Vergi Davaları
Vergi borçlarından dolayı, devlet ve kişiler arasında ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıkların düzenlendiği hukuk dalı olarak adlandırabiliriz. Anayasanın 125. maddesine göre, ” İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.” vergi davalarının asıl dayanağı anayasadır. Diğer dayanaklar ise İdari Yargılama Usulü Kanunu, Danıştay Kanunu, Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkındaki Kanun.
Vergi mahkemeleri:
a) Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları,
b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları,
c) Diğer kanunlarla verilen işleri,
Çözümler.
Vergi mahkemeleri tek hakimli veya kurul halinde uyuşmazlıkları çözerler. Tek hakimli vergi mahkemeleri, davanın değerinin 25.000 TL değerinde olması gerekir. 25.000 TL’yi aşan uyuşmazlıklar kurul halinde incelenmektedir.
Yetkili mahkeme ise idari yargılama usulü kanunu madde 37’de düzenlenmiştir.
Madde 37 – Bu Kanununa göre vergi uyuşmazlıklarında yetkili mahkeme:
a) Uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümleri tarh ve tahakkuk ettiren, zam ve cezaları kesen,
b) Gümrük Kanununa göre alınması gereken vergilerle Vergi Usul Kanunu gereğince şikayet yoluyla vergi düzeltme taleplerinin reddine ilişkin işlemlerde; vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümleri tarh ve tahakkuk ettiren,
c) Amme Alacaklarının Tahsil Usulu Kanunun uygulanmasında, ödeme emrini düzenleyen,
d) Diğer uyuşmazlıklarda dava konusu işlemi yapan,
Dairenin bulunduğu yerdeki vergi mahkemesidir.
Vergi mahkemesi, açılan dava hakkında kendini yetkisiz bulursa yetkili mahkemeye gönderilmesi için karar verir.
Vergi uyuşmazlıklarında dava dilekçesi sayılan yerlere verilir:
- İlgili vergi mahkemesi başkanlığına,
- İlgili vergi mahkemesi başkanlığı farklı bir yargı yerindeyse yetkili vergi mahkemesine gönderilmek üzere herhangi bir vergi veya idare mahkemesi başkanlığına,
- İdare ve vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesine,
- yabancı ülkede bulunuluyor ise Türk konsolosluklarına verilebilir.
Vergi Davasını açabilecek kişiler;
- Mükellefler ve kendisine vergi cezası kesinler,
- Gerçek kişiler kendileri veyahut vekilleri ile açabilirler,
- Küçükler, kısıtlılar ve tüzel kişiler vergi davalarını kanuni temsilcileri veyahut vekilleri ile açabilir,
- takdir komisyonunca takdir olunan matrahlara karşı vergi mahkemelerinde dava açılabilir.
Vergilendirme işlemi tarh ile başlamakta ve tarh işlemi ile sonlanmaktadır. Tarh ve tahsil işlemleri idari işlem olduğu için idari işlemin hukuka aykırılığı dolayısıyla iptali istenebilir.
Verginin tarh edilmesi ve tahsil edilmesi aşamalarında şu hallerde dava açılabilir:
Tarh- tahakkuk aşaması:
- verginin ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilmiş olması,
- takdir komisyonu kararı ile vergi salınması,
- vergi dairesi tarafından kişiye ceza kesilmiş olması,
Tahsil aşaması:
- ödeme emrinin tebliğ edilmesi
- tahakkuk yahut ihtiyati tahakkuka dayanan ihtiyati haciz uygulaması,
- haciz uygulaması veya malların paraya çevrilmesi hallerinde
bu hallerde vergi mahkemesinde dava açılabilir.
Vergi Davalarında Dava Açma Süresi
Vergi davalarında dava açma süresi İdari yargılama usulü kanunu 7. maddesinde belirtilmiştir.
- Özel kanunlarda ayrı bir hal gösterilmemişse Danıştay ve idare mahkemelerinde 60 ve vergi mahkemelerinde 30 gündür.
Bu süreler şu tarihlerden itibaren başlar;
- idari uyuşmazlıklarda; yazılı bildirim yapıldığı,
- vergi resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlülükler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda;
- tahakkuku tahsile bağlı ise tahsilatın,
- tebliğ yapılan hallerde tebliğin,
- tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin,
- tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı
- idarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği,
sayılan hallerde tarihi izleyen günden itibaren 30 günlük süre içerisinde dava açılmalıdır.
Vergi Davaları Yargılama Usulü
Vergi davaları yazılı yargılama usulüne tabidir. Dava dilekçesinde bulunması gereken unsurlar idari yargıla usulü hakkındaki kanunun 3. maddesinde gösterilmiştir. Aynı kanunun 14. maddesi gereği dosya üzerinden ilk inceleme gerçekleştirilir. Dava dilekçesinin davalıya tebliğe çıkmadan önce eksikliklerin giderilmesinin sağlandığı giderilmediği takdirde dava dilekçesinin reddedildiği bir aşamadır.
İlk inceleme aşamasından sonra dava dilekçesi davalıya tebliğ edilmek üzere tebligata çıkarılır. Davalının buna ilişkin olarak vereceği savunma dilekçesi ile davacıya tebliğ edilir. İdarenin savunmasını sunmasıyla birlikte dosya vergi mahkemesi başkanlığına gönderilir.
Taraflar dilekçenin tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde dilekçeye cevap sunabilirler.
Kısaca dilekçeler teatisi şu şekildedir:
- Davacı dava dilekçesini hazırlar,
- Dava dilekçesinin, davalı vergi dairesine tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde savunma dilekçesi sunar.
- vergi idaresinin savunma dilekçesinin davacıya tebliğinden itibaren davacı 30 gün içerisinde cevabını verir.
- davacının cevabının vergi dairesine tebliğinden itibaren vergi idaresi 30 gün içerisinde cevap verir.
Dilekçeler teatisinin sonlanmasıyla beraber dosya tekemmül etmiş sayılır ve bu tarihten itibaren 6 ay içerisinde huzurdaki dava sonlandırılır.
Vergi Davaları
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
