Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
BOŞANMA TANIMA DAVASI
Boşanma tanıma tenfiz davalarına çokça konu olur. Yabancı ülke mahkemeleri nezdinde boşanan kişiler boşanma kararının ve buna bağlı verilen diğer fer’i kararların Türkiye’de geçerliliğini sağlamak için tanıma tenfiz davası açmalıdır.
Boşanma Tanıma Tenfiz Davası Nedir?
Yabancı ülke mahkemeleri tarafından boşanmaya ilişkin verilen kararın Türkiye’de geçerliliğinin sağlanması için açılan davaya boşanmanın tanınması denir.
Yabancı ülke mahkemeleri tarafından boşanmaya ek olarak icra edilmesi gereken fer’i nitelikte (örneğin nafakaya ilişkin) kararların Türkiye’de geçerliliğinin sağlanması ve icra edilebilmesi için açılan davaya boşanmanın tenfizi denir.
Yani yabancı mahkeme kararı icrai nitelikte değilse, sadece değiştirdiği hukuki durumun Türkiye’de geçerliliği sağlanmak isteniyorsa tanıma davası açılırken icra edilmesi gereken kararlar da mevcutsa tenfiz davası açılır.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
TÜRKİYE’DE BOŞANMA – TANIMA DAVASI
Yurtdışında alınan boşanma kararının Türkiye’de geçerli olması için, bu boşanma kararının Türkiye’de nüfusa işletilmesi gerekiyor.
Eksiden bunu yapmanın tek yolu yabancı boşanma kararının tanınması ve tenfizi için dava açmaktı.
Son dönemde yapılan düzenlemelerle dava açmadan Türkiye’de boşanma işlemlerinin tamamlanmasının yolu açıldı.
Hangi durumlarda davasız Türkiye’de boşanma işlemleri gerçekleşiyor.
Öncelikle Yurtdışında alınmış ve kesinleşmiş bir boşanma kararının olması gerekmekte. Bu kararın Türkiye’de nüfusa işlenmesi için;
HER İKİ EŞ KONSOLOSLUĞA BAŞVURUSA
Taraflar (boşanan eşlerin her ikisi de) konsolosluklara boşanmak için gerekli belgelerle başvuru yaparlarsa yabancı boşanma kararının Türkiye’de tanınması işlemlerini dava açmadan yaptırabiliyorlar.
Kısaca eski eşiniz konsolosluğa giderse artık dava açmanıza gerek yok.
Bu işlemi sizin adınıza avukatınızda yapabilir.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
EĞER ESKİ EŞİNİZ TÜRK VATANDAŞI DEĞİLSE ve ELİNİZDE ESKİ EŞİNİZİN KİMLİK VEYA PASAPORT KOPYASI VARSA
Bu durumda siz gerekli belgelerle konsolosluğa veya Türkiye’de yetkili nüfus dairesine başvurarak yabancı boşanma kararını Türkiye’de nüfusa işletebiliyorsunuz.
Bu işlemi de sizin adınıza avukatınız yapabilir.
BOŞANMANIN TANINMASI İÇİN KONSOLOSLUĞUN İSTEDİĞİ BELGELER
Yabancı Mahkeme boşanma kararı aslı
Kararın Kesinleşme şerhi (Rechtskraftsvermerk)
Apostille şerhi (bu şerh Almanya’da Landgericht’den alınmaktadır, diğer ülkelerde farklılık göstermektedir.
Karar + Kesinleşme Şerhi + Apostille bunların tamamı Yurtdışında Konsolosluk tasdikli yeminli tercümesi veya Türkiye’de Noter tasdikli yeminli tercümesi
Eğer boşandığınız eski eşiniz Türk vatandaşı değil ise ve konsolosluğa başvuru yapmıyorsa bu durumda eski eşinizin kimlik kopyası veya pasaport kopyası (yeminli tercümeli olarak).
DİKKAT: Boşanma tanıma tenfiz davaları oldukça önemli hukuki ayrıntılara sahiptir. Özellikle usul hukuku bakımından ayrı bir yere sahiptir. Sürecin sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılması ve hak kaybı yaşamamak adına boşanma avukatı yardımı almakta yarar vardır.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Boşanmanın Tanınması ve Tenfizi Neden Gereklidir?
Boşanma tanıma tenfiz bakımından ihmal edilmemesi gereken bir işlemdir.
Zira yabancı ülkede boşanmış ancak Türk mahkemeleri nezdinde henüz boşanmamış olarak görünen kişiler birbirine mirasçıdırlar.
Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklere sahiptirler.
Çocukların velayet hakkı bakımından her iki eş de eşit konumadır.
Ayrıca Türkiye’de boşanmamış olarak görünen eş de dul olmaya bağlı haklardan yararlanamaz.
Sağlık vb. sigorta işlemleri bakımından da evliymiş gibi işlem yapılır.
Bunun gibi pek çok nedenden ötürü boşanma tanıma tenfiz işlemi geciktirilmeden gerçekleştirilmelidir.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Boşanma Tanıma Tenfiz Şartları
Burada boşanmanın tanıması ve boşanmanın tenfizi özelinde bir değerlendirme yapacak olursak;
Boşanma tanıma tenfiz davasında öncelikle bir yabancı mahkeme kararı olmalı, bu karar kesinleşmiş olmalıdır.
Bunun haricinde kararı veren yabancı ülke ile Türkiye arasında tanıma tenfize ilişkin kanuni, anlaşmalar veya fiili olarak bir mütekabiliyet olmalıdır. Yani Türk mahkeme kararlarının da o ülkede tanınıp tenfiz edilebiliyor olması gerekir.
Bunun haricinde kararın Türk münhasır yetkisini aşmayan bir konuda verilmiş olması gerekir ki boşanma ve fer’ileri konusunda çoğu zaman münhasır yetki aşılmaz. Ayrıca karar Türk kamu düzenine aykırı olmamalıdır ve nihayetinde davacı ve davalının savunma hakkının ihlal edilmemiş olması gerekir.
ÖNEMLİ: Boşanmanın tanınması veya fer’ilerinin tenfizi konusunda ayrı ayrı değerlendirme yapmak gerekir. Çünkü boşanma kararları niteliği gereği içerisinde farklı bir çok konuda hüküm bulunabiliyor.
Boşanma Kararının Tanınması
Yabancı mahkeme ilamında sadece boşanma kararı bulunabilir veya boşanmaya ek olarak nafaka vb. konularda hüküm olabilir. İşte kişiler sadece boşanmanın Türkiye’de geçerlilik kazanmasını istiyorsa boşanmanın tanınması davası açabilirler.
Bu davada sadece tanıma talep ediliyorsa diğer konularda mahkeme tenfiz hükmü kuramaz. Ayrıca boşanmanın tanınması işlemi her iki tarafın birlikte başvurması ile nüfus müdürlüğünde de gerçekleşebilmektedir. Bununla ilgili aşağıda daha detaylı bilgi vereceğiz.
Nafaka Kararının Tenfizi
Türk hukukunda 4 çeşit nafaka vardır. Bunlar; yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, tedbir nafakası ve yardım nafakasıdır.
Tedbir nafakası boşanma davası sürerken verilen bir nafaka türü olduğu için henüz kesinleşmiş bir boşanma kararı söz konusu değildir.
Dolayısıyla boşanma tanıma tenfiz davasına tedbir nafakası konu edilemez.
Aynı şekilde yardım nafakası da boşanmanın tenfizi davasında görülmez.
Ancak eşe verilen yoksulluk nafakası ve çocuğa – çocuklara verilen iştirak nafakası türleri boşanmanın tenfizi ile Türkiye’de geçerlilik kazandırılabilecek kararlardır.
Tenfiz işleminden sonra nafaka kararı Türkiye’de icra edilebilir nitelik kazanır.
Ödenmemesi halinde prosedüre uyularak tazyik hapsine de konu edilebilir.
Velayet Kararının Tenfizi
Türk hukukunca çocuğun velayeti boşanma sonrasında ortak olarak kullanılamamaktadır.
Ancak yabancı mahkeme ilamı çocuğun velayetini ister eşlerden birine vermiş olsun ister her iki eşe birlikte vermiş olsun bunun tenfizi sağlanabilir.
Ancak belirtmemiz gerekir ki yabancı mahkeme ilamlarında genellikle velayete ilişkin hüküm bulunmaz.
Çünkü boşanma sonrasında da velayetin ortak kullanılacağı anlayışı yaygındır. Bununla birlikte çocuğun velayetinin ortak kullanılacağı hükümde yer alıyor olabilir.
Bunun tenfizi elbette ki mümkündür.
Aşağıda nüfus müdürlüğünde yapılacak olan boşanmanın tanınması konusuna değineceğiz.
Böyle bir durumda eğer kararda velayete ilişkin bir hüküm varsa veya ergin olmayan çocuk olmasına rağmen velayete ilişkin hüküm yoksa bu durum nüfus tarafından aile mahkemesine ihbar edilir.
Bu halde re’sen bir velayet hükmü kurulacaktır. Buna ihbar davası denir ve mahkeme çocuğa bir yasal temsilci atar. Uygulamadaki genel işleyiş bu şekildedir.
Tazminat Kararının Tenfizi
Türk boşanma hukukunda boşanma dolayısıyla maddi ve manevi tazminat hükmü kurulduğu görülmektedir.
Kimi zaman ziynet eşyalarının da konu edildiği bu meselede ciddi tazminat miktarları görülmektedir.
Eğer yabancı mahkeme ilamı da doğrudan boşanmaya bağlı tazminat hükmü içeriyorsa boşanmanın tenfizi davası ile bunun Türkiye’de geçerliliği sağlanabilecektir.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Mal Paylaşımı Kararının Tenfizi
Türk boşanma hukukunda mal paylaşımı ancak ve ancak boşanma davasından sonra yapılacak bir işlemdir.
Bununla ilgil olarak boşanma kararı kesinleşmeden önce açılan davalarda mal paylaşımı bekletici mesele yapılır.
Ancak nihayetinde boşanma ile doğrudan ilişkili bir konudur.
Bu nedenle Türk mahkemeleri nezdinde açılan boşanma tanıma tenfiz davasında mal paylaşımı tenfize konu edilebilecektir.
Bunun icra edilebilirliği bakımından malların Türkiye’de olması önem taşır.
Tenfiz sonrasında malların paylaşımı Türk icra hukuku kurallarına göre gerçekleştirilebilir.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Boşanma Tanıma Tenfiz Davası Nerede Açılır?
Genel anlamda tanıma tenfiz davası asliye mahkemelerinde açılıyor olsa da boşanma tanıma tenfiz davaları aile mahkemelerinde açılmaktadır.
Yetkili mahkeme ise; davalının Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesidir.
Eğer davalının Türkiye’de yerleşim yeri bulunmuyorsa bu sefer Türkiye’de sakin olduğu yer, bu da yoksa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde bu dava açılacaktır.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Nüfus Müdürlüğünde Boşanmanın Tanınması
Boşanmanın tanınması işlemi sadece dava yoluyla değil, nüfus müdürlüğüne yapılacak bir başvuru ile de gerçekleştirilebilir.
Bu durumda eşlerin her ikisi de birlikte başvuru yapmak zorundadır.
Eşlerden yalnızca birinin başvurusu nüfus müdürlüğünde boşanmanın tanınması için yeterli değildir.
Her iki taraf birlikte gittiği taktirde sanki mahkemece kurulmuş bir tanıma hükmü var gibi Türkiye’de boşanmanın tanınması sağlanır.
Ancak burada çok önemli bir mesele vardır ki o da boşanmanın tenfizi işleminin nüfusta yapılamıyor olmasıdır.
Yani nafaka, velayet, mal paylaşımı, tazminat gibi boşanmanın fer’i hükümleri nüfus müdürlüğü aracılığıyla tenfiz ettirilemez.
Yukarıda da değindiğimiz gibi velayete ilişkin olarak nüfus müdürlüğü aile mahkemesinde ihbarda bulunarak çocuğun velayeti ile ilgili bir karar verilmesini isteyebilir.
Tabii ki çocuğun velayeti ile ilgili olarak süren bu ihbar davası, nüfusta boşanmanın tanınması işlemine mani değildir.
Velayete ilişkin dava süreci işlerken nüfus boşanmanın tanınmasını gerçekleştirmiş olacaktır.
Boşanma Tanıma Tenfiz İçin Gerekli Belgeler
Boşanma tanıma tenfiz davasında öncelikle davacının kimliği ve fotokopisi gereklidir.
Eğer dava avukat vekaleti ile açılıyorsa vekaletname gereklidir.
En önemlisi yabancı mahkeme ilamının kendisi, kesinleşme şerhi, bunların yabancı mahkemece onaylanmış suretleri ve noter onaylı tercümeleri gereklidir.
Bu evrakların onaylanma işlemi apostil şerhi konularak sağlanır.
Apostil şerhi Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası sözleşme gereğince yabancı merciilerce verilen kararın Türkiye’de resmi belge hükmünde olmasını sağlar.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Boşanma Tanıma Tenfiz Dilekçesi
Boşanmanın tanınması veya tenfizi davasında dilekçenin usuli kuralları ve içeriği çok önemlidir.
Çünkü Türk yargılama hukukunda süreç büyük oranda dilekçeler üzerinden yürür.
Dilekçeye yabancı mahkeme ilamının özeti eklenmelidir.
Tanıma ve tenfizi istenen kısım özellikle belirtilmelidir.
Bununla birlikte uygulamada taslak bazı boşanma tanıma tenfiz dilekçe örneği metinlerine rastlanmaktadır.
Bunlar hak kaybı doğurmaya müsait, somut olaydan ve güncel mevzuattan uzak hatalı metinlerdir.
Bu nedenle boşanma tanıma tenfiz dilekçe örneği gibi metinlere başvurmak yerine avukat yardımı alınmalıdır.
Boşanmanın Tanınması ve Tenfizi Ne Kadar Sürer?
Tanıma tenfiz davası genellikle çok uzun sürmez.
Ancak burada tebligatla ilgili önemli hususlar vardır.
Davanın davalıya tebliği gerekir.
Bu noktada gerek Türk tebligat hukuku hükümleri gerekse Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar önem taşır.
Tebligat işlemlerinin usule aykırı yapılması süreci çok uzatabilir ve gereksiz masraf çıkarabilir.
Bu nedenle sürecin avukat yardımı alınarak takip edilmesi önerilir.
Ayrıca dli takvim, mahkemenin yoğunluğu, davanın kapsamı vs. tanıma tenfiz dava süresine etki edecektir.
Tanıma ve Tenfiz Masrafları
Boşanma tanıma tenfiz masrafları temelde iki kalemdir.
Birincisi dava harcı ikincisi ise teminat.
Harç yargılama giderleridir.
Teminat ise yabancılar için geçerli olan bir masraf kalemidir.
Ancak teminat, davada harcanan bir gider türü değildir.
Teminat olarak bir miktar para mahkeme veznesinde depo edilir, davanın sonunda kişiye iade edilir.
Olası bir davanın reddi, kaybedilmesi vs. hallerde yargılama giderleri ve bazı gider kalemleri buradan karşılanacaktır.
Son olarak eğer dava avukat yardımı ile takip edilecekse avukatlık ücreti söz konusu olacaktır.
Bu ücret avukat ile müvekkil arasında serbest şekilde belirlenir.
Genellikle davanın kapsamına göre baroların belirlediği tarife etrafında belirleme yapılır.
Konu ile ilgili net bilgi alabilmek adına avukatla görüşme yapılmalıdır.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Boşanma Tanıma Tenfiz Sonuçları
Boşanmanın tanınması kararı kesin hüküm ve kesin delil özelliği taşır.
Bunun sonucunda Türkiye’de boşanma işlemi gerçekleşmiş olur.
Boşanmanın tenfizi de kesin hüküm ve kesin delil özelliğine ek olarak icra kabiliyetine sahip olur.
Tanıma tenfiz talebi reddedilmiş olsa bile yabancı mahkeme ilamı artık takdiri delil olarak kullanılabilecektir.
Ancak eşler Türkiye kayıtlarında hala evli olarak görünecektir.
Aile Mahkemesi Kararına İtiraz
Boşanma tanıma tenfiz davasında mahkeme kararına itiraz etmek mümkündür.
Bu itiraz istinaf incelemesi olarak Bölge Adliye Mahkemesine yapılır.
Yani bir üst mahkemeye taşınır.
Yurt dışı boşanma kararının tanınması ve tenfizi ne kadar sürmektedir?
Gerekli belgelerin eksiksiz bulunması halinde, tanıma ve tenfiz davasının süresini belirleyen asıl unsur karşı tarafa yapılacak olan tebligatın ne kadar sürede yapılacağı olmaktadır.
Kararın taraflarının her ikisinin de dosyada avukatının bulunması durumunda, tebligat taraf vekillerine yapılacağından bu süre oldukça kısalmakta ve yurtdışı tebligat masrafı da bertaraf edilmektedir.
Yine tarafların veya tebligat yapılması gereken karşı tarafın Türkiye’de bulunması durumunda, yurt içi tebligat yapılacağından, tebligat süresi kısalmaktadır.
Ancak, muhatabın yurtdışında bulunması ve dosyada vekille temsil edilmemesi durumunda, diplomatik yollarla yapılan tebligat süreci uzatmaktadır.
Tebligat işlemlerinin tamamlanmasından sonra, mahkemelerce inceleme evrak üzerinden yapılabilmekte ve kısa sürede tanıma ve tenfiz kararı alınabilmektedir.
Belirtilen durumlara göre, Türkiye’de tanıma ve tenfiz davası ortalama iki ay – altı ay arasında bir sürede sonuçlanabilmektedir.
Polonya Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yukarıda gerek boşanma kararının tanınması gerek boşanmanın tenfizi bakımından önemli ayrıntılara yer verdik.
Görüldüğü üzere önemli bir konudan bahsediyoruz.
Bu davanın sağlıklı bir şekilde başlatılıp istenilen şekilde sınıflandırılabilmesi adına boşanma avukatı yardımı almakta her zaman yarar vardır.
Aksi halde hatalı yahut ihmali işlemler sonucu istenmeyen sorunlarla karşılaşılabilir.
