Aile Konutu Şerhi – Avukat
Bu makalemizde aile konutu şerhi kavramını, aile konutu şerhinin ne anlama geldiğini, şerhin konuluş şeklini, şerhin konulabilmesi için gerekli evrakları, şerh ücretini, şerh konulmadan evvel yapılan işlemlerin durumunu, konut üzerinde yapılan geçersiz işlemlere neler yapılması gerektiği, oturulmayan eve şerh konulup konulamayacağını, mahkeme kararıyla yapılan şerh işlemlerini, şerhin kira sözleşmesine ve kiralanan taşınmaza etkisini, şerhin süresini ve nasıl terkin edileceğini inceleyeceğiz.
Aile konutu şerhi, tapu kendisine ait olmayan eşe verilmiş önemli bir haktır.
Aile konutu şerhi ise eşlerden birinin diğerinin izni olmadan konut üzerinde satma ya da kiralama gibi bir işlem yapmasını engelleyen bir düzenlemedir. Tapuya şerh düşülerek gerçekleştirilen aile konutu şerhi eşlerin konut üzerindeki tasarruf hakkını kısıtlayarak hakları korumayı amaçlayan kanuni bir uygulamadır.
Uygulamada eşler arasında aile konutu ile ilgili anlaşmazlıklara sıkça rastlanır. Özellikle kadınlar eşlerinin ortak konutu habersiz satmasından çok korkarlar fakat buna nasıl engel olacaklarını bilemezler.
Medeni Kanun, bunun için aile konutu şerhi konulması sistemini getirmiştir.
Aile konutu şerhi gerek eşler gerekse üçüncü şahıslar yönünden tapuya verilen bir şerhtir. Bu şerh tapuya verilince eşler tek başlarına artık o taşınmazda satış,devir, ipotek tesisi gibi tasarrufi işlemler yapamayacaklar. Taşınmazın satılmak istenmesi durumunda tapu memuru mal sahibinin eşinin rızası olmadan satış işlemini yapmayacaktır.
Aile konutu şerhini kimler Koydurabilir?
Aile Konutu Şerhini, aile Konutu olarak özgülenen gayrimenkulde yaşamını sürdüren ancak gayrimenkulün maliki olmayan eş koydurabilecektir. Hakim boşanma halinde aile konutunun akıbetine aile konutu şerhi yerine yasal mal rejimi gereklerine göre karar verecektir.
Aile Konutu Neresidir?
Aile konutunu evlilik birliğinin devamı süresince eşlerin birlikte yaşadıkları yerdir. Bir aile pek çok yerde ev, yazlık, dağ evi v.s. sahibi olabilir, ancak bunlardan sadece birisi medeni kanunun aradığı anlamda aile konutudur. Tapudaki vasfı dükkân, işyeri olan yerler aile konutu olamaz. Ancak tapudaki vasfı arsa, tarla gibi olan yerler üzerinde konut yapılmışsa bu yerlerde ilgili muhtarlığın yazısı ile bu parseller üzerinde aile konutu bulunduğu kabul edilebilir. Çiftlerin nüfus kayıtları bu hanede değil ise konut üzerine aile şerhi konulamayacaktır.
Şerh Koydurmak İçin Tapuda Harç Ödenmez
Harçlar Kanununda böyle bir harç alınacağı öngörülmediği için aile konutu şerhinin tapu kütüğüne yazımı ve şerhin terkini için her hangi bir harç veya vergi alınamaz.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Yapılır?
Aile Konutu, eşlerin yaşamlarını sürdürmek üzere oturmak niyetiyle birlikte seçtikleri, herkesçe bilinen, belirlenebilen, barınma ihtiyacını karşılayan, aileyi bir arada ve birlikte tutan, ekonomik değerle birlikte manevi değeri de bulunan, dolayısıyla aile konutu niteliği taşıyan bir gayrimenkul üzerinde aile konutu şerhi koydurmak için eşlerden birisinin gayrimenkulün aile konutu olduğu gösteren bir belge (muhtardan ya da apartman yönetiminden temin edilebilir) ve evlilik cüzdanı ile Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne başvurması gerekli ve yeterlidir.
Aile konutu birden fazla olabilir mi?
Kanunumuzda aile konutunun tek olması gerektiği açıkça düzenlenmemiştir. Ancak, aile yaşamının birden fazla merkezde devamlı olarak sağlanmasının mümkün olmadığı düşüncesi ile aile konutunun tek olması gerektiği savunulmaktadır. Yargıtay’ın da görüşü genellikle bu yöndedir.
Bununla birlikte, ailenin eğlenme ve dinlenme gibi ihtiyaçları dışında (bir başka deyişle yazlık, bağ evi vb. konutlar dışında), birtakım zorunlu nedenlerle bir başka konutta yaşadığı haller söz konusu olabilmektedir. Örneğin, ailenin, mesleki faaliyet, sağlık veya eğitim gibi birtakım zorunluluklar nedeniyle yılın bazı zamanlarında devamlı olarak farklı bir yerde yaşaması gerekiyorsa, bu durumda her iki konutun da aile konutu olarak kabul edilebilmesi söz konusu olabilir. Bu hususun somut uyuşmazlık bakımından ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.
Aile konutu üzerinde yapılan geçersiz işlemlere karşı ne yapılabilir?
Malik olmayan eşin izni olmadan yapılan geçersiz işlemlerin üzerine, malik olmayan eş iptal davası açabilir.
Konutun kira sözleşmesi feshedilirse
Malik olmayan eşten habersiz konutun üzerinde yapılmış olan kira sözleşmesi diğer eş tarafından feshedilirse, malik olmayan eşin kira sözleşmesinin feshedilmesinin geçersiz olduğunun tespiti için tespit davası açabilir.
Aile konutu 3. Bir kişiye devredilirse
Malik olmayan eşin izni ve bilgisi olmadan aile konutu diğer eş tarafından 3. Bir kişiye devredilirse, malik olan eş tapu kaydının iptali ve tescili davası açabilir.
Aile konutu üzerindeki haklar sınırlandırılırsa
Malik olmayan eşten habersiz konut üstündeki haklar diğer eş tarafından sınırlandırılırsa malik olmayan eş, yapılan bu işlemin iptali için konutun bulunduğu yerdeki aile mahkemesinde iptal davası açabilir. Açılacak davada hem malik eş hem de devralan 3. Kişi davalı olarak gösterilmelidir.
Aile konutu koruması ne zaman sona ermektedir?
Aile konutu kavramı resmi evlilik akdi ile bağlıdır. Bu nedenle evliliğin sona ermesi ile aile konutunun getirmiş olduğu koruma hakları da sona erer. Buna göre, evlilik birliği eşlerden birinin ölümü ile sona ermişse ölüm anında; boşanma ve evliliğin iptali sebepleriyle sona ermişse bu konudaki mahkeme kararının kesinleşmesi anında aile konutu koruması ortadan kalkar. Aile konutunun niteliğini kaybetmesi ile hak sahibi, konut üzerinde dilediği tasarruf ve hukuki işlemlerde bulunmakta serbesttir.
Aile konutu şerhinin nasıl konulacağı, aile konutuna ilişkin bir uyuşmazlığın mahkemeye taşınması halinde nelerin yapılması gerektiği gibi her türlü hukuki sürecin takibine ilişkin konularda daha geniş bilgi almak ve karşılaşılan uyuşmazlığınızı çözümlemek adına hukuki danışmanlık almanızda yarar bulunmaktadır.
Aile Konutu Şerhi – Avukat
