Zimmet Suçu Nasıl Oluşur 2023
Zimmet Suçu Nedir?
Bir kamu görevlisinin, kendisine görevi dahilinde emanet edilen bir mal üzerinden tasarrufta bulunması ya da kendisi veya tanıdığı bir kişi üzerine malları devretmesi zimmet suçu olarak değerlendirilir. Zimmet suçu avukat, bilirkişi, devlet memuru gibi kamu görevlileri tarafından işlenir. Zimmet suçları, sıklıkla zimmete para geçirme olarak da anlatılsa yalnızca para değil mal, ziynet gibi değerli tüm özel eşyalar bu konuya dahildir. Kamu görevlisi olmayan kişiler tarafından işlenen, malı izinsiz alma veya üzerinden tasarruf etme fiilleri hırsızlık ya da görevi ve güveni kötüye kullanma suçu olarak yargılanırlar.
Zimmet suçu nasıl oluşur?
Yasa gerekçesi uyarınca zimmet suçunun konusunu, taşınır veya taşınmaz mallar oluşturur. Bunun için malın zilyetliği kamu görevlisine devredilmiş olmalı veya kamu görevlisinin bu mal üzerinde koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunmalıdır. Malın mülkiyetinin devlet, herhangi bir kamu kurumu veya herhangi bir kişiye ait olması arasında fark bulunmamaktadır. Yine suçun oluşması için, suça konu malın kamu görevlisinin şahsının veya bir başkasının zimmetine geçirilmiş olması arasında fark bulunmamaktadır.
Zimmet suçunun oluşması için, suça konu mal zimmete geçirilmelidir. Zimmete geçirmekten kasıt, suça konu mal üzerinde malikmiş gibi tasarrufta bulunmaktır. Bahsedilen tasarruf, suç konusu şeyin mal edinme, amacı dışında kullanılma, tüketilme şeklinde olabileceği gibi, başkasına satılması ya da verilmesi şeklinde de gerçekleşebilir. Zimmete geçirme, icrai davranışlarla gerçekleşebileceği gibi, ihmali bir davranışla da gerçekleştirilebilir.
Zimmet Suçu Nasıl Oluşur 2023
Zimmet
Madde 247– (1) Görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(3) Zimmet suçunun, malın geçici bir süre kullanıldıktan sonra iade edilmek üzere işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilir.
Etkin pişmanlık
Madde 248– (1) Soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi indirilir.
(2) Kovuşturma başlamadan önce, gönüllü olarak, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir. Etkin pişmanlığın hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilir.
Daha az cezayı gerektiren hal
Madde 249– (1) Zimmet suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir.
ZİMMET SUÇUNUN MADDİ UNSURLARI
FAİL
Zimmet suçu özgü suç diye tabir ettiğimiz yalnızca belli bir statüde olanların işleyebileceği bir suçtur. Zimmet suçu için bu statü kamu görevlisi olmaktır. Yani bu suç herkes tarafından işlenememektedir. Kamu görevlisi, kamu gücünün kullanarak kamusal faaliyet icra eden kişiyi ifade eder.
Kamu görevlisi kavramı devlet memuru demek değildir. Devlet memuru olmayan kişiler de eğer kamu görevi icra ediyorsa kamu görevlisi sayılır. Bu itibarla, kamu görevlisi kavramı devlet memurundan çok daha geniş bir kavramdır.
Bu suçun oluşumu açısından failin yaptığı kamu görevinin sürekli veya süreksiz ücretli veya ücretsiz yapılmasının da bir önemi bulunmamaktadır. Kamu görevlisi olmayanlar zimmet suçu nedeniyle değil eğer şartları varsa hırsızlık veya güveni kötüye kullanma suçlarından yargılanabilirler.
MAĞDUR
Mağdur, suçla korunan hukuki değeri tehlikeye düşen ve zarara uğrayan kişiyi ifade etmektedir. Bu kapsamda bakıldığında zimmet suçu neticesinde tüm toplum etkilenmektedir. Dolayısıyla bu suçun mağduru kamu idaresidir.
Zimmet suçu; resen soruşturulan suçlardandır, yani zimmet suçunun soruşturulması şikâyete bağlı değildir. Savcılık tarafından suçun işlendiği öğrendiği anda soruşturma başlatılır. Bu suçun mağduru kamu idaresi olduğundan ve bu suç nedeniyle kamu idaresinin güvenilirliği ve işleyişi zarar gördüğünden zimmet suçu titizlikle soruşturulur.
Bu nedenle; bu suçtan yargılanan kişilerin deneyimli bir kayseri ceza avukatından hukuki yardım almasının çok önemli olacağı değerlendirilmektedir.
Zimmet Suçunun Cezası Ne Kadardır?
Zimmet suçunun temel halinin cezası beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Kullanma zimmetinde faile verilecek ceza yarı oranında indirilebilir. Zimmet suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir. Suçla ilgili etkin pişmanlık düzenlemesi ise alt başlıkta açıklanmıştır. Zimmet suçunda yalnızca hapis cezası öngörülmüştür. Adli para cezasına hükmedilme olanağı bulunmaz. Belli haklardan yoksun bırakma yaptırımı da uygulanabilir.
Zimmet suçunun soruşturma ve kovuşturması resen yapılır, takibi şikâyete bağlı değildir.
Zimmet Suçunun Cezanın Arttırılmasını Gerektiren Nitelikli Hali
Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu durumda suçun açığa çıkması zorlaşmaktadır. Dolayısıyla faile verilecek ceza arttırılır. Nitelikli halin uygulanabilmesi için söz konusu hilenin objektif olarak aldatıcılık niteliği taşıması zorunlu tutulmamış, failin zimmetin açığa çıkmaması sağlamaya yönelik davranışlarda bulunması yeterli kabul edilmiştir. Çünkü burada cezayı ağırlaştıran neden failin suç delillerini karartmaya yönelen çabasıdır.
Zimmet Suçun ve Malın Değerinin Azlığı Nedeniyle Ceza İndirimi (m.249)
Zimmet suçuna konu malın değerinin azlığı bir ceza indirimi nedenidir. Suçun konusu malın değerinin azlığı nedeniyle faile verilecek ceza 1/3 oranından 1/2 oranına kadar ceza indirimi yapılabilir.
Zimmet suçu, gerek cezanın ağırlığı, şuan niteliği ve indirim halleri göz önüne alındığından mutlaka bir avukat vasıtasıyla savunma yapılması gerekmektedir.
Zimmet Suçu Nasıl Oluşur 2023
Zimmet Suçunda Zamanaşımı
Zimmet suçu zamanaşımı süresi TCK’ya göre 15 yıllık bir süreyi kapsamaktadır. Zimmet suçunda dava açılması için bir şikâyete gerek duyulmamaktadır. Savcılık kararının alınması zimmet suçlarının soruşturulması için yeterli olmakta, bu suçun mağdur olan tarafı devlet olması nedeniyle, şikâyete ihtiyaç duyulmamakta, dava açılması için savcılık kararı yeterli olmaktadır. Bir kamu görevlisi tarafından gerçekleştirilen zimmet suçları, tespit edilemediği ve hakkında dava açılamadığı zaman, üzerinden 15 yıl geçtiği takdirde ortaya çıkarılsa bile ceza verilmemektedir.
ZİMMET SUÇUNA HANGİ MAHKEME BAKAR?
Bu suç sebebiyle yapılan yargılamalar Ağır Ceza Mahkemeleri’nde görülmektedir.
YARGITAY KARARLARI
Zimmet suçu ve Malın değerinin azlığı ;
“Kullanma zimmetinde, zimmetin konusunun geçici süre kullanılan paradan bu süre içinde elde edilebilecek nema olduğu dikkate alınarak, paranın kendisi ile birlikte, bilirkişi tarafından hesaplanacak nemanın da ödenip ödenmediği araştırılarak sonucuna göre cezadan TCK 248.maddeyle indirim yapılması ve nema miktarı tespit edildikten sonra şartların varlığı halinde değer azlığı sebebiyle TCK 249.maddenin uygulanıp uygulanmayacağı hususunun tartışılması gerektiği..” (Y5CD, 26.12.2012-2011-6094/13567)
“Mahkemece zimmet miktarı olarak kabul edilen 1.897.60 liranın suç tarihi itibariyle ekonomik koşullar ve paranın alım gücü nazara alındığında, değerinin az olduğu dikkate alınıp sanık hakkında TCK m.249’un uygulanması gerektiği” (Y5CD, 04.04.2013-2012-6428/2728)
Yargıtay 5. Ceza Dairesi 20.02.2014, 1875/1841
““Vakıflar Kanunundan ayrı özel kendi kuruluş yasası olan 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre kurulan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfının; anılan Yasanın 1 ve 7/1. maddelerinde yer alan “sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik etmek, ihtiyaç sahibi vatandaşlara nakdi ve ayni yardımda bulunmak” amaçları nazara alındığında faaliyetlerinin kamusal faaliyet niteliğinde olduğu, Yasanın 4 ve 8. maddelerinde sayılan vakfın gelirleri arasında genel bütçeden ayrılan ödenek ve hasılatlar da bulunduğu, keza 3294 sayılı Yasanın 7/2. maddesine göre mülki idare amirlerinin sıfatları gereği vakfın tabii başkanı olup, mütevelli heyetinde yer aldığı, yasadan kaynaklanan bu görevinden dolayı sanığın kamu görevlisi olarak kabulünde zorunluluk bulunduğu …”
