Vergi Nedir | Verginin Amaçları 2023
VERGİ KAVRAMI
Vergiler, devletin kamu hizmetlerini yerine getirmek amacıyla, kişi ve kurumlardan, iradelerine bakılmaksızın, kanuna dayanılarak, cebren ve karşılıksız olarak mali güçlerine göre alınan ekonomik değerlerdir.
Vergi Hukuku Nedir?
Vatandaşlar ile devlet arasındaki vergi yükümlülükleri ile vergi ilişkilerini belirleyen hukuk dalına vergi hukuku adı verilmektedir. Devlet vergi hukukuna dayanarak çıkardığı yasalar ile vergi toplayabilir.
Vergi Hukukunun Alt Dalları
Genel vergi hukuku
Bütün vergilerde uygulanacak temel ilke ve kuralları, vergi ilişkisinin niteliği, vergi alacağının doğması ve sona ermesi, vergilendirme alanında çıkan uyuşmazlıklar, kabahat ve suçlar ile bunların çözüm yolları ve vergi alacağının zorla tahsiline ilişkin hükümleri inceleyen vergi hukuku kısmıdır.
Özel vergi hukuku
Konularına göre tek tek vergiler ve bunları düzenleyen yasalar incelenir.
Maddî vergi hukuku
Vergi borcu ilişkisinde hak ve ödevlerin doğumunu, sona ermesini ve bunların içeriğine ilişkin hukuki ilkeleri inceleyen daldır.
Şeklî vergi hukuku
İçeriği maddî hukukça belirlenen vergi ilişkisinde hak ve yükümlülüklerin gerçekleştirilme usullerini düzenleyen daldır.
Vergi Nedir | Verginin Amaçları 2023
VERGİNİN AMAÇLARI
• MALİ AMAÇ – Bir vergi sisteminin en önemli işlevi kamu hizmetlerinin finansmanı için gerekli olan gelirlerin temin etmesidir.
• İKTİSAT POLİTİKASININ BİR ARACI OLARAK VERGİ – Konjönktür politikasına ilişkin amaç – Büyüme politikasına ilişkin amaç
• GELİRİN YENİDEN DAĞITIMINA İLİŞKİN AMAÇ – Yüksek gelirleri azaltıp, düşük gelirleri desteklemek • DİĞER AMAÇLAR – Nüfus politikaları – Eğitim, kültür, spor – Halk sağlığı – Dinsel vb.
VERGİ HUKUKUNA İLİŞKİN AYRIMLAR
• VERGİ USUL HUKUKU – Vergi borcunun ortaya çıkması, tarafları, tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsili, değerleme hükümleri, süreler, vergi denetimi, uyuşmazlıkların idari yollarla çözümü vb.
• VERGİ İCRA HUKUKU – Vadesinde ödenmeyen vergi alacaklarının zora dayalı tahsil yöntemlerini belirleyen kuralları.
• VERGİ CEZA HUKUKU – Vergisel iş ve işlemlere dayalı suç niteliği arz eden ve ceza yaptırımına tabi tutulması gereken fiillerin tanımı ile verilecek cezaların infaz şekillerine ilişkin kurallar.
• VERGİ YARGILAMA HUKUKU – Vergisel işlemlere (vergilendirme, cezalandırma, tahsil ve icra)karşı vergi mahkemelerinde açılan davaların yürütülme esaslarını konu alır
• ULUSLARARASI VERGİ HUKUKU – İki veya daha fazla devleti ilgilendiren vergilemenin boyotunu, çifte vergilendirmenin önlenmesi, uluslararası vergiden kaçınma ve vergi kaçakçılığı ile vergi uyumlaştırılması konularını kapsar.
VERGİNİN UNSURLARI
-Kamu Giderlerini karşılamak üzere alınabilir.
-Özel kesiminden kamu kesimine yapılan bir aktarımdır.
-Hukuksal zora dayanır
-Karşılıksızdır.
-Kesin bir ödemedir
-Parasal bir ödemedir.
Vergi Türleri
-Gelir Vergisi
Gelir vergisi, hükümetin yıl boyunca gerçek kişiler tarafından kazanılan gelirlerden topladığı bir vergidir. Vergi olarak ne kadar ödeyeceğiniz, bir yılda ne kadar gelir elde ettiğinize bağlıdır. Daha yüksek gelir elde edenler daha yüksek oranlarda vergilendirilir. Çoğu hükümet artan oranlı bir gelir vergisi sistemi uygular.
-Kurumlar Vergisi
Tüzel kişilerin, kurum kazançları üzerinden alınan vergi şeklinde ifade edilebilir.
-Katma Değer Vergisi
Katma değer vergisi Türkiye’de yapılan mal ve hizmet teslimlerinde teslim alanın, teslim edene ödediği dolaylı bir vergi çeşididir.
-Özel Tüketim Vergisi
Özel Tüketim Vergisi veya ÖTV, lüks tüketim malları ile insanlara ve çevreye verdiği zararlardan ötürü kullanımı teşvik edilmeyen ürünlerden maktu veya oransal olarak alınan tüketim vergisidir.
-Damga Vergisi
Kurumlar ve kişilerin yaptığı işlemlerin resmileşmesi için kağıt veya e-Belgelerden alınan vergiye damga vergisi denir. Başka bir ifadeyle, her türlü sözleşmeden doğan ve devlet tarafından alınan vergidir.
-Gümrük Vergisi
Bir eşyanın ülkemize girmesi ve çıkması noktasında Gümrük İdaresi tarafından tahakkuk edilen vergilere kısaca gümrük vergisi denilmektedir.
-Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler
3 vergi çeşidinin konusunu oluşturur.
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi : Örneğin bankanın gerçekleştirdiği para havalesi.
Özel İletişim Vergisi : İletişim hizmetleri üzerinden alınan vergidir. Haberleşme, radyo, televizyon gibi hizmetler.
Şans Oyunları Vergisi : At yarışları, spor toto gibi oyunlar için alınan vergi.
-Emlak Vergisi
Arazi, arsa ve konutlar için vatandaşların taşınmaz servetlerine dayalı olarak vatandaşlardan alınan bir vergi çeşidi olarak bilinmektedir. Emlak vergisi, vatandaşların her türlü taşınmaz mallarından alınan maddi malın parasal bedeli olarak bilmektedir.
-Veraset ve İntikal Vergisi
Veraset ve intikal vergisi kanunu ile düzenlenen bu vergi: miras vasiyet ve miras mukavelesi gibi ölüme bağlı tasarruflar ya da bağış veya her hangi bir tarzda olan karşılıksız kazandırmalar sonucunda ödenmesi gereken bir vergidir.
-Motorlu Taşıtlar Vergisi
Motorlu olmayan taşıtlar bu vergiye tabi değildir. Sicilde taşıt kimin üzerine kayıtlı ise vergi mükellefi de odur.
Vergi Davası Nedir?
Vergi davaları, ortaya çıkan vergi ihtilaflarının çözümüne yönelik olarak uyuşmazlıkların mahkemeye intikal etmesi durumunda söz konusu olmaktadır.
Vergi davaları, vergi, resim, harçlar ve bunlara ilişkin faiz ve cezalar ile kur farkı, fon ve benzeri şekilde isimlendirilen vergi benzeri mali yükümlülüklere ilişkin vergi yargısının önüne gitmiş uyuşmazlıkları ifade etmektedir.
Vergi Davalarında Görevli Mahkemeler
Vergi davaları, vergi mükellefi ile vergi dairesi arasında çıkan konusu vergi olan hukuki uyuşmazlıkları ifade etmektedir. Vergi, devletin kamu gücüne dayalı olarak elde ettiği tüm gelirleri kapsamakta olup vergi uyuşmazlığı da devletin alacaklı olduğu tüm vergi gelirlerine ilişkindir. Vergi davalarında görevli genel görevli mahkeme vergi mahkemesidir. Vergi mahkemesinin görev alanını veya vergi davalarında hangi mahkemelerin görevli olduğunu bilmek davanın nerede açılacağı ile ilgili olduğundan oldukça önem arz etmektedir.
