Yurt Dışında Türk Firmasında Çalışan Türk İşçinin Hakları
Yurt dışında Türk firmasında çalışan Türk işçi ile işveren arasında farklı şekilde anlaşma sağlanmamış ise çalışma şart ve koşulları Türk mevzuatına göre belirlenecektir. Yani yurt dışında Türk Firmasında çalışan işçi Türkiye’de çalışma koşulları neyse yurt dışında da aynı koşullarda ki çalışma şartlarına tabi olacaktır.
İşçi yurt dışında Türk Firmada çalışmakta ise haftalık çalışma saatinin 45 saat olarak uygulanması gerekmektedir. İşçi haftalık 45 saatten fazla çalışma yapıyor ise her fazla mesai saatinin karşılığı işçiye saatlik ücretinin 1,5 katı olarak ödenmelidir. Eğer ki işçiye bu şartlarda ödeme yapılmıyor ise işçi fazla mesai alacakları için geriye dönük 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde dava açabilecektir. İşçiye fazla mesai karşılıklarının ödenmemesi işçi açısından ödeme yapılana kadar her zaman iş sözleşmesini haklı fesih etme imkânı sağlayacaktır.
YURT DIŞINDA ÇALIŞAN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI HAKKI
Yurt dışında Türk firmasında çalışan Türk işçi, aynen Türkiye’de olduğu gibi bir yıldan fazla çalışmış ise işverence haksız olarak işten çıkartıldığında veya işçi iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshettiğinde KIDEM TAZMİNATI almaya hak kazanacaktır. Yurt dışı çalışan ama kıdem tazminatı alamayan işçi yurda döndüğünde çalıştığı firmaya karşı KIDEM TAZMİNATI için dava açabilir.
İşçilerin Sosyal Güvenlik Hakları
5510 2 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin g bendine göre Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
Kanunun bu maddesine göre ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4/1-a (eski SSK’lı) kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
Bu şekilde çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumunun kısa vadeli sigorta kollarından sağladığı tüm haklardan faydalanmaktadırlar (Geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik ödeneği, emzirme ödeneği).
İşverenlerin Yapması Gerekenler
İş-Kur Kapsamında Yapılması Gerekenler
4904 3 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin d bendine göre “işgücünün yurt içinde ve yurt dışında uygun oldukları işlere yerleştirilmelerine ve çeşitli işler için uygun işgücü bulunmasına ve yurt dışı hizmet akitlerinin yapılmasına aracılık etmek,” Türkiye İş Kurumu’nun görevleri arasındadır.
İşverenler yurt dışından aldıkları işlerde çalıştırmak istedikleri işçileri İş-Kur aracılığıyla temin edeceklerdir. Ancak işverenler bu işçileri kendileri de temin edebilecekleri gibi özel istihdam büroları aracılığı ile de temin edebilirler.
İşverenlerin işçilerini temin amacıyla iş ilanı vermesine izin verilmektedir. Ancak yapılacak ilanda iznin hangi il müdürlüğünden/hizmet merkezinden alındığı ve verilen iznin tarih ve sayısı belirtilmelidir.
Yurt dışından alınan iş ile ilgili henüz anlaşma imzalanmamış olması halinde, söz konusu işin alındığına ilişkin herhangi bir belgenin (işi alan ile işi yaptıracak firma arasındaki yazışma vb.) İş-Kur’a ibraz edilmesi halinde gerekli değerlendirmeler yapılarak, alınan işle ilgili ön hazırlık yapılması amacıyla yönetici konumunda eleman temini için ilan izni verilebilmektedir.
YURT DIŞINDA ÇALIŞAN İŞÇİNİN İHBAR TAZMİNATI HAKKI
Yurt dışında Türk firmasında çalışan Türk işçi, aynen Türkiye’de olduğu gibi işveren tarafından işten İHBAR TAZMİNATI almaya hak kazanacaktır. Yurt dışı çalışan ama İHBAR tazminatı alamayan işçi yurda döndüğünde çalıştığı firmaya karşı İHBAR TAZMİNATI için dava açabilir.
Yurt dışı çalışan işçiler iş bitimi sebebi ile işten çıkartıldıklarında da işçiye İHBAR TAZMİNATI ödemesi yapılmalıdır.
YURT DIŞINDA ÇALIŞAN İŞÇİ RESMİ VE DİNİ BAYRAM TATİLİ ALACAĞI HAKKI
Yurt dışında Türk firmasında çalışan işçi, çalışmakta olduğu ülkenin kuralları ne olursa olsun Türkiye’de resmi ve dini bayram tatili olarak sayılan günlerde çalıştırılmış ise bu günlerin parasal olarak karşılığını isteme hakkına sahiptir. İşçi, resmi ve dini bayram tatil günlerinde çalışma yapıyor ise bu günlerin karşılığı işçiye tek kat olarak ödenmelidir. Eğer ki işçiye bu şartlarda ödeme yapılmıyor ise işçi resmi ve dini bayram tatili alacakları için Türkiye’ye döndüğünde dava açabilecektir.
İşverenlerin Yükümlülükleri
Yabancı ülkelerde meydana gelen iş kazası, üç iş günü içinde, meslek hastalığı olayları ise Kanunda belirtilen haber verme süresi içerisinde (Meslek hastalığının işveren tarafından öğrenilmesinden itibaren üç iş günü) bildirilmelidir.
Ancak iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi hâlinde, üç iş günlük bildirim süresi iş kazasının öğrenildiği, Sosyal Güvenlik Kurumunca kabul edilebilir belgelenmiş bir mazeretin olması şartıyla bildirim süresi mazeretin ortadan kalktığı tarihten itibaren başlar.
İşveren, yurt dışına götürdüğü sigortalının, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işe el konuluncaya kadar, 5510 sayılı Kanuna göre hak kazandığı geçici iş göremezlik ödeneğini ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesindeki gecikmeden dolayı işveren, gerek Sosyal Güvenlik Kurumunun gerekse sigortalının uğrayacağı her türlü zarardan sorumludur. İşveren tarafından kanuna uygun olarak yapılan ve belgelere dayanan geçici iş göremezlik ödeneklerin tutarı daha sonra Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işverene ödenir.
İş adamlarımız her geçen gün yurt dışında daha fazla iş almaktadırlar. Bu işler için genelde Türk işçiler tercih edilmekte ve Türkiye’den iş alınan ülkeye götürülmektedirler.
Yurt dışında iş üstlenen ve o ülkelere Türkiye’den işçi götürmek isteyen işverenler mutlaka Türkiye İş Kurumundan izin almalı ve götürecekleri işçilerle düzenlemiş oldukları iş sözleşmelerini Türkiye İş Kurumuna onaylatmalıdırlar. Aksi halde izin almadan yurt dışına işçi götüren işverene 3354 TL, iş sözleşmesini onaylatmayan işveren hakkında işçi başına 503 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen ve bu iş için Türkiye’den işçi götüren işveren, bu işçilerini Türkiye’de bulunan işyerinden bildirmelidir.
Bu işçiler adına kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası için prim ödemelidir. Yurt dışına götürdüğü işçi emekli ise yine aynı şekilde prim ödeyecek ve sigortalı aylığını almaya devam edecektir.
Bu sigortalılar için PEK tutarının tavanı 01.10.2014 tarihinden itibaren asgari ücretin 3 katı olarak belirlendiğinden bu miktarı aşan ücret ödemelerinin bildirimi Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayacaktır.
Bir diğer husus yurt dışında çalışırken iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına yakalanan sigortalının bildirimi 3 iş günü içinde yapılmalıdır. İşveren, sigortalının, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işe el konuluncaya kadar, 5510 sayılı Kanuna göre hak kazandığı geçici iş göremezlik ödeneğini ödemekle zorundadır. İşveren belgelendirmesi kaydıyla bu ödemelerini Sosyal Güvenlik Kurumundan alabilmektedir.
Yurt Dışında Türk Firmasında Çalışan Türk İşçinin Hakları
