenfizi
Vasiyetnamenin Tenfizi açılan vasiyetnamenin geçerli hale gelmesinden sonra eğer kişi üzerine belirli hak, mal-mallar bırakıldıysa o hakka sahip olmak için açtığı davadır. Vasiyetname açıldıktan sonra hakim gerekli incelemeleri yapar, yasal mirasçılarından başka mirasçı ataması (mirasçı nasbı), vasiyetnamedeki tasarruflar, belirli malların belirli kişilere bırakılması, vakıf kurulma isteği v.s gibi durumları inceler ve bu durumları ilgilere tebliğ eder. Vasiyet ile kendine belli haklar özgülenen kişiler o hakka kavuşmak için vasiyetnamenin tenfizini istemelidirler.
Vasiyetin tenfizi için öncelikle vasiyetnamenin Sulh Hukuk Mahkemesine verilmesi gerekmektedir. Eğer ki vasiyetname kişilerdeyse bir ay içerisinde bunu mahkemeye teslim etme zorunluluğu vardır.
Vasiyetname noterde ise zaten Sulh Hukuk Mahkemelerine ulaştırılacaktır. Bu mahkeme vasiyetnamenin açılacağı günü mirasçılara bildirecektir. Mirasçılar bildirilen tarif ve saatte orda olmasalar bile vasiyet açılacaktır. Mahkemeye katılan mirasçılar vasiyetnameye itiraz etmemeleri durumunda mirasçılara, mirasçılık belgesi verilecektir. Vasiyetnamenin tenfizi olmadığı durumlarda vasiyetnamenin tenfizi dava dilekçesi hazırlanarak ilgili mahkemelere iletilmelidir.
Vasiyetnamenin Tenfizi Nedir – Tenfizi Davası 2023
Vasiyetnamenin Tenfizi Davası
Vasiyet tenfizi davası açma süresi 30 gün ile sınırlandırılmıştır. Vasiyetnamenin mahkemeye ulaşmasının ardından takip eden 30 günlük süreç içinde vasiyetnamenin tenfiz davasının açılması beklenmektedir.
Hazırlanan vasiyetin noter onaylı olması gerekmekte olup yasal bir belge niteliği taşıması beklenmektedir. Dava sürecinde sadece mahkeme değil aynı zamanda nüfus müdürlükleri de davaya dahil edilmekte olup ekonomik anlam da dahil olmak üzere kapsamlı bir şekilde dava süreci incelenmekte ve yürütülmektedir.
Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Kime Karşı Açılır?
Vasiyetnamenin tenfizi davası miras bırakanın tüm yasal ve var ise atanmış mirasçılarına karşı açılır. Davanın tüm mirasçılara açılmaması bozma sebebidir. Bu sebeple davada taraf teşkilinin sağlanmış olması önemlidir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Vasiyetnamenin tenfizi davasında görevli ve yetkili mahkeme, miras bırakanın son yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
Türk Medeni Kanunu’nun 602. Maddesi uyarınca, vasiyet alacaklısının vasiyeti tenfiz davası açma hakkı, lehine belirli bir mal vasiyet edildiğini öğrendiği tarihten ya da vasiyete göre bu mal kendisine daha geç bir tarihte devredilecekse bu tarihten itibaren 10 yıl içinde kullanılmadığı takdirde zamanaşımına uğrar.
Vasiyetnamenin Tenfizi Nedir – Tenfizi Davası 2023
