Çek iptali davası kim açabilir?
Çek zayi olduğunda (kaybedildiğinde), çalındığında veya tahrif olduğunda çekin iptal edilebilmesi için açılacak davaya çek iptali davası denir. Çek zayi davası veya çek zayi iptal davası adında ayrı bir çek iptali davası yoktur. Çekin zayi olması durumunda çek iptal davası açılır.
Ancak boş çek yaprağını kaybedenlerin özellikle hırsızlık vb. bir durumdan şüphe ediliyorsa suç duyurusunda bulunması ve ilgili bankayı bu konuda bilgilendirmesi önemlidir.
Çek iptali davası nedir?
TTK madde 651’ de ‘’Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkemece iptaline karara verilebilir’’ hükmü düzenlenmiştir. Bu tip durumlarda kaybolan çekin iptali için çekini kaybeden hamilin çek iptali davasını açması elzemdir aksi halde çeki haksız yere elde bulunduran kişi bu zilyetliğe dayanarak haksız bir yarar elde edebilir veya çekin karşılıksız çıkması halinde hamil ve varsa ondan önce gelen ciranta ve çek keşide eden kişilere karşı taleplerde bulunabilecektir.
Çek iptali davasının aşamaları nelerdir?
Çek iptaline yönelik hususlar yine Türk Ticaret Kanunu’nda 757 ile 765. Maddeleri arasında düzenlenmiştir. Öncelikle çekin kaybolması halinde, kaybeden tarafından çekin iptali dava açılarak mahkemeden ayrıca çekin ibraz edildiğinde ödenmemesine yönelik muhatap bankaya yazı yazılması yönünde bir ihtiyati tedbir talep edilmelidir. Mahkeme de bu yönde çek ibraz edildiğinde ödenmemesine yönelik ödeme yasağı koyacak ve muhatap bankaya bu ihtiyati tedbir kararını bildirecektir.
Ayrıca çekin kim tarafından elde bulundurulduğu biliniyorsa mahkeme tarafından elde bulunduran kişiye yönelik iade davası açması için çeki kaybedene süre verilecektir. Mahkeme, çeki kaybeden çek sahibinin, çek elinde iken kaybolduğuna dair sunduğu açıklamaları inandırıcı bulursa, verilecek ilanla, çeki ele geçireni, çeki belirli bir süre içinde getirmeye davet ve aksi takdirde çekin iptaline karar vereceğini ihtar eder.
Bu ilan kanunda belirtilen şekilde yapılır. Süresi içerisinde çeki elinde bulunduran kişi mahkemeye bu çeki sunarsa mahkeme çek iptali davası açan kişiye bu çeki sunan kişiye iade davası açması için süre verecektir. Süresi içerisinde dava açılmadığı takdirde mahkemece çekteki ödeme yasağı kaldırılarak, çek mahkemeye sunan kişiye iade edilir.
Çek İptali Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme
Çek iptali davasında yetkili mahkeme neresidir?
Yine sıklıkla sorulan sorulardan biri de çek iptal davasının nerede açılacağına ilişkin olup, bu konuda davanın yetkili mahkemede açılması gerekmektedir. Çek iptali davasında yetkili mahkeme ise TTK 757’de düzenlenmiş olup buna göre ödeme yeri veya hamilin yerleşim yerindeki mahkeme çek iptali davalarına bakmaya yetkilidir.
Çek iptali davasında görevli mahkeme neresidir?
Çek iptali davalarına bakmaya ilişkin görevli mahkeme ise asliye ticaret mahkemeleri olup, kaybolan çekin iptali için davanın asliye ticaret mahkemesinde açılması gerekmektedir. Aksi halde görevsizlikle sonuçlanabilmektedir.
Çek iptali davasını kimler açabilir?
Çek iptali davasını çeki kaybeden meşru hamilin açması gerekmektedir. Kaybolan çekin iptali için Meşru hamil çek iptal davasını açıp sonuçlandırdıktan sonra ancak çek bedeli tutarını keşideciden talep etme hakkına sahip olacaktır. Çeki düzenleyenin ise çek iptal davasını açamayacağı yönünde Yargıtay kararları ve öğretide çeşitli görüşler bulunmaktadır. Çek iptal davası sürecinde, kaybolan çekin meşru hamili adına avukatı tarafından da dava açılması ve diğer gerekli işlemlerin yerine getirilebilmesi mümkündür.
Çekte Ödeme Yasağı Hükümleri:
Çekte ödeme yasağına ilişkin tüm düzenlemeler Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir. Türk Ticaret Kanununda düzenlenen ödeme yasağı ve iptal gibi kurumlar, poliçe üzerinden örneklenmiştir. Ancak bu hükümler çek için de kıyasen uygulanacaktır. Çekte ödeme yasağının alınabilmesi için, hamilin mahkemeden talepte bulunması gerekmektedir. Bu sayede gerekli işlemlerin yapılarak çek üzerinde ödeme yasağı konulması mümkündür.
Çekte Ödeme Yasağı Nasıl Konulur?
Çekte ödeme yasağının konulabilmesi için, mahkemeye talepte bulunmak gerekir. Mahkeme bu talep üzerine, çekin keşidecilerine ihtarda bulunur. Bu ihtar sonucunda keşidecinin söz konusu çeke ödeme yapması halinde 2 defa ödemeden sorumlu tutulabileceği bahsedilmektedir. Ödeme yasağının bankaları sunulması sonucunda bu durum sağlanır. Mahkemelerin çek üzerinde ödeme yasağı konulması için istediği bir teminat bedeli bulunmaktadır. Bu bedel oransal olarak hesaplanır ve her çek için farklı belirlenir. Teminat bedeli uygulamada genel olarak %15 olarak karşımıza çıkmaktadır. Teminatın yatırılması halinde ödeme yasağı talebi kabul görecektir.
Çekin Zayii Nedeniyle İptali İstemi:
Çekte ödeme yasağının yanı sıra, çekin iptali de alınabilecek önlemlerden biridir. Çekin iptalinin istenebilmesi için 2 yol öngörülmüştür. Bu yollar belirlenirken çekin kimin elinde bulunduğunun bilinmesi ve bilinmemesine göre hareket edilmektedir. Eğer ki çekin kimin elinde bulunduğu biliniyorsa istirdat davası açılacaktır. Çekin kimin elinde bulunduğu bilinmiyorsa iptal davası açılacaktır. Çekte iptale dair hükümler Türk Ticaret Kanunu madde 760 ve devamında düzenlenmiştir. Çekte iptal usulünde öncelikle ihtar yoluna gidilmektedir. Mahkeme bu ihtarla, çeki elinde bulunduran kişinin çeki teslim etmesini istemektedir. İhtar 3 kere yapılacaktır ve ihtarın yapılma yeri Türkiye Ticaret Sicil Gazetesidir. Çeki getirme süresi en az 3 ay en çok 1 yıl olmak üzere sınırlandırılmıştır.
Çekte Ödeme Yasağında Başvurulacak Makam:
Çekte ödeme yasağına dair her türlü başvuruda, ilgili makama başvurmak önemlidir. Çeke dair her türlü hüküm Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir. Buna bağlı olarak çeklere dair her türlü hukuki uyuşmazlık da bu kanun çerçevesinde çözülecektir. Çekin zayii olması veya iptali istemi gibi durumlar için başvurulacak yer Ticaret Mahkemeleri olacaktır. Bazı yerlerde Ticaret Mahkemesi bulunmamaktadır. Böyle durumlarda o yerde Asliye Mahkemeleri Ticaret Mahkemesi sıfatıyla da görev yapmaktadır.
Boş çek yaprağının veya çek defterinin kaybolması durumunda iptali mümkün müdür?
Boş çek yaprakları yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca kambiyo senedi vasfı taşımadığından, imza dahi bulunmayan boş çek yapraklarının kaybolması halinde iptali mümkün değildir. Bu konuda halihazırdaki yasal düzenlemede bir boşluk bulunduğunu söyleyebiliriz.
Çek Ödeme Yasağı Nasıl Alınır?
Çek Ödeme Yasağı Nasıl Alınır sorusu üzerine aşağıda belirtilen hususlar ve kanun çerçevesinde Çek Ödeme Yasağı Talebi mahkemeden istenir. Çek Ödeme Yasağı Mahkemeden Talep edilirken hukuksal ve avukat desteği alınmasını tavsiye ediyoruz.
Çek Ödeme Yasağı Talep ederken, her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ve çekişmesiz yargı işleri ile tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın; Bu Kanunda, Türk Medeni Kanunu’nun, rehin karşılığında ödünç verme işi ile uğraşanlar hakkındaki 962 ila 969 uncu maddelerinde, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı
Türk Borçlar Kanunu’nun malvarlığının veya işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi hakkındaki 202 ve 203, rekabet yasağına ilişkin 444 ve 447, yayın sözleşmesine dair 487 ila 501, kredi mektubu ve kredi emrini düzenleyen 515 ila 519, komisyon sözleşmesine ilişkin 532 ila 545, ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcıları için öngörülmüş bulunan 547 ila 554, havale hakkındaki 555 ila 560, saklama sözleşmelerini düzenleyen 561 ila 580 inci maddelerinde,
Fikri mülkiyet hukukuna dair mevzuatta, Borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümlerde, Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde, öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ve çekişmesiz yargı işleri ticari dava ve ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi sayılır. Ancak, herhangi bir ticari işletmeyi ilgilendirmeyen havale, vedia ve fikir ve sanat eserlerine ilişkin haklardan doğan davalar bundan istisnadır.
Çek Ödeme Yasağı Talep ederken, ticari davalarda da deliller ile bunların sunulması 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine tabidir. İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.
Çek Ödeme Yasağı talebi üzerine, Mahkeme, ödemeyi meneden kararında muhataba, vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun iptali düzenleyen “Önleyici önlemler” başlıklı 757. maddesinde ”(1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir. (2) Mahkeme, ödemeyi meneden kararında muhataba, vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir.”
“İade davası” başlıklı 763. maddesinde ise: ”(1) Elden çıkan poliçe mahkemeye sunulursa, mahkeme, iade davası açması için dilekçe sahibine uygun bir süre verir. Dilekçe sahibi bu süre içinde dava açmazsa, mahkeme, poliçeyi, sunmuş olana geri verir ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Kanunun “İptal kararı” başlıklı 764. maddesi uyarınca: ”(1) Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir. (2) Poliçenin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen, dilekçe sahibi kabul edene karşı poliçeden doğan istem hakkını ileri sürebilir. Hükümleri yer almaktadır
Çek iptali davası kim açabilir?
TTK’nın 651/2. maddesi uyarınca iptal davasını, çekin zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda çek üzerinde hak sahibi olan kişi açabilir. Yargıtay yerleşik kararlarında, çekin iptalini isteme yetkisinin lehdar ve hamile ait olduğunu, keşidecinin iptal davası açma hakkının bulunmadığını belirtmektedir.
Keşideci çeki kaybederse ne yapmalı?
Çekini zayi eden keşidecinin yapabileceği tek şey TTK m. 711/3’e göre muhatap bankaya ödemeden men talimatı vermek ve çekin ibraz süresi içinde muhatap bankaya ibrazını beklemek olacaktır. İbraz süresinin sonunda ise çekten caymaktır.
Cek arkasi ciro iptal edilir mi?
Ciroyu ancak maddi hukuka göre hak sahibi olan ciranta çizebilir (iptal edebilir). Ciranta bu işlemi kural olarak kendi cirosu üzerinde yapar. … Ciranta bu suretle ciroyu tamamen veya kısmen iptal edebilir.
Kaybolan çek nasıl iptal edilir?
Kendi iradesi dışında birtakım sebeplerle çek elinden çıkan ve zayi olan kişi asliye ticaret mahkemesine başvurarak kaybolan çek için ödemeden men yasağı alarak iptalini talep eder. Mahkeme ödemeden men yasağı verir, 6 aylık ilan süresi vardır. 3 kere aralıkla Türk Ticaret Sicil gazetesinden ilan yapılır.
Çekim çalındı ne yapabilirim?
Çekin keşidecisinden veya hamilinden çalınması veya kaybolması halinde çek sahibi ödeme yasağı koydurabilir. Bankalar bu yasağa uymak zorunda. Aksi halde banka hesap sahibine karşı sorumlu olur.
Çek durdurma kararı nasıl alınır?
Çekte ödeme yasağının konulabilmesi için, mahkemeye talepte bulunmak gerekir. Mahkeme bu talep üzerine, çekin keşidecilerine ihtarda bulunur. Bu ihtar sonucunda keşidecinin söz konusu çeke ödeme yapması halinde 2 defa ödemeden sorumlu tutulabileceği bahsedilmektedir.
Keşideci hamil olabilir mi?
Türk Ticaret Kanunu’na göre keşide edilmiş bir çekin iptalini sadece ve sadece lehtar veya hamil isteyebilir. Keşidecinin çek iptali isteme hakkı bulunmamaktadır.
Çek iptali davası ne zaman açılır?
Çek iptali davası Çeki getirme müddeti en az üç ay ve en çok bir yıldır.
Vadesi gelmiş çeklerde zamanaşımı üç ayın dolmasından önce dolacaksa mahkeme, üç aylık süre ile bağlı değildir. Süre, vadesi gelen çekler hakkında birinci ilan gününden, vadesi gelmeyen çekler hakkında vadenin gelmesinden itibaren cereyan eder.
