Evim Firmaları Ve Hukuki Haklarınız
Faizsiz tasarruf finansman sistemi nedir?
Tasarrufa dayalı faizsiz konut ve taşıt finansman sistemi, kişilerin belirli bir süre mevduat tutması karşılığında konut kredisi, diğer gayrimenkul kredisi (işyeri, tadilat vb.) veya taşıt alma hakkı elde ettiği finansal faaliyet türü olan bir sistemdir. Sistem genel olarak kişilerin kendi birikimleriyle ev-araba sahibi olmalarını sağlamaya yönelik taksit sayısı kadar katılımcının bir havuzda para biriktirmesi esasına dayanmaktadır. Belirli bir organizasyon ücreti karşılığı (ortalama finansman bedelinin %5) sisteme üye olan kişi alacağı gayrimenkulün veya taşıtın bedelini kendisi belirlemekte yine taksit bedelini kendi ödeme gücüne göre seçmektedir.
Faizsiz tasarruf finansman sisteminin gelişmesinin temelinde ne vardır?
Alternatif finansal kaynaklardan olan faizsiz tasarruf finansman sistemlerinin giderek yaygınlaşmasını bireylerin yatırım risklerini kolaylaştırma ve minimize etme ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Faiz sistemine karşı hassasiyeti olanlar veya bankacılık sistemindeki yüksek kur seviyelerinden etkilenmeden ev, taşıt veya iş yeri sahibi olmak isteyenler, faizsiz tasarruf finansman sistemlerin rolünün artmasına öncülük etmektedir.
Sistemin işleyiş şekli nasıldır?
Organizasyona katılan kişiler, vade sonuna kadar ödemelerini eşit taksitler halinde yapar. Çekilişli veya çekilişsiz olarak 60 ile 120 ay arasında bir vade sonunda tespit edilen konut-araba bedeli müşteriye ödenmektedir. Müşteri, sözleşme imzalanmasını takip eden 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin cayma hakkına sahip olacaktır. Bu durumda katılım bedeli dahil tüm tasarruf geri ödenecektir.
Cayma ve sözleşme fesih hakkına aykırı işlem yapılması halinde, 62 bin 500 liradan az olmamak üzere aykırılık oluşturan işlem tutarının 5 katına kadar idari para cezası uygulanacaktır.
Müşteri Kimdir, Hangi Tür Malların Edinimi İçin Tasarruf Hizmetine Katılabilir?
Müşteri kavramına tüm gerçek ve tüzel kişiler dahil olabilmektedir. Bu kişiler yalnız, tescili yurt içinde gerçekleşmiş olan konut, çatılı iş yeri veya taşıt alımları için ilgili şirketlerden tasarruf hizmeti alabilmektedirler.
Müşterilerin Hakları
Müşterilerin, sözleşmenin gerçekleşmesi ile belirli hakları doğmaktadır. Bunlardan bazıları;
Sözleşmenin süresinden önce sona ermesi durumunda müşterilerin, geri ödeme süreleri saklıdır, şirket tarafına gerçekleştirmiş olduğu ödemeleri geri alma hakları hiçbir şekilde sınırlanamayacağı,
Şirketlerin müşterilerini sistemin işleyişi, imzalayacakları sözleşmede yer alan hükümler, sözleşmeden cayma ve fesih hakları konusunda etkin olarak bilgilendirme yükümlülüğü,
Tasarruf dönemi ile ilişkili olarak müşteriden, sözleşme dahilinde organizasyon ücreti dışında ipotek, rehin, senet gibi teminatların alınamayacağı
şeklinde haklar bulunmaktadır.
Müşterinin haklarına ilişkin, Kanun’un 39/A maddesinde ilgili pek çok hüküm bulunmaktadır.
Müşterilerin Sözleşmeden Cayma ve Sözleşmeyi Feshetme Hakları
Müşteri, katılacak olduğu Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sözleşmesi’nde tüketici sıfatı ile yer almaktadır. Bu sebeple yapılan sözleşme sonucu seçimlik hakları bulunmaktadır. Bunlardan biri de sözleşmeden dönme hakkıdır.
Cayma Hakkı
Müşteri (tüketici) ilgili sözleşmenin imzalanması ile birlikte imzalanan günü takip eden on dört günlük süre içinde hiçbir bir gerekçe göstermeden cayma hakkına sahiptir. Söz konusu hakkını belirtilen süre içinde kullanması sebebi ile cezai şart ödeme sorumluluğu da olmayacaktır.
Müşterinin kanundan doğan ve belirlenen 14 günlük süre içinde söz konusu cayma hakkını kullanması durumunda ilgili şirket, müşteriden aldığı tüm tutarları (organizasyon ücreti de dahil olmak üzere) cayma kararının kendisine bildiriminden itibaren on dört gün içinde iade etmekle yükümlüdür.
Sözleşmenin imzalandığı günü takip eden on dört günlük sürenin geçmesi ile cayma hakkını kullanmak isteyen müşteri, ödemiş olduğu tüm tutarı, organizasyon ücreti hariç, ilgili şirketten geri alabilecektir.
Fesih Hakkı
Müşteri cayma hakkını kullanmamakla birlikte, sözleşmeyi tasarruf dönemi bitimine kadar feshetme hakkına sahiptir. Böyle bir durumda, müşterinin sözleşmeyi feshetmesi halinde, şirket, organizasyon ücreti hariç kalan toplam tutarı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun belirleyeceği süre içinde müşteriye iade etmek ile sorumludur.
Bu tür sözleşmeler, şirket tarafından ancak müşterinin sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda tek taraflı olarak feshedilebilir.
Aynı şekilde bu haklar, vekil veya noter aracılığı ile şirket tarafına yapılacak olan ihtar bildirimi ile de kullanılabilmektedir. Böylelikle, söz konusu ihtar bildiriminin karşı tarafa tebliğ tarihi itibari ile sözleşmeden dönülmüş olunacaktır.
Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi Neden Tercih Ediliyor?
Yapılan araştırmalara göre, müşterilerin çoğunluğunun tasarrufa dayalı faizsiz finansman sistemini tercih etmelerinin sebepleri sırası ile;
Faiz olmaması
Maliyetin düşük olması
Sistemin kişiye özel ve esnek bir ödeme yapısına sahip olması
Kira öder gibi ev sahibi olma imkânı sunması
Finans işlemlerinin kolay ve kısa sürede tamamlanabiliyor olması
şeklinde belirtilmiştir.
Böylelikle görmekteyiz ki bu sistem, günümüzde bireylere sağladığı pek çok kolaylık ve nitelikleri sebebi ile tercih sebebi olmuştur. Yazıya konu olan sisteme dair özel bir düzenleme bulunmaması ve sistem hakkında pek çok belirsizlik olması sebebi ile bazı problemler de yaşanmaktadır.
Bu sebeple hem müşterilerin hem de şirketlerin mağduriyet yaşamaması adına, günümüzde yaygın olarak kullanılan bu sistemle ilgili yasal belirsizliği ortadan kaldıracak düzenlemeler 7 Mart 2021 tarihinde 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu olarak yürürlüğe girmiştir.
Belirtmekte fayda vardır ki, Kanun’un 07.03.2021 tarihinde yürürlüğe girmesinden önce müşteriler ve şirketler arasında yapılmış olan sözleşmeler, Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine göre değiştirilmeksizin uygulanmaya devam edecektir.
7292 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Değişiklik“), 7 Mart 2021 tarihli ve 31416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Teklif Ne Getiriyor?
Değişiklik ile birlikte Kanun’un adı, Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu olarak değişti.
Tasarrufa dayalı faizsiz finansman hizmeti veren şirketlerin ticaret unvanında ”Tasarruf Finansman Şirketi” ibaresi yer alacak.
Tasarruf finansman şirketlerinin ödenmiş sermaye tutarı en az 100 milyon Türk Lirası olacak. Kanun’a tabi diğer şirketler olan finansal kiralama, finansman ve faktoring şirketlerinde daha yüksek bir asgari sermaye öngörülmesi müşterilerden fon toplayarak faaliyet gösteren tasarruf finansman şirketleri bakımından müşteri menfaatlerini korumayı amaçlıyor.
Bu özellikli haller dışında Kanun’a tabi diğer şirketleri için öngörülen kuruluş şartları geçerli olacak.
Şirketin Yapamayacağı İş ve İşlemler
Tasarruf finansman şirketlerinin fon toplaması, faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketleri için getirilmiş bulunan para toplama yasağına tabi olmayacak.
Tasarruf finansman şirketleri konut veya taşıt ediniminden doğduğu tevsik edilmeyen borçları finanse edemeyecek, tasarruf finansman sözleşmeleri dışında finansman sağlayamayacak, üçüncü taraflara borç veremeyecek ve ortaklık payı edinemeyecek.
Tasarruf finansman şirketleri ayrıca banka izlenimi yaratacak ifade ve deyimleri ve katılım ifadesini kullanamayacak. Bu hüküm ile özellikle katılım bankacılığı sektöründe faaliyet gösterildiği izleniminin yaratılmaması amaçlanıyor.
Birleşme, Devir, Bölünme, Tasfiye
Değişiklik, tasarruf finansman şirketleri için ayrık bir birleşme, devir, bölünme ve tasfiye rejimi öngörüyor. Bu süreçlere gidilmesi BDDK iznine tabi olacak.
Koruyucu Düzenlemeler
BDDK, Kanun’a tabi şirketlere yaptığı denetimler sonucunda Değişiklikte belirtilen mali risklerden bir veya birkaçının var olduğuna kanaat getirirse ilgili şirketlerden gerekli gördüğü tedbirleri almasını isteyebilecek.
Ayrıca, tasarruf finansman şirketlerinin, tasfiyeleri halinde toplanan fonların iadesini temin etmek adına ayrı bir hesapta belirli bir oranda zorunlu birikim yapmaları gerekecek.
Tasarruf Finansman Sözleşmesi
Değişiklik, tasarruf finansman sözleşmesini, belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut veya taşıt edinimi için müşteriye finansman kullanma hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşme olarak tanımlıyor.
Değişiklik, müşteriye tanınan cayma ve fesih haklarını ayrıntılı olarak düzenliyor. Cayma hakkı sözleşme imzalandıktan sonra 14 gün içinde kullanılabilirken, fesih hakkı tasarruf dönemi bitimine kadar kullanılabilecek.
Değişiklik ayrıca tasarruf finansman faaliyetinin işleyişini ve genel çerçevesini ortaya koyuyor.
Buna göre, şirketler müşterileri veya müşteri gruplarının her biri için ayrı bir tasarruf ve finansman planı düzenleyerek likiditelerini yönetmek zorunda olacak.
Tasarruf finansman şirketleri tasarruf fon havuzu hesaplarını diğer hesaplarından ayıracak.
Tasarruf finansman şirketleri faizsiz finansman esaslarına tabi olarak faaliyet gösterecek.
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğinin adı Finansal Kurumlar Birliği (”FKB”) olarak değişecek.
Finansal kiralama şirketleri, faktoring ve finansman şirketleri ile tasarruf finansman şirketleri, varlık yönetim şirketleri ve BDDK denetimine tabi kuruluşlardan uygun görülenler FKB’ye üye olmakla mükellef olacak.
Tasarruf finansman sözleşmesi ve tasarruf finansman faaliyetine aykırılık durumunda ilgililer idari para cezasına tabi olacak. Ayrıca, müşterinin tasarruf finansman sözleşmesindeki cayma/fesih haklarını kullanması halinde birikimlerinin iade edilmesini engelleyen kişiler altı aydan iki yıla kadar hapis ve beş yüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.
İzinsiz tasarruf finansmanı faaliyetinde bulunan kişiler iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak. Ayrıca izinsiz faaliyette bulunan Kanun’a tabi şirketler hakkında BDDK tasfiye kararı verebilecek.
Faaliyet İzninin Kaldırılması ve Tasfiye
Değişiklik, diğer şirketlerden farklı olarak tasarruf finansman şirketlerine münhasır bir tasfiye rejimi öngörüyor. Buna göre, BDDK belirli mali riskleri tespit etmesi ve bunun üzerine alınması istediği tedbirlerin alınmaması veya alınıp sonuçsuz kalması üzerine ilgili şirketin faaliyet iznini kaldırarak tasfiyesine karar verebilecek.
Evim Firmaları Ve Hukuki Haklarınız
