Yürütmenin Durulmasının Şartları 2022
Yürütmenin Durdurulması Nedir?
İdari işlemler tesis edildiği andan itibaren uygulanabilir niteliktedir. İdari işlemler tesis edildiği andan itibaren hukuka uygun olup olmadığı konusunda bir denetlemeye tabi tutulmadan uygulanabilir hale gelir. Tabi ki idari işlemlerin hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle iptal davası açılabilir. Ancak iptal davası, işlemin uygulanmasını durdurmaz. Yani idari işlemin iptali için dava açılsa bile dava sonuna kadar hukuka uygun kabul edilir. İşte yürütmenin durdurulması talebi de burada karşımıza çıkar. Açılan iptal davasında “yürütmenin durdurulması” talebi ile açılması halinde işlemin uygulanması durdurulur.
Yani nihai karar verilene kadar dava konusu idari işlemin uygulanması askıya alınır. Zira iptal davasının sonunda davacı haklı çıkabilir ve yapılan idari işlem yüzünden zarar görebilir. Bilindiği üzere dava süreçleri uzun olmaktadır. İptal davalarında idari işlemlerin doğurdukları olumsuz sonuçlardan davacının korunması için yürütmenin durdurulması müessesi kabul edilmiştir.
Anayasa 125/5 – İdari işlemin uygulanması halinde
telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.
Kural olarak iptal davasının açılması dava konusu işlemin uygulanabilir olma özelliğini ortadan kaldırmaz. Ancak davacının, talep etmesi ve şartların oluşması halinde idari işlemin durdurulmasına karar verilebilir. Yürütmenin durdurulması talebi iptal davalarına özgü bir yoldur. Aynı zamanda iptal davası açılmadan yürütmenin durdurulması kararı istenemez.
Yürütmenin durdurulması
Madde 27 –
1. Danıştayda veya idari mahkemelerde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz.
2. (Değişik: 2/7/2012-6352/57 md.) Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan
veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler.
Bazı hallerde iptal davasının açılmasıyla birlikte idari işlemin yürütmesinin duracağı istisnai hallerde mevcuttur. Örneğin; Vergi mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu
edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurur. (İYUK 27/4)
Yürütmenin Durulmasının Şartları
İptal davasında yürütmenin durdurulması talebi istenebilmesi için aranan 2 şart vardır.
- İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması.,
- İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması.
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için bu iki şartın birlikte bulunması zorunludur.
İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması:
Dava konusu işlemin durdurulması halinde dava sonunda işlem işlem iptal edilse bile telafisi güç ve imkansız zararlar doğurmasına engel olmak için getirilmiş bir şarttır. Örneğin yıkım kararının iptali için açılan bir davada yürütmenin durdurulması kararı verilmediğini ve binanın yıkıldığını düşünelim. Dava sonunda yıkım kararı iptal edilirse, telafisi imkansız bir zarar doğmuş olacaktır. Çünkü bina çoktan yıkılmıştır.
İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması:
Dava konusu idari işlemin açıkça hukuka aykırı olduğu konusunda ilk bakışta hakimde vicdani kanaat oluşmasıdır.
Yürütmenin Durdurulması Talebi
İdari işlemin iptali için dava açılmadan, yürütmenin durdurulması istenemez. Aynı zamanda davacının talebi gerekir. Yürütmenin durdurulması talebi, dava dilekçesinde, cevap dilekçesinde veya ek bir dilekçe ile istenebilir. Davanın başında yürütmenin durdurulması talebinde bulunulabileceği gibi istinaf ve temyiz aşamasında da talepte bulunulabilir.
Yürütmenin durdurulması kararı, ara karar olarak verilmektedir. Dolayısıyla yürütmenin durdurulması kararının reddine karar verilmişse; davacı bu karara karşı itiraz yoluna gidilebilir.
Yürütmenin durdurulması talebi hakkında mahkemenin karar verebilmesi için kural olarak davalı idarenin savunmasını alması gerekir. Ancak uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir.
Yürütmenin Durulmasının Şartları
Yürütmenin durdurulması
Madde 27 –
1. Danıştay’da veya idari mahkemelerde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz.
2. Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka
aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan
veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra
yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir.
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için:
- Davacı yürütmenin durdurulması talebinde bulunması gerekir.
- İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması gerekir.
- Yürütmenin durdurulması talebinde bulunulduktan sonra mahkeme karar vermeden önce davalı olan idarenin savunması alınmalıdır.
- İdari işlem açıkça hukuka aykırı olmalıdır.
- Yürütmenin durdurulması kararları teminat karşılığında verilir; ancak, durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir. Taraflar arasında teminata ilişkin olarak çıkan anlaşmazlıklar, yürütmenin durdurulması hakkında karar veren daire, mahkeme veya hakim tarafından çözümlenir. İdareden ve adli yardımdan faydalanan kimselerden teminat alınmaz.
Yürütmenin Durdurulması Kararına İtiraz
Yürütmeyi durdurma kararının tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içerisinde:
- İdare ve vergi mahkemeleri ile tek hakim tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararına karşı Bölge İdare Mahkemesine,
- Danıştay dairelerince verilen yürütmeyi durdurma kararına karşı İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurullarına,
- Bölge idare Mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararına karşı en yakın Bölge İdare Mahkemesine,
itiraz edilebilir. Yapılan itiraz 7 gün içerisinde incelenir ve karara bağlanır. Verilen karar kesindir. Bu nedenle yeniden itiraz edilemez.
Yürütmenin Durulmasının Şartları 2022
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
