Anonim Şirketlerin Sona Erme ve Tasfiyesi
Anonim şirketlerin sona erme ve tasfiyesi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) m. 529 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. TTK m. 533’e göre sona eren şirket tasfiyeye girer. Tasfiye halindeki şirket tüm aktiflerini paraya çevirir, alacaklarını tahsil eder ve borçlarını öder.
Anonim şirketlerin sona ermesi sebepleri Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 529 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre anonim şirketlerin sona erme sebepleri iki kısma ayrılmıştır.
Bunlar;
Genel sebepler
Özel sebepler
Bu sebeplerden birine dayanarak anonim şirketlerin sona ermesi gerçekleşir.
Anonim Şirketin Unsurları
Anonim şirketlerin unsurlarını belirlerken yukarıda yaptığımız tanımlardan yola çıkacağız. Tanımlar dikkate alındığında anonim şirketin unsurları olarak; amaç ve konu, ortak sayısı, ticaret unvanı, sermayesi ve türleri, tüzel kişiliği ve ortakların ve şirketin sorumluluğu belli başlı unsurlar olarak ele alınabilir.
Ortak Sayısı
Mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim şirket kurabilmek için en az 5 kurucu ortak gerekmekteyken, 2012 yılında yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile artık tek kişi ile anonim şirket kurulabilmesi mümkündür.
Sorumluluk
Anonim Şirketin tanımının yapıldığı TTK madde 329 hükmüne dönecek olursak ‘’(1) Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. (2) Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur.’’ denmektedir. Tanım incelendiği taktirde hem ortakların hem de şirketin sorumluluğunun sınırlandırıldığı görülmektedir.
Şirkete Karşı Borçlanma Yasağı ilkesi
TTK m. 358 hükmü ‘’Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz.’’ şeklindedir.
Anonim Şirketlerde Özel Sona Erme Sebepleri
Türk Ticaret Kanunu 530 ve devamında düzenlenen anonim şirketlerde özel sona erme sebepleri şu şekilde düzenlemiştir:
Şirket organlarının eksikliği
Haklı nedenle fesih hali
Şirket organlarının eksikliği; Uzun süreden beri şirketin kanunen gerekli olan organlarından biri mevcut değilse veya genel kurul toplanamıyorsa, pay sahipleri, şirket alacaklıları veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığının istemi üzerine, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi, yönetim kurulunu da dinleyerek şirketin durumunu kanuna uygun hâle getirmesi için bir süre belirler. Bu süre içinde durum düzeltilmezse, mahkeme şirketin feshine karar verir. (TTK m.530)
Haklı sebeplerle fesih; Haklı sebeplerin varlığında, sermayenin en az onda birini ve halka açık şirketlerde yirmide birini temsil eden payların sahipleri, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden şirketin feshine karar verilmesini isteyebilirler. (TTK m.531)
Tasfiyeden Dönülmesi
Şirket genel kurul kararıyla sona ermiş ise, pay sahipleri arasında şirket malvarlığının dağıtımına başlanılmış olmadıkça, genel kurul şirketin devam etmesini kararlaştırabilir. Devam kararının sermayenin en az yüzde altmışının oyu ile alınması gerekir. Esas sözleşme ile bu nisap ağırlaştırılabilir ve başkaca önlemler öngörülebilir. Tasfiyeden dönülmesine ilişkin genel kurul kararını tasfiye memuru tescil ve ilan ettirir.
Tasfiye sonucu dağıtma, belgelerin saklanması, terkin
TTK m. 543’e göre tasfiye hâlinde bulunan şirketin borçları ödendikten ve pay bedelleri geri verildikten sonra kalan varlığı, esas sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa pay sahipleri arasında, ödedikleri sermayeler ve imtiyaz hakları oranında dağıtılır. Tasfiye payında imtiyazın varlığı hâlinde esas sözleşmedeki düzenleme uygulanır.
Alacaklılara üçüncü kez yapılan çağrı tarihinden itibaren altı ay geçmedikçe kalan varlık dağıtılamaz. Şu kadar ki, hâl ve duruma göre alacaklılar için bir tehlike mevcut olmadığı takdirde mahkeme altı ay geçmeden de dağıtmaya izin verebilir.
Esas sözleşme ve genel kurul kararında aksine hüküm bulunmadıkça, dağıtma para olarak yapılır.
Tasfiyenin sonunda defterler ve tasfiyeye ilişkin olanlar da dâhil, belgeler TTK m. 82 uyarınca ticari defterlere son kaydın yapıldığı, envanterin çıkarıldığı, ara bilançonun düzenlendiği, yılsonu finansal tablolarının hazırlandığı ve konsolide finansal tabloların hazırlandığı, ticari yazışmaların yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlanarak 10 yıl süre ile saklanır.
Anonim Şirketlerin Sona Erme ve Tasfiyesi
Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Asal Hukuk Danışmanlık bürosu olarak , doğru ve güncel bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.
