Mal Ayrılığı Sözleşmesi
Medeni Kanun’da düzenlenmiş bulunan 4 farklı türde mal rejimi bulunmaktadır.
Halk arasında “mal ayrılığı rejimi” ve “mal ayrılığı sözleşmesi” gibi isimlerle de anılan bu uygulama, eşlerin evlilik sırasında malları nasıl yönetecekleri ve evliliğin sona ermesi halinde malların nasıl paylaşılacağına ilişkin yapılan bir sözleşmedir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi,
Mal ortaklığı rejimi,
Paylaşmalı mal ortaklığı rejimi,
Mal ayrılığı rejimi,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre; 2002 yılından itibaren, evlilik birliği kurulurken eşler başka bir mal rejimi seçimi yapmamışlarsa yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimi olarak kabul edilmektedir.
(TMK md.202) Bu, evlilik birliği içerisinde edinilmiş mal kabul edilen tüm malvarlığının mal rejimi tasfiyesi sırasında kanunda sayılı istisnalar dışında kimin edindiğine bakılmaksızın eşit olarak bölüşülmesini ifade etmektedir.
Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde ise; her eş kendisine ait olan mal varlığı üzerinde istediği gibi tasarruf edebilir ve her eşin kendi mal varlığından sorumluluğu ayrıdır. Ancak eşlerden biri tarafından paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin kabul edilmesinden sonra edinilmiş olup ailenin müşterek kullanımı ve yararlanmasına sunulmuş mal varlığı ve yatırımlar, rejiminin sona ermesi hâlinde eşler arasında eşit olarak paylaşılır.
Mal ortaklığı rejiminin seçilmesi durumunda; evlilik birliği içerisinde eşler edindikleri mal varlıklarından hangilerinin ortak mal, hangilerinin kişisel mal olduğunu belirleme hakkına sahiptir. Türk Medeni Kanunu 220.maddede kanunen kişisel mal kabul edilen mal varlıkları tek tek belirtilmiştir.
Buna göre; “Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya; Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri;
Manevi tazminat alacakları; Kişisel mallar yerine geçen değerler” kişisel mal kabul edilmiştir. Kişisel malların neler olabileceği kanunda sayılmış olduğundan, kişisel mallar dışında kalan mallardan hangilerinin ortak mal olacağı eşler tarafından belirlenecektir.
743 sayılı yani eski Medeni Kanun döneminde evlenmiş eşler arasında 31.12.2001 tarihine kadar geçerli yasal mal rejimi mal ayrılığıdır. Buna göre; eğer evlilik 01.01.2002 tarihinden önce gerçekleşmiş ve edinilen mal varlığı da bu tarihten önce ise tasfiye halinde mal ayrılığı rejimi uygulanacaktır.
Ancak evlilik tarihi 2002’den önce olmasına karşın mal varlığı 2002’den sonra edinildiyse bu tarihten itibaren yasal mal rejimi kabul edilen “edinilmiş mallara katılma rejimi” uygulanacaktır.
Mal Ayrılığı Rejimi Nedir?
1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren yeni 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre; eşler evlenmeden evvel yahut evlilik esnasında kendi rızalarıyla başka bir mal rejimi seçimi yapmadıkları müddetçe aralarında edinilmiş mallara katılma rejimi olduğu kabul edilmektedir.
Türk Medeni Kanunu 2002 yılında değişmeden önce ise eşler arasında var olduğu kabul edilen yasal mal rejimi “mal ayrılığı” rejimiydi. Bu sebepten 2002’den önce yapılan evlilikler bu mal rejimine tabi olup herhangi bir sebeple evlilik akdi sonlandığında eşlerin sahip olduğu malvarlıkları bu rejime göre tasfiye edilecektir.
Mal ayrılığı rejiminin ne anlama geldiğine gelecek olursak; evlilik birliği süresince eşlerden her birinin edindiği malvarlığının kendisine ait olmasını ve evlilik birliği bir sebepten sonuçlandığında da paylaşıma konu edilememesini ifade etmektedir.
Yani 2002 yılından önce yapılan ve 2002 yılından sonra gerçeklemiş olsa dahi evlilik sözleşmesinden önce veya evlilik birliği sırasında mal ayrılığı rejimi seçilmiş ise bu tarihten itibaren edinilen tüm malvarlığı sadece edinen kişiye ait olup, diğer eş bundan hak iddia edemeyecektir.
Mal Ayrılığı Sözleşmesi Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?
Mal rejimi sözleşmesi evlenmeden önce veya evlenmeden sonra yapılabilir.
TMK. md. 205/1’e göre, “Mal rejimi sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Ancak, taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirebilirler.”
Mal ayrılığı sözleşmesi; evlilik esnasında yapılması durumunda noter huzurunda akdedilmesi gereken bir sözleşmedir. Yukarıda bahsettiğimiz Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddesi gereğince evlilik birliği henüz kurulmamışsa seçimlik mal rejimlerinden birini tercih ettiğiniz beyanını evlilik için gereken evraklarla birlikte sunabilirsiniz.
Mal rejimi sözleşmeleri gerek boşanma gerek ölüm gerekse tarafların başka bir mal rejimini tercih etmeleri sebebiyle son bulduğunda tasfiye edilecek mal varlığının paylaşımına ilişkin ilkeleri hüküm altına aldığından hak kaybı yaşamamak adına mutlaka bir avukata danışarak hukuki destek almanızı tavsiye ederiz.
Evlilik Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Evlilik sözleşmesinin geçerli olabilmesi için bazı şartlar vardır. Evlilik sözleşmesi geçerlilik şartları:
Tarafların Anlaşması: Evlilik sözleşmesi geçerlilik şartları arasında evlenecek veya evli olan tarafların, evlilik sözleşmesini karşılıklı anlaşma ile kanunda öngörülen mal rejimi türleri arasından seçmesi yer almaktadır.
Ehliyet: Mal rejimi sözleşmesi, ancak ayırt etme gücüne sahip olanlar tarafından yapılabilir. Küçükler ile kısıtlılar, yasal temsilcilerinin rızasını almak zorundadırlar.
Noterde Yapılma veya Evlilik Başvurusu Sırasında Seçilme: Mal rejimi sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Ancak, taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirebilirler.
İmza: Mal rejimi sözleşmesinin geçerli olabilmesi için taraflarca ve gerektiğinde yasal temsilcilerince imzalanması zorunludur.
Kanuna Uygunluk: Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan evlilik sözleşmeleri kesin olarak hükümsüzdür.
Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Evlilik sözleşmesi nasıl yapılır dediğimizde; evlilik sözleşmeleri bir diğer adıyla mal rejimi sözleşmeleri iki şekilde yapılabilmektedir.
İlk olarak taraflar evlilik başvurusu sırasında mal rejimi sözleşmesi yapabilmektedir. Bu şekilde mal rejimi sözleşmesi yapılması daha istisnai bir yol olup evlenme başvurusu sırasında yazılı olarak sadece mal rejiminin seçilmesi sureti ile de yapılmaktadır. Bu durumda seçilen mal rejimi evlilik tarihinden itibaren hüküm ifade edecektir.
İkinci ve daha yaygın yol ise evlilik sözleşmesinin noterde yapılmasıdır. Taraflar dilerlerse mal rejimi sözleşmesini bir hukukçuya hazırlatarak imzaları noterde onaylatmak suretiyle dilerlerse noterinin düzenleme şeklinde hazırladığı metni imzalamak suretiyle evlilik sözleşmesini yapabilirler.
Bu durumda noterde yapılan evlilik (mal rejimi) sözleşmesi noterde yapıldığı tarihten başlayarak hüküm ifade edecektir. Noterde yapılan mal rejimi sözleşmesinin nikâh akdinden önce yapılması halinde ise rejimin başlangıcı yine evlilik tarihi olacaktır.
Evlilik Sözleşmesi Ne Zaman Yapılır?
Evlilik sözleşmesi ne zaman yapılır? Evlilik sözleşmesinin evlilikten önce, evlenme anında ve evlilik sonrasında yapılabilmesi mümkündür. Evlilik başvurusu sırasında yapılan evlilik sözleşmesi evlilik tarihinden, evlilik süresince noterde yapılan evlilik sözleşmesi ise noterde yapıldığı tarihten itibaren geçerlidir.
Evlilik Sözleşmesinde Sonradan Değişiklik Yapılması Mümkün Müdür?
Evlilik sözleşmesinde değişiklik yapılıp yapılamayacağı merak edilen bir konudur. Taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler. Bu nedenle yapılmış olan bir evlilik sözleşmesini kanuni sınırlar içerisinde değiştirmek veya ortadan kaldırmak mümkündür.
Özellikle edinilmiş mallara katılma rejimini kabul etmekle birlikte bu rejimin içeriğinde kişisel malın gelirinin edinilmiş mal kabul edilmesine yönelik kaidenin noterden yapılacak bir sözleşme ile sözleşme tarihinden itibaren hüküm ifade etmek kaydı ile değiştirilebilmesi mümkündür.
Aynı şekilde eşler, mal rejimi sözleşmesiyle, bir mesleğin icrası veya işletmenin faaliyeti sebebiyle doğan edinilmiş mallara dâhil olması gereken malvarlığı değerlerinin kişisel mal sayılacağını kabul edebilirler.
Evlilik Sözleşmesi Yapmak Zorunlu Mudur?
Evlilik sözleşmesi yapmak zorunlu mudur? Eşlerin evlilik sözleşmesi yapması zorunlu değildir. Eşlerin evlilik sözleşmesi yapmadıkları durumda kural olarak yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır. Bu durumda da evlilik birliği içerisinde alınan mallar ortak kabul edilir.
01.01.2012 Tarihinden Önce Evlenen Çiftler İçin Hangi Mal Rejimi Uygulanacaktır?
Daha anlaşılır olması açısından örnek vererek açıklamak gerekirse 1980 yılında evlenmiş ve hala evli bulunan bir çifti için;
– 1980 ila 2002 yılları arası için yasal mal rejimi olarak mal ayrılığı rejimi kabul edildiğinden, eşler bu yıllar arasında mal ayrılığı rejimine tabidirler.
– 2002 ila evliliğin son bulacağı tarih aralığında ise ayrıca bir mal rejimi sözleşmesi yapmadılar ise yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olduğundan, eşler 2002 yılından sonraki süreçte edinilmiş mallara katılma rejimine tabidirler.
01.01.2002 Tarihinden Önce Evlenmiş Çiftlerin Evlilik Anından İtibaren Edinilmiş Mallara
Katılma Rejimini Uygulamaları Mümkün Müdür?
Türk Medeni Kanunu’nu eşlere, 2002 tarihinden önce yapılan evliliklerde dilerseler notere giderek yeni yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminin başlangıç tarihini evlilik tarihlerine çekilmesini kabul edebileceklerini düzenlemiştir.
Ancak eşler bu seçim haklarını Türk Medeni Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarih olan 01.01.2002 tarihinden itibaren bir yıl içinde kullanmak zorundalardır. Bu süre dolduktan sonra geçmişe yönelik mal rejimi değiştirmeleri engellenmiştir.
Dolayısıyla eşlerin günümüzde 2002 yılı öncesine uygulanacak mal rejimini değiştirebilme imkânları yoktur.
Son olarak belirtmek önemle belirtmek gerekir ki eşler tarafından imzalanan evlilik sözleşmesi, mal tasfiyesine yönelik davalarda kullanılması sebebiyle özenle ve tarafları mağduriyete uğratmayacak şekilde hazırlanmalıdır.
Bu sebeple evlilik sözleşmesinin hazırlanması konusunda bir avukattan hukuki yardım almakta büyük fayda bulunmaktadır. Evlilik sözleşmesi ne zaman yapılır, evlilik sözleşmesi geçerlilik şartları nelerdir, evlilik sözleşmesinde değişiklik nasıl yapılır, yasal mal rejimi nedir, evlilik sözleşmesi yapmak zorunlu mudur, evlilik mal ayrılığı sözleşmesi nasıl yapılır gibi sorularınız ve hukuki yardım talepleriniz için bizlerle iletişime geçerek danışmaktan lütfen çekinmeyiniz.
Mal Ayrılığı Sözleşmesi
