2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmada Tazminat Nasıl Talep Edilir?
Boşanma davası açarken boşanma talepli dilekçe ile birlikte tazminata da hükmedilmesi için talepte bulunulabilir. Boşanma davasının en önemli konularından biri olan tazminat boşanmanın mali sonuçlarını oluşturmaktadır.
Boşanma davası sonlandıktan sonra yalnızca tazminata hükmedilmesi için ayrı bir dava açılabilir. Tazminata hükmedilmesi için evliliğin boşanma dışında başka bir sebeple sonlanmaması gerekmektedir. Ayrı bir dava ile tazminat talep edecek olan kişi, boşanma davasının sonlanmasından itibaren 1 yıl içerisinde dava açabilecektir.
Boşanma davasının sonlandığı tarihten itibaren 1 yıl içerisinde açılmazsa dava açma hakkı zamanaşımına uğrayacaktır. Ancak unutulmamalıdır ki ayrı bir dava ile maddi ve manevi tazminat talep edecek olan kişinin boşanma davasının reddedilmemesi gerekmektedir. Boşanma davası reddedilen tarafın kusurlu olan eşe ayrı bir dava açarak tazminat talep etme hakkı olamayacaktır.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmada Tazminatı Kim İsteyebilir?
Günümüz boşanma davalarına bakıldığında her iki tarafında boşanmaya neden olacak kusurları olduğu görülmektedir. Ancak tazminat talep edecek olan kişi, karşı taraftan daha az kusurlu ya da boşanmaya sebebiyet veren durumlarda kusursuz olmalıdır. Şöyle ki; kusurlu da olsa tazminat talep edebilir; diğer taraftan daha az kusurlu olmak şartıyla.
Bir önemli husus da tazminat talep edecek olan kişinin boşanmaya neden olan olaylar nedeniyle mevcut ya da olası menfaatlerinin zedelenmesi gerekmektedir. Daha doğru deyişle eğer evlilik devam etmiş olsaydı ileride sağlayacağı menfaatler için tazminat isteme hakkı bulunur.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmak İsteyen Taraf Tazminat İsteyebilir Mi?
Tazminat istemek için belli başlı şartlar vardır. Bu şartlar arasında ise boşanmanın kimin isteyip kimin istemediği önemli değildir. Burada önemli olan ve anahtar kelimeler menfaat zedelenmesi ve kusurdur. Yukarıda da bahsedildiği gibi tazminat talep edecek olan tarafın mevcut ya da olası menfaatinin zedelenmesi ve aynı zamanda da boşanmaya neden olan olaylarda kusursuz ya da karşı taraftan daha az kusurlu olması gerekmektedir.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmada Tazminat Miktarı Nasıl Hesaplanmaktadır?
Tazminat konusunda en çok merak edilen konulardan birisi de tazminat miktarıdır. Tazminat daha önceden de bahsedildiği üzere zarar sonucu talep edilen zararın karşılığı olan bedeldir. Eş, diğer eşten uğramış olduğu zararda hem maddi hem manevi olarak zararın karşılığını istemektedir.
Öncelikle tazminat miktarını hakim belirlemekte ve hakimin takdirinde olan bir durum olsa da tazminat miktarı belirlenirken dikkate ettiği belli başlı hususlar vardır. Hakim tazminatın miktarını hükmederken tazminatı ödeyecek olan kişinin mali gücü oranına dikkat etmektedir. Tazminat ödeyecek olan kişinin ekonomik gücünü aşacak olan bir miktar belirleyemeyecek olup tazminat isteyen tarafın talep ettiği miktardan fazlasına hükmedilmez.
Eşin uğramış olduğu zarar, malvarlığına gelen eksilme olarak karşılık gelmektedir. Evlilik nedeniyle eş, kusurlu eşten mal varlığındaki eksilme nedeniyle maddi tazminat talep edebilecektir. Her ne kadar kanunda maddi tazminat miktarının belirlenmesine etki eden durumlar belirtilmese de uygulamada belli başlı durumlara dikkat edilmektedir. Boşanma sonrasında daha az kusurlu ya da kusursuz olan eşin yeniden evlenme olasılığının düşüklüğü dahi maddi tazminat miktarının hesaplanmasında etki eden bir unsurdur.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Manevi Tazminat için Miktar Nasıl Belirlenecektir?
Maddi tazminatta olduğu gibi malvarlığına etki eden bir eksilmeden kaynaklı bir hesaplama olmayacaktır. Manevi tazminat miktarı, maddi olarak kesin bir miktar değildir. Manevi tazminat talep eden kişinin ruhen uğramış olduğu çöküntü ile psikolojik olarak yaşamış olduğu zarara karşılık olarak rahatlatacak olan bir bedeldir.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmaya İlişkin Tazminat Ödenmezse Ne Olur?
Davalı taraf tazminat ödemesini süresinde yapmaması halinde davacı eş tarafından icra dairesine başvurularak icra takibi başlatabilir. Bu durumda avukat masrafları, İcra Dairesi masrafları, haciz ve satış giderleri gibi ekstra giderlerin tamamı davalı tarafa yükletilir.
Boşanma Davasında Maddi Tazminat
Boşanma davasında maddi tazminat da talep edilebilmektedir. Maddi tazminat talebinde bulunacak kişinin evliliğin sona ermesi nedeniyle maddi kaybın, zararın ya da ileride doğması beklenen bir zararın olması gerekmektedir. Ayrıca boşanmaya neden olan ve kusurlu olan eşin maddi tazminat talep etme hakkı olmayacaktır.
Tazminat talep eden kişinin maddi tazminata uğradığını ispat etmesi gerekmektedir, bu nedenle hukuki destek almalıdırlar. Maddi tazminat toplu olarak ödeneceği gibi irat şeklinde ödenmesine karar verilebilir. Buna ilişkin Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesinin birinci fıkrasında açıkça belirtilmiştir;
“Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir.”
İrat şeklinde ödenen tazminatın hangi şekilde mahkeme kararıyla kaldırılacağı, azaltılacağı ya da arttırılacağına dair şartlar yine aynı maddenin 3.,4. ve 5. fıkralarında belirtilmiştir;
“İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü hâlinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi hâlinde mahkeme kararıyla kaldırılır.
Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. Hâkim, istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.”
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Maddi Tazminatın Şartları Nelerdir?
Maddi tazminata hükmedilmesi için aranılacak şartlar:
Maddi tazminat talep eden taraf boşanmaya sebep olan olaylarda diğer taraftan daha az kusurlu ya da kusursuz olmalıdır. Diğer eşten daha az kusurlu olmayan ya da tam kusuru olan eş, tazminat isteme hakkı bulunamaz. Evliliğin bitmesine neden olan daha ağır kusurlu kişi bundan sorumlu olacaktır. Mahkeme tarafından her iki taraf eş kusurlu bulunması halinde her iki taraf birbirinden tazminat alamayacaktır.
Evlilik birliği boşanma sebebiyle mahkeme kararıyla sonlandırılmalıdır. Evliliğin sona ermesinde kusurlu olan tarafa maddi tazminat ödenmesi yönünde karar verildiğinden öncelikle tarafların boşanmasına karar verilmelidir. Mahkeme, tarafların boşanmasına karar vermez ise maddi tazminatın ödenmesi yönünde karar verilmez. Sonuç olarak maddi tazminat ödenmesi için öncelikle tarafların boşanmasına karar verilmesi gerekmektedir.
Evlilik birliğinin sonlanması nedeniyle maddi zarara uğrayacak olan kişi talepte bulunabilecektir. Eşin boşanma nedeniyle uğramış olduğu bir zarar ya da ileride doğması muhtemel olan bir zarar yok ise maddi tazminat talep etme hakkı olmayacaktır. Hukuka aykırı eylem nedeniyle kusurlu olan eş, diğer eşin zararını karşılayacak bir tazminat bedeli ödemesi yönünde karar verilecektir.
Tazminat talep edilecek kişinin boşanmaya neden olan olaylarda kusurlu olmaması gerekmektedir. Tazminat talep eden eş, boşanmaya neden olan nedenlerde diğer eşten daha az kusurlu olması ya da kusursuz olması gerekmektedir. Taraflar boşanmaya neden olan olaylarda eş kusurlu ise yine maddi tazminat ödenmesi yönünde karar verilmeyecektir. Sonuç olarak kusurlu olan eşin boşanmaya neden olması gerekmektedir.
Diğer önemli olan koşul ise boşanma nedeniyle ortaya çıkan zarar ile kusur arasında bağlantı olmasıdır. Maddi tazminat talep eden kişinin uğramış olduğu zarar boşanma nedeniyle ortaya çıkmalıdır. Boşanma davasını açarak tazminat talep eden eşin uğramış olduğu zarar, diğer eşin boşanmaya neden olan olaylar sebebiyle olmalıdır. Bu nedenle tazminat talep ederek zarara uğrayan eş, boşanmaya neden olan kusurlu eşten kaynaklandığını kanıtlamakla mükelleftir.
Daha az kusurlu ya da kusursuz olan eşin maddi tazminat alabilmesi için “öncelikle tazminat talep etmesi” gerekmektedir. Taleple bağlılık kuralı gereği maddi tazminat talebi var ise kusur ile zararın varlığı halinde maddi tazminat ödenmesi yönünde karar vermektedir. Mahkeme ortada kusur ya da zararın tespiti halinde kendiliğinden maddi tazminat ödenmesi yönünde karar vermemektedir. Ayrıca yine taleple bağlılık kuralı gereği tarafın talep etmiş olduğu maddi tazminat miktarını aşan bir tazminata hükmedemez.
Yukarıda da bahsedildiği üzere; eş, tazminat talebini açmış olduğu boşanma davasında talep edebileceği gibi ayrı bir dava açarak da tazminat talebinde bulunabilir.
Maddi tazminat talebinde bulunacak olan eş, boşanma davasından ayrı bir dava açarak talepte bulunacak ise zamanaşımı süresine dikkat etmelidir. Boşanma davası açan eş boşanma davası aşaması devam ederken ayrı bir tazminat davası açabileceği gibi dava sonlandıktan sonra da tazminat davası açabilecektir. Ancak boşanma davasının sonlandığı tarihten itibaren 1 yıl içerisinde açması gerekmektedir. Tazminat talebinde bulunacak olan eş, boşanma davasının sonlanmasından itibaren zamanaşımı süresi olan 1 yıl içerisinde açmadığı takdirde dava açma hakkını kaybedecektir.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmaya İlişkin Maddi Tazminat Davası Nasıl Açılır?
Boşanmaya dayalı tazminat davası üç şekilde açılabilmektedir. Birincisi eş tarafından boşanma davası açılması aşamasından tazminat taleplerinin dava dilekçesinde bildirilmesidir. Burada belirtilmemiş ise en geç cevap dilekçesi yazılırken tazminat taleplerinin açıkça yazılması zorunludur. Bu aşama geçilmiş ise tazminat talepleri boşanma davası sürerken aynı mahkeme nezdinde ayrı bir dava şeklinde de açılabilir.
Mahkeme tarafından bu davaların birlikte yürütülmesi zorunlu görülerek genellikle birleştirme kararı verilmektedir ve davalar birlikte sonuçlandırılmaktadır. Mahkeme tarafından boşanmaya karar verilmiş ve boşanmanın hukuki sonuçları doğmuş ise bundan sonraki 1 yıllık süre içerisinde ayrı bir dava açılarak maddi tazminatlar istenebilir. Bu süre kaçırılır ise artık maddi tazminat talep edilemez.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmaya İlişkin Maddi Tazminatın Ödeme Süresi
Tazminat iki şekilde belirlenmektedir. Ayni tazminat belirlenmesi halinde eşlerden birinin diğerine bir mal varlığını devretmesi istenmektedir. Örneğin sahip olunan bir fabrikanın davacı eşe devredilmesi olarak bir karar verilmektedir. İrat şeklinde belirlenen tazminat talebinde ise hakim tarafından miktar ve ödeme şekli belirtilir. Peşin ya da taksitle şeklinde bir belirleme ve net tazminat tutarı karara yazılır. Ödeme süreleri kararda belirtilir.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmaya İlişkin Maddi Tazminat Davasında Görevli Mahkeme
Boşanma davasında görevli mahkeme varsa Aile Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerin son altı aydan beri oturduğu yerdeki mahkemedir. Davacı eşler ikamet ettikleri ya da oturdukları yer mahkemesinde de tazminat davası açabilirler.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Boşanmada Manevi Tazminat
Manevi Tazminat Nedir?
Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi şartıyla boşanma nedeniyle psikolojik olarak etkilenen, şeref, haysiyet ve onuru zedelenen eşin kusurlu diğer eşten talep etmiş olduğu tazminattır. Kusuru olmayan ya da daha az kusurlu olan eş, aile bütünlüğü, şeref ve psikolojik olarak olumsuz yönde etkilenmesi nedeniyle manevi tazminat talep edebilecektir.
Manevi tazminatta önemli olan boşanmaya neden olan olaylarda kusurlu eş tarafından manevi olarak acı duyması ve zarara uğraması gerekmektedir. Eş boşanma nedeniyle ruhsal çöküntüye uğramalı, kişisel hakları zedelenmiş olmalı ve üzüntü, acı, elem duymalıdır. Mahkeme tarafından manevi tazminat talep eden kişiye ödenecek olan bedel sayesinde uğramış olduğu haksızlığın acısını dindirebilecektir.
Maddi tazminatın ödenme biçiminde irat şeklinde ödenmesi yönünde karar verme olanağı varken manevi tazminatta yalnızca toplu bir şekilde ödenmesine karar verilebilmektedir. Manevi tazminat talebinde bulunan eş faiz talebinde bulunmuş ise mahkeme tarafından verilen kararın kesinleşme tarihinden itibaren hükmedilen bedel üzerinden işlenen faiz alınacaktır.
2021 Boşanmada Maddi-Manevi Tazminat
Manevi Tazminatın Şartları Nelerdir?
Boşanma davasında manevi tazminata hükmedilebilmesi için birtakım şartların olması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesinin ikinci fıkrasında manevi tazminata ilişkin koşul belirlenmiştir;
“Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Öncelikle mahkemeden manevi tazminat talep edilmelidir. Mahkeme, tazminat talebi olmadan kendiliğinden tazminat ödenmesi yönünde karar vermemektedir. Ayrıca manevi tazminat talebi boşanma davası açılırken talep edilebileceği gibi boşanma davası devam ederken de talep edebilme hakkı vardır.
Ancak önemli olan bir durum da; boşanma davası sona erdikten sonra da sürenin kaçırılmaması koşuluyla manevi tazminat talep edilebilir. Bu süre boşanma davası ile evlenmenin sona ermesinden itibaren 1 yıldır. Boşanma davasının sona ermesinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra dava zamanaşımına uğramaktadır.
Manevi tazminat talebinde bulunacak tarafın diğer taraftan daha az kusurlu ya da kusursuz olması gerekmektedir. Sonuç olarak manevi tazminat talep edecek olan kişinin kusursuz ya da daha az kusurlu olması tazminat ödeyecek olan kişinin ise boşanmaya neden olan olaylarda kusurlu olması gerekmektedir.
Tazminat talebinde bulunacak olan tarafın aynı zamanda boşanmaya neden olan olaylardan dolayı kişilik hakkı zedelenmiş olmalıdır. Boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle kişilik haklarının zedelenmesi ve manevi yönden çöküntüye uğraması tazminat talebinde bulunabilmesi için temel şarttır.
Manevi tazminat talep edilen tarafın ise boşanmada kusurlu olması gerekmektedir. Boşanmaya neden olan olaylar ile kusurunun arasında illiyet bağı olması gerekmektedir.
Manevi Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?
Boşanma davasında manevi tazminatın amacı; tazminat talep eden eşin boşanmaya neden olan olaylardan dolayı duyduğu üzüntü, elem, keder ile ruhsal yıpranmayı telafi etmektir. Tazminat miktarı hakimin takdirine bağlıdır: Ancak unutulmamalıdır ki, tazminat miktarı, talep edilen miktardan daha fazlasına hükmedilemez.
Manevi tazminat miktarı hakimin takdirine bırakıldığından kesin bir miktar söylenemez. Her dava dosyası farklılık teşkil ettiği gibi hakimin belirleyeceği miktar da her dosyaya göre farklılık göstermektedir.
Hakim tazminat miktarını belirlerken göz ardı edemeyeceği konular vardır; söz konusu bu durumlara göre tazminat miktarını belirler. Tazminat talep eden kişinin ruhsal tahribatı, tazminat ödeyecek olan kişinin mali gücü, dava dilekçesinde talep edilen miktar ölçülülük ilkesine göre miktarı hükmeder.
Aldatan Kişiye Tazminat Ödenir Mi?
Tazminat, zararın tazminidir. Evlilik birliğinde zarara uğrayan kişinin zararının karşılanması için talep etmiş olduğu değerdir. Tazminat ödenmesinin koşulu ise zarara uğratan, tazminat ödeyecek kişinin, kusurlu olmasıdır. Aldatan kişi, davaya tamamen kayıp halinde mi başladığı, tazminat talep etmeye hakkı olmadığı merak edilmektedir.
Öncelikle aldatma eylemi, evlilik birliğinde kusurdur. Aldatma eyleminde bulunan kişi adına tazminat ödenmesi talep edilebilir. Ancak aldatma iddia eden kişinin bu eylemi kanıtlaması gerekmektedir. İddiasını kanıtlamadığı müddetçe davası kabul olmayacaktır. Bunun yanında aldatan eşin tazminat istemeye hakkı bulunmaktadır. Her dava, dosya, evlilik farklı olaylar ve farklı delillere tabidir. Bu nedenle her dava öncesi aldatan eş tazminat alamaz ya da aldatan eşin tazminat istemeye hakkı yoktur denilemez. Tazminata ilişkin iddia, delil ve savunma önemli olduğundan kesin bir şey denilemeyecektir.
Eşlerin Eşit Kusurlu Olması Halinde Tazminat
Boşanmaya konu olan olaylarda, eşlerin kusur tespiti yapılarak tazminat ödenmesine hükmedilecektir. Bu nedenle tarafların boşanmaya sebep olan olaylarda kusurlu olan ya da daha ağır kusurlu olan taraf kim ise onun tespiti yapılacaktır. Ancak bazı durumlarda her iki eş de boşanmaya neden olan olaylarda kusurlu olabilecek, her iki tarafın farklı olay ve durumlara göre kusurları ispatlanacaktır.
Bir eş diğer eşe karşı güven kırıcı hareketlerde bulunur, diğer eş de eşini aşağılayarak hakaret etmesi ve bu durumun kanıtlanmasında hakim her iki durumu da tespit ederek kusur tazmininde kimin sorumlu olduğunu tespit edecektir.
Tarafların her ikisinin de boşanmada eşit kusuru olduğu tespit edilir ise tazminat talepleri reddedilecektir. Her iki tarafın eşit kusurlu olmasında tazminat ödenmesine hükmedilmeyecektir. Eşit kusur ile birbirlerine eşit zarar veren eşler adına tazminat kararı verilmesi hatalıdır.
Boşanma Davasında Maddi ve Manevi Tazminat Yargıtay Kararları
Eşine Salak Diyen Kocaya Manevi Tazminata Hükmetme
Taraflar arasında görülen boşanma davasında, davalı-karşı davacı kocanın kusurları yanı sıra eşine salak demesi ve düğün fotoğraflarının yırtması anlaşılmıştır. Bu nedenle boşanmaya sebebiyet verilen olaylar nedeniyle kişilik hakları ihlal edilen eşin kusurlu olan eşten manevi tazminat talep edilmesi öngörülmüştür. Davacı-karşı davalı olan kadının tarafların evliliğinde eşit kusurlu ve ağır kusurlu olmadığından kadın yararına manevi tazminata hükmedilmesi gerektiğinden mahkemenin kararını bozmuştur. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2013/18440 Esas, 2014/42 Karar)
Karısına Hakaret Eden ve Karısını Kıskanan Eş
Taraflar arasında görülen boşanma davasında, mahkeme, tarafların eşit kusurlu olduğunu kabul ederek boşanmalarına karar vermiştir. Ancak Yargıtay, boşanma davasında toplanılan deliller ile gerçekleşen kusur yanında karısına hakaret ettiği ve karısına karşı kıskanç olduğunun anlaşıldığını belirterek erkeğin ağır kusurlu olduğunu kabul etmiştir. Mahkeme tarafından verilen eşit kusurlu olması kararı bu gerekçe ile bozulmuştur. (Yargıtay 2018/6451 Esas, 2018/15153 Karar)
Süresinde Cevap Verilmeyen Cevap Dilekçesinde Tazminat Talebi
Davacı tarafından açılan boşanma davasında, davacının açmış olduğu davaya ilişkin davalıya dava dilekçesi tebliğ olmuş ancak yasal süre içerisinde davalı cevap dilekçesi sunmamıştır. Yasal sürenin geçmesi halinde vermiş olduğu cevap dilekçesinde tazminat ve nafaka talebinde bulunmuş, davacı bu talebe ilişkin açık bir muvafakat beyanında bulunmamıştır. Bu nedenle mahkeme tarafından davalının talebinin reddine kararı yerine karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi gerektiğinden bozma kararı verilmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/5673 Esas, 2018/14918 Karar)
Kadının Evlenme İle İşini Terk Etmesi Nedeniyle Uğradığı Kazanç Kaybının Tazmini
Davacı kadın, davalı kocasına dava açarak evlenme nedeniyle işini bırakmak zorunda kalması nedeniyle kazanç kaybının olduğu ve sigorta haklarını da yitirmesi, ücretsiz muayene olma hakkını da yitirmesi nedeniyle maddi zararının tazmin edilmesini talep etmiştir. Yargıtay, boşanma nedeniyle talep edilecek olan tazminatta, evlenme nedeniyle yoksun kalınan kazanç ve sigortalılık kaybının bu kapsamda değerlendirilemeyeceğinden bahisle bozma kararını vermiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2004/1793 Esas 2004/2619 Karar)
Manevi Tazminatın Faiz Başlangıç Tarihi
Taraflar arasında görülen boşanma davasında, mahkeme tarafından maddi ve manevi tazminat, ziynet eşyası, nafaka, vekalet ücreti yönünden vermiş olduğu karar adına temyiz yoluna başvurulmuştur. Yerel mahkeme, manevi tazminat ödenmesine hükmetmiş ve manevi tazminatın faizini dava tarihinden geçerli olmak kaydıyla karar vermiştir.
Ancak Yargıtay, mahkemenin faize ilişkin vermiş olduğu kararı bozmuştur. Gerekçesinde ise manevi tazminatın boşanmanın eki niteliğinde olduğu ve ancak boşanmanın kesinleşmesi ile muaccel hale gelebileceğinden boşanma tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerektiği belirtilmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2004/8517 Esas, 2004/9126 Karar)
Eşini Darp Eden Koca Yararına Manevi Tazminat
Taraflar arasında görülen davada, karşılıklı boşanma davası bulunmaktadır. Taraflar beş yıllık evli olup çocukları bulunmamaktadır. Davalı olan kadının facebook hesabında başka erkeklerle birlikte çekilmiş fotoğraflarının paylaşılması, yazışmalar yapılması ve yine aynı erkek ile gecenin geç saatlere kadar telefonda konuştuğu da telefon kayıtlarından tespit edilmiştir. Davacı erkek, davalı olan eşinin kendisine karşı güven kırıcı hareketlerini öğrendiğinde basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek nitelikte fiziksel şiddet uygulamış ve ceza davasında yargılanmıştır.
Davacı erkek, haksız tahrik hükmünün uygulanması ile indirime gidilmiştir. Yerel mahkeme, taraflar arasında geçen olayların değerlendirilmesinde davacı erkeğin fiziksel şiddet uygulaması nedeniyle boşanmaya neden olan olaylarda her iki tarafında kusurlu olduğu ancak davalı kadının daha ağır kusurlu olması nedeniyle davacı koca lehine manevi tazminat ödenmesine hükmedilmiştir. Taraflar söz konusu karar adına temyiz yoluna başvurmuş, Yargıtay mahkeme kararını bozmuştur. Yerel mahkeme, önceki kararında direnmiştir.
Hukuk Genel Kurulu, dosya incelemesinde kadının güven sarsıcı hareketlerde bulunduğunu, erkeğin güven sarsıcı hareketlerde bulunduğunu öğrendiğinde eşine fiziksel şiddet uyguladığını tespit etmiştir. Bu nedenle erkek yararına manevi tazminat ödenip ödenmemesi konusunda toplanmıştır.
Kurul çoğunluğu tarafından, davalı kadının güven sarsıcı hareketlerinin erkekte elem ve hiddet yaratmasında her iki tarafın kusurlu olduğu ancak davalı kadının daha ağır kusurlu olduğunu belirterek mahkemenin direnme kararının onanması gerektiğini savunmuştur. Ancak kurulun bir kısım üyeleri ise şiddete sıfır toleransın geçerli olduğu, benzer davalarda fiziksel şiddet uygulayanların tazminat almalarını sağlayacağı gerekçesi ile direnme kararının bozulması gerektiği görüşünü savunmuştur. Tüm bu nedenlerle kurul, sonuç olarak mahkemenin direnme kararını hukuka ve usule uygun bulduğundan onanmasına karar vermiştir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2014/2-813 Esas, 2016/157 Karar)
Manevi Tazminatın Amacı
Davacı erkek tarafından açılan boşanma davasından verilen manevi tazminata ilişkin miktar davalı kadın tarafından temyiz edilmiştir. Yargıtay dosya incelemesinde, dosyadaki delillere göre verilen kararda bir yanlışlık görmemiş ancak manevi tazminat miktarına ilişkin incelemede bulunmuştur. Yargıtay, ilamında, manevi tazminatın amacını açıklayarak, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan, bozulan ruhsal dengenin telafi edilmesi ve manevi değerindeki eksilmeyi karşılamak olduğunu belirtmiştir.
Bu nedenle manevi tazminat miktarı ile kişilik haklarının ihlaline ilişkin fiil arasında oran bulunması gerektiği, bir tarafın zenginleşmesine yol açacak sonuçlar doğurmasının amacından sapacağı belirterek bozma kararı vermiştir. Davacı erkek yararına hükmedilen tazminat miktarı fazla bulunmuş ve hakkaniyet ilkesine göre takdir edilen hüküm doğru bulunmamıştır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2015/12460 Esas, 2016/2831 Karar)
Gelin Kızınızı Götürün Diyen Kocanın Ağır Kusurlu Olması
Taraflar arasında görülen karşılıklı boşanma davasında davacı-karşı davalı erkek eşinin birlik görevlerini yerine getirmediğini, eşini sevmediğini, evlendiğine pişman olduğunu söylemesi ve diğer taliplerini reddetmesi nedeniyle pişmanlık duyması nedeniyle dava açmıştır. Davalı-karşı davacı kadın ise eşinin ailesiyle görüşmemesi için baskı yaptığını, ailesini arayıp gelin kızınızı götürün demesi, baba evinde kadının darp izleri olduğunun anlaşılması nedeniyle boşanma davası açılmıştır. Mahkeme vermiş olduğu kararda, boşanmaya neden olan olaylarda her iki tarafın eşit kusurlu olduğunu kabul etmiştir.
Yargıtay dosya incelemesinde kusur durumuna göre davalı-karşı davacı kadının az, davacı-karşı davalı erkeğin ise daha ağır kusurlu olduğunun kabulünün gerektiğini belirtmiştir. Bu nedenle mahkemenin vermiş olduğu kararın gerekçesinin yerinde olmadığına, erkeğin davasının kabulüne ilişkin kusur belirlemesinde gerekçesinin değiştirilerek onanmasına karar vermek gerektiğini belirtmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2015/740 Esas, 2015/17272 Karar)
Tazminat Talebi Olmadan Tazminat Kararı Verilemeyeceği
Davacı kadın boşanma ve ziynet eşyası talepli dava açmıştır. İlk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşılık temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Davacı kadın dava dilekçesinde boşanma talep etmiş ve bunun yanında 30.000 TL tazminat talebinde bulunmuştur. Ancak tazminat talebi Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesinin birinci fıkrasından kaynaklanan tazminat talebi değildir. Davacının tazminat talebi ziynet eşyasına ilişkindir. Ancak hakim davacının isteği dışına çıkarak maddi tazminata hükmetmiştir. Yargıtay, hakimin taleple bağlılık ilkesinin ihlal edilerek kurulan hükmü doğru bulmamış ve mahkemenin kararına karşılık bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/ 4715 Esas, 2018/ 12799 Karar)
Sık Sorulan Sorular
Boşanmada maddi manevi tazminat hesaplama nasıl olur? (neye göre belirlenir?)
Tazminat, kişinin haksız eylem karşısında uğradığı zararın giderilmesidir. Zenginleşme aracı olmadığından kişinin malvarlığındaki eksilme maddi tazminat ile giderilir. Mahkeme tarafından evlilik içerisinde uğradığı haksızlık nedeniyle uğradığı maddi zarar hesaplanacak, manevi çöküntüsü ve psikolojik buhranının giderilmesi hesaplanarak manevi zararın giderilmesi istenecektir.
Boşanmada tazminat faiz başlangıcı ne zamandır?
Maddi ve manevi tazminata mahkeme tarafından hükmedilmiş ise tazminatın ödenmesi talebinde bulunulabilmesi için öncelikle tazminat kararının kesinleşmiş olması gerekmektedir. Tazminatın kesinleşmesi ile faiz başlangıcı da başlamaktadır.
Boşanma davasında tazminatın zamanaşımı ne zaman olur?
Taraflar hakkında boşanma kararı verilmiş ve boşanma kararı kesinleşmiş ise zamanaşım süresi o tarihten itibaren başlayacaktır. Hem maddi hem de manevi tazminat için zamanaşımı süresi boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıldır.
Boşanma davasında maddi manevi tazminat için harç konusu nasıl olur?
Boşanma davası açılırken başvuru harcı ile peşin harç alınmaktadır. Ancak boşanma davası ile birlikte dava dilekçesinde maddi ve manevi tazminat talebinde bulunulur ise ayrıca harç alınmayacaktır. Boşanma davasında ödenen harç yeterli olacaktır.
Boşanmada maddi manevi tazminat vekalet ücreti ne kadardır?
Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi tarafından vekalet ücreti yayınlanmaktadır. Davanın konusuna ve açılacağı yere göre asgari olarak ne kadar vekalet ücreti talep edeceği belirtilmektedir. İstanbul boşanma avukatı vekalet ücretini asgariden bu tarifeye göre belirlemektedir. Boşanmada maddi ve manevi tazminat talepli dava tarifeye göre belirlenecektir.
Boşanma davasında maddi manevi tazminat ne zaman istenir?
Boşanma davası ile birlikte dava dilekçesinin talep kısmında maddi ve manevi tazminat talebinde bulunulabilir. Maddi ve manevi tazminat talebi boşanma davası ile birlikte istenebileceği gibi boşanma davasının açılmasından sonra da bulunulabilir. Ancak süresine dikkat edilmelidir, boşanma davasının sona ermesinden itibaren 1 yıl içerisinde açılmalıdır.
Boşanmada tazminat ne zaman ödenir?
Tazminatın ödenmesi için öncelikle tazminat kararının kesinleşmesi gerekmektedir. Tazminat kararı, boşanma davasında çıkan tazminat kararına her iki taraf itiraz etmez ise kesinleşmiş olacaktır. Tazminat kararının kesinleşmesi ile borçlu tazminat ödemez ise borçlu hakkında ilamlı icra takibi başlatılacaktır.
Boşanma davasında tazminat nasıl kazanılır? (alma şartları nelerdir?)
Tazminat davasında önemli olan kişi uğradığı zararı kanıtlamalıdır. Maddi ve manevi olarak zarara uğradığını, evlilik birliğinde diğer eşin kusurlu olduğunu kanıtlamadan tazminat talebinde bulunamayacaktır. Evlilik birliğinde daha kusurlu olan taraf, tazminat almaya hak kazanamayacaktır.
Boşanma davasında tazminata nasıl itiraz edilir?
Boşanma davasına itiraz hakkında bulunan kişi, tazminata da itiraz etme hakkına sahiptir. Tazminat talebinde bulunan eşin daha ağır kusurlu olduğunu, evlilik birliğinde asıl kendisi maddi ve manevi görmüş ise kendisinin daha çok zarar gördüğünü belirtebilir. Dava dilekçesinin kendisine tebliğ edilmesinden itibaren iki haftalık süre içerisinde cevap ya da karşı dava dilekçesinde öne sürebilecektir.
Boşanmada tazminat almak caiz midir?
Boşanmadan alınan tazminatın caiz olup olmadığı konusu dini bir konudur. Hukuki bir konu değildir. Bu nedenle boşanma davasından tazminat alınmasının caiz olup olmadığına dair sorular avukat tarafından değil, konunun ilgilisi din adamından sorulmalıdır.
Boşanma davasında tazminat dilekçesi nasıl olmalıdır?
Dava dilekçesi, hukuka uygun ve tazminat iddiasını dayandıran anlatımların tam ve eksiksiz olması gerekmektedir. Kişi evlilik birliğinde eşinin kusurlu olduğuna dair iddialarını sıralamalı, iddialarını hangi delillerle ispatlayacağını da mutlaka bildirmelidir.
Anlaşmalı boşanmada tazminat hakkı ne olur?
Anlaşmalı boşanma yolu ile boşanma gerçekleşse dahi tazminat konusunda protokol imzalanabilir. Anlaşmalı boşanma protokolünde, taraflardan birisi tazminat istiyor ise ne kadar maddi ne kadar manevi tazminat istediğini protokole eklemeli ve taraflar anlaşmayı bu şekilde gerçekleştirmelidir.
Boşanmada tazminat ne kadar zamanda ödenir?
Anlaşmalı boşanma yoluyla boşanmada protokole tazminatın ne kadar zamanda ödeneceğine dair tarafların anlaştığı tarih belirtilebilir. Çekişmeli boşanma davasında ise tazminatın ne kadar zamanda ödeneceği boşanma kararının kesinleşmesi ile başlayacaktır. Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra tarafların anlaşmasıyla tazminatın ne kadar zamanda ödeneceği karar altına alınabilecektir.
Boşanmada tazminat nasıl alınır (tahsil edilir)?
Boşanma kararının kesinleşmesi ile birlikte tazminatın ödenmesi, tahsil edilmesi gerekmektedir. Ancak tazminat ödeyecek olan borçlu, ödemeyi gerçekleştirmez ise borçlu hakkında ilamlı icra takibi başlatılacaktır. İcra takibinin kesinleşmesiyle alacağa dair icrai işlemlerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Boşanmada tazminat nasıl ödenir?
Mahkeme tarafından belirtilen tazminat miktarının ödenme biçimi taraflar arasında anlaşarak da ödeme biçimi belirtilebilir. Ancak taraflar tazminatın ödenme konusunda anlaşmamışlar ise usulen tazminat peşin, taksitle ödeme olmadan ödenmelidir. Boşanma kararının kesinleşmesi ile birlikte peşin olarak ödenmesi gerekmektedir.
Boşanma yolu ile evliliğin sona ermesi durumunda, kanunen düzenlenen birtakım şartlar mevcutsa, karşı taraftan maddi ve/veya manevi tazminat talep edilmesi mümkündür. Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesinde ele alınan ilgili hukuki düzenleme şu şekildedir:
“MADDE 174.- Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.
Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Buna göre, maddi tazminat talebi için aranan şartlar ile manevi tazminat talebi için aranan şartlar bazı noktalarda ayrım göstermektedir.
- Maddi Tazminat
Evlilik birliğinin kurulmasıyla beraber maddi ve manevi olarak ortak bir hayat sürmeye başlayan eşlerin, boşanma sonucunda bu ekonomik ortaklıkları da sona ermektedir. Dolayısıyla, eşlerin, birtakım ekonomik menfaatleri boşanma nihayetinde zarar görebilir. Boşanmada daha az kusurlu olan veya kusursuz olan eş, diğer eşten, boşanma ile zarar gören mevcut veya beklenen menfaatlerinin tazminini talep edebilir.
Maddi tazminata hükmedilebilmesi için aranan şartlar sıralanacak olursa:
Evlilik birliği, mahkemenin boşanma kararı ile sonlandırılmış olmalıdır.
Maddi tazminat talebinde bulunulmuş olmalıdır.
Kendisinden maddi tazminat talep edilen taraf, boşanmaya sebep olan olaylarda kusurlu olmalıdır.
Maddi tazminat talebinde bulunan taraf, boşanmaya sebep olan olaylarda kusursuz olmalı veya diğer eşe oranla daha az kusurlu olmalıdır.
Evlilik birliğinin sona ermesi, maddi tazminat talebinde bulunan tarafın mevcut veya muhtemel menfaatlerinde zarara sebebiyet vermiş olmalıdır.
Hükmedilen tazminat miktarı, aleyhinde karar verilen tarafın ödeme gücüne uygun olmalıdır.
Maddi tazminat talebi, boşanma davası ile birlikte veya boşanma davasının herhangi bir aşamasında ileri sürülebileceği gibi, boşanma kararı verilmesinden itibaren 1 yıl içerisinde ayrı bir dava açmak üzere de talep edilebilir. 1 yılın ardından, dava hakkı zamanaşımına uğrar.
Boşanma ile mevcut veya muhtemel menfaatlerin zarar görmesi hususuna açıklık getirilecek olursa, “ortak” statüsüyle ticari işle uğraşan eşlerin boşanması durumunda sona eren ortaklık, “ortak” statüsü sona eren eş açısından “mevcut menfaat kaybı”na sebep olur. Aynı şekilde, eşinin sigortasından yararlanan kişi açısından, boşanma ile bu durum sona ereceğinden mevcut menfaat kaybı ortaya çıkacaktır. Diğer eşin maddi desteğini yitirilmiş olması bile, Yargıtay nezdinde boşanma ile ortaya çıkan maddi menfaat kaybı olarak nitelendirilerek maddi tazminata gerekçe kabul edilebilmektedir. Öteki taraftan, “beklenen menfaat” ten kasıt, evlilik birliği, boşanma olmaksızın devam edecek olsaydı, elde edilecek olan maddi yararlardır. Eşinin mirasından yararlanamama durumu, beklenen maddi menfaat kaybı olarak değerlendirilmektedir.
Maddi tazminat hususunda önemli olan hususlardan bir diğeri, tazminat miktarının belirlenmesidir. Talep edilen miktar, mahkemenin üst sınır olarak bağlı olduğu miktar olmakla beraber, boşanmadaki kusur oranları, evliliğin süresi, tarafların ekonomik durumları, bilhassa tazminat ödemesine karar verilen tarafın ödeme gücü göz önünde bulundurularak maddi tazminat miktarı belirlenir. Maddi tazminat, toptan ödenebileceği gibi, irat şeklinde de ödenmesine karar verilebilir. Ancak bazı durumlarda, irat şeklinde ödenmesine karar verilen maddi tazminat hakkı ortadan kalkabilir.
Bu durumlar şu şekilde listelenebilir:
Eşlerden birinin vefatı,
Alacaklı eşin yeniden evlenmesi/Evli olmamasına rağmen evli hayatı sürdürmesi,
Alacaklı eşin haysiyetsiz hayat sürmesi,
Alacaklı eşin, maddi tazminat gerekçesi olan ekonomik ihtiyaç durumunun ortadan kalkması,
Bu durumlardan herhangi birinin varlığı halinde, irad şeklinde ödenen maddi tazminat yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
Faiz talep edilmiş ise, maddi tazminata karar verilmesi halinde, kararın kesinleşme tarihi itibariyle, hükmedilen bedel üzerinden faiz alınabilir.
- Manevi Tazminat
Boşanmaya sebebiyet veren olaylar ve evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi, kişilik haklarının zedelenmesine, kişinin duyduğu elem ve üzüntü ile toplumsal baskı gibi durumlar neticesinde psikolojik çöküntü yaşamasına sebebiyet vermiş olabilir. Bu durumda, kişilik hakları zedelenen taraf, kusurlu olan karşı taraftan, ödeme gücüne uygun miktarda manevi tazminat talebinde bulunabilir.
Manevi tazminata hükmedilebilmesi için aranan şartlar sıralanacak olursa:
Boşanma kararı verilmiş olmalıdır.
Manevi tazminat talebi olmalıdır.
Manevi tazminat ödemesi istenen taraf, boşanmada kusurlu olmalıdır.
Manevi tazminat talebinde bulunan taraf, boşanmaya sebebiyet veren olaylar açısından diğer eşe oranla daha az kusurlu olmalıdır.
Manevi tazminat talebinde bulunan tarafın, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları zedelenmiş olmalıdır.
Kişilik haklarındaki zarar ile boşanma arasında uygun illiyet bağı bulunmalıdır.
Manevi tazminat talebi, boşanma davası ile birlikte veya boşanma davasının herhangi bir aşamasında ileri sürülebileceği gibi, boşanma kararı verilmesinden itibaren 1 yıl içerisinde ayrı bir dava açmak üzere de talep edilebilir. 1 yılın ardından, dava hakkı zamanaşımına uğrar.
Manevi tazminat talebinde bulunan tarafın, boşanma ve boşanmaya sebep olan olaylar sonucunda kişilik haklarının zedelenmesi, manevi tazminatın esas şartlarından biridir. Buna göre, mahkeme nezdinde, talepte bulunan tarafın, manevi çöküntü yaşadığı, derin elem ve üzüntü içinde olduğu hususunda bir kanaat oluşmuşsa, manevi tazminata karar verilir.
Manevi tazminat bedelinin tespiti ise tarafların tespit edilen ekonomik ve sosyal durumlarına, paranın alım gücüne, kişilik haklarına, özellikle aile bütünlüğüne yapılan saldırının ağırlığına göre, talep edenin talebiyle bağlı kalmak koşuluyla yapılır.
Mahkemece, talepten fazla manevi tazminata karar verilemez. Manevi tazminat, maddi tazminattan farklı olarak, yalnızca tek seferde ve toplu olarak ödenebilir. İrat şeklinde ödenmesi mümkün değildir. Miras yoluyla devredilemez.
Faiz talep edilmiş ise, manevi tazminata karar verilmesi halinde, kararın kesinleşme tarihi itibariyle, hükmedilen bedel üzerinden faiz alınabilir.
Evli çiftler için boşanmak tek çare olarak kendisini gösterdiğinde, ASAL HUKUK DANIŞMANLIK olarak aile hukuku dalında uzman avukat kadromuzla sizlere çok yönlü hizmet sunmaktayız. Aile hukukundan doğan boşanma, çocukların velayeti ve aile içi şiddet konularında, ASAL HUKUK DANIŞMANLIK olarak daima ciddiyet, samimiyet ve gizlilik prensibiyle hareket etmekteyiz.
Amacımız, boşanma, velayet, aile içi şiddet ve aileyle ilgili diğer tüm sorunlarda, tecrübeli avukat kadromuzla sizlere en iyi hizmeti vermek ve bu sürecin aile bireyleri için yıpratıcı olmasının önüne geçmektir.
Biz ASAL HUKUK DANIŞMANLIK olarak, aile kurumunu bir bütün olarak değerlendirip, ailenin ve tüm aile bireylerinin korunması için en uygun çözümü bulmayı amaçlamaktayız.
Boşanma, çocukların velayeti, aile içi şiddet ve diğer tüm aile hukuku konuları, uzmanlık alanlarımız içinde yer almaktadır.
Detaylı bilgi almak için lütfen iletişime geçiniz.
