Dernekler Hangi Sistemle Kurulur
Dernekler ve Dernek Birlikleri (Federasyon-Konfederasyon): Dernekler ve dernek birliklerinin kuruluş amacı aynı olan ve kamu yararı için çalışan en az 5 derneğin üye niteliği doğrultusunda birleşmesiyle meydana gelir. Konfederasyon ise en az 3 federasyonun birleşme sonucunda oluşmaktadır.
Dernek tüzüğü nereye verilir?
Genel kurul toplantısında tüzük değişikliği yapılması halinde; genel kurul toplantı tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış dernek tüzüğünün son şekli, bu fıkrada belirtilen süre içinde mülki idare amirliğine verilir.
Dernek nasıl yönetilir?
Derneğin yönetilmesi yine hazırlanmış olan tüzük ile yönetildiği gibi Dernekler Kanunun ve Medeni Kanun hükümlerine göre hareket etmek gerekir.
Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanır (bildirim sistemi). Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, en büyük mülki amir tarafından 60 gün içinde dosya üzerinden incelenir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi veya tamamlanması derhal kuruculardan istenir. Bu istemin tebliğinden başlayarak 30 gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna aykırılık giderilmezse; en büyük mülki amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir.
Cumhuriyet savcısı mahkemeden (asliye hukuk mahkemesi) derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir. Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmaz ya da bu aykırılık veya noksanlık belirli sürede giderilmiş bulunursa; keyfiyet derhal derneğe yazıyla bildirilir ve dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir.
Dernekler, yapılan yazılı bildirimi (uygunluk bildirimi) izleyen 6 ay içinde ilk genel kurul toplantılarını yapmak ve zorunlu organlarını oluşturmakla yükümlüdür.
Dernekler fiil ehliyetini ne zaman kazanır?
Fiil ehliyetinin kazanılması: MK 49’a göre tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla, fiil ehliyetini kazanırlar. Buna göre tüzel kişi kurulduğu zaman henüz gerekli organlar oluşmamışsa, hak ehliyetine sahiptir; fakat fiil ehliyetinden mahrumdur.
Dernek Tüzüğü
Her derneğin bir tüzüğü bulunur. Bu tüzükte aşağıda gösterilen hususların belirtilmesi zorunludur:
Derneğin adı ve merkezi
Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için dernekçe sürdürülecek çalışma konuları ve çalışma biçimleri ile faaliyet alanı
Derneğe üye olma ve üyelikten çıkmanın şart ve şekilleri
Genel kurulun toplanma şekli ve zamanı,
Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve şekilleri,
Yönetim ve denetim kurullarının görev ve yetkileri, ne suretle seçileceği, asıl ve yedek üye sayısı,
Derneğin şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise şubelerin nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl temsil edileceği,
Üyelerin ödeyecekleri giriş ve yıllık aidat miktarının belirlenme şekli,
Derneğin borçlanma usulleri,
Derneğin iç denetim şekilleri,
Tüzüğün ne şekilde değiştirileceği,
Derneğin feshi halinde mal varlığının tasfiye şekli,
Yerleşim yeri ve kurucuların tüzükte bulunma zorunluluğu kaldırılmıştır. Tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yerdir.
Dernekler hangi alanlarda faaliyet gösterebilir?
Kural; derneklerin, amaçlarını gerçekleştirmek üzere, tüzüklerinde belirtilen çalışma konuları ve biçimleri doğrultusunda faaliyette bulunabilmeleridir. Ancak bu kural, derneklerin faaliyetleri konusunda sınırsız bir özgürlüğe sahip oldukları anlamına gelmemektedir.
Bu bağlamda derneklere getirilen ilk ve en genel sınırlama, Medeni Kanun’umuzun 56. maddesinde yer almaktadır. Buna göre; hukuka veya ahlâka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz. Dolayısıyla bu amaçlara hizmet eden faaliyetlerde bulunmaları da söz konusu olmamaktadır.
Medeni Kanun’da çizilen bu soyut ve genel düzenlemenin yanı sıra, 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nda, faaliyetlere ilişkin daha ayrıntılı düzenlemelere ulaşmak mümkündür. Bahsi geçen kanunun sistematiğine baktığımızda, izne bağlı olarak yürütülebilecek faaliyetler ile icrası yasaklanmış olan faaliyetlerin ayrı ayrı ele alındığını görüyoruz.
Buna göre; eğitim ve öğretim faaliyetleri için yurt veya pansiyon açmaları, üyeler için lokal açmaları ve lokallerinde alkollü içki kullanılması ve bu tesislerin işletilmesi için derneklerin kuruldukları yerdeki mülki idare amirinden izin almalarına bağlıdır.
Dernekler Hangi Sistemle Kurulur
