Destekten Yoksun Kalma Tazminatı 2023
Ölen bir kişinin yaşarken desteğini alan kişilerin talep ettiği bir tazminat türüdür. Bu kişiler ölüm nedeniyle desteğin ortadan kalkmasından kaynaklı olarak uğradıkları zararı talep edebilirler. Hem maddi ham manevi tazminat davası açılabilir. Destekten yoksun kalma tazminatı, zenginleşme aracı değildir. Bu tazminatın amacı kişinin ölmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır.
Destekten Yoksun Kalma tazminatı Borçlar Kanununun 45/II. (6098 sayılı TBK m. 53) maddesinde düzenlenmiş olup “Ölüm neticesi olarak diğer kimseler müteveffanın yardımından mahrum kaldıkları takdirde onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir.” şeklinde hükme bağlanmıştır. Yasa metninden de anlaşılacağı gibi destekten yoksun kalma tazminatının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır. Buradaki amaç, destekten yoksun kalanların desteğin ölümünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır.
Olaydan sonraki dönemde de, destek olmasa bile, onun zamanındaki gibi aynı şekilde yaşayabilmesi için muhtaç olduğu paranın ödettirilmesidir. Yani haksız bir eylem sonucu desteğini yitiren kimse BK’nın 45/II. (6098 sayılı TBK m. 53) maddesine dayanarak uğradığı zararın ödetilmesini isteyebilir. Davalı destekten yoksun kalmadan ileri gelen somut zararı gidermek zorundadır. Bu nedenle tazminat hesabından önce zarar tutarını belirlemek gerekir. Bunun yanında amaç zarar görenin malvarlığındaki eksilmeyi gidermek olduğuna göre, ölüm nedeniyle desteğini yitirenin elde ettiği çıkarlar varsa, bunların da zarar tutarından indirilmesi gerekir. (4. Hukuk Dairesi 2021/2112 E. , 2021/8548 K.)
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Davasını Kimler Açabilir?
Ölen kişiden yaşarken destek alan kişiler, destekten yoksun kalma tazminatı talep edilebilir. Yaşarken destek almayan kişilerin tazminat hakkı yoktur. Ölenden destek alan kişinin, ölen ile arasında kan bağı olmasına gerek yoktur. Ölenle arasında kan bağı olmayan bir kişide tazminat davası açabilir. Önemli olan ölümle birlikte destekten yoksun kalmasıdır.
Ölen kişinin anne, baba, eşi, çocuğu karine olarak ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerdir. Bu kişilerin tazminat davası açarken ölenden destek aldıklarını ispat etmesine gerek yoktur. Ancak bu kişiler dışında kalanların ölenden destek aldığını ispat etmeleri gerekir.
Bununla birlikte, destekten yoksun kalan kimse devamlı ve gerçek bir ihtiyaç içerisinde bulunmalıdır. Genel olarak bakım ihtiyacı, sosyal düzeye uygun olan yaşamın devamını sağlamak için gerekli olanaklardan yoksun kalmayı anlatır. Eğer ölenin eylemli olarak baktığı davacı, ölüm yüzünden bu bakımın sağladığı yaşama düzeyinin altına düşmüş olursa, ihtiyaç bulunma koşulu gerçekleşmiş sayılır. Burada önemli olan, destekten yoksun kalan kimsenin ve ailesinin temsil ettiği sosyal ve ekonomik düzeye göre normal karşılanan giderlerdir. (4. Hukuk Dairesi 2021/3137 E. , 2021/2471 K.)
Destekten Yoksun Kalma Nedir?
Ölen kişinin desteğinden yoksun kalma kavramı sadece para açısından düşünülmemelidir. Ölen kişi, parasal destekte bulunabileceği gibi hizmet veya farklı şekillerde de destek olabilir. Örneğin bir çocuğun hasta annesine baktığını düşünelim. Bu çocuk annesine parasal bir yardım bulunmasa bile çocuğun ölmesi halinde anne destekten yoksun kalacaktır. Yani destek kavramı sadece maddi olarak düşünerek sınırlandırılmaması gerekir.
İfade olunan bu hususlar, gerek öğretide gerekse Yargıtay uygulamalarında kabul edilmiş olup, destek kavramının sadece mali olarak yardımı ifade etmediği, bakım ve hizmet etmek suretiyle sağlanacak katkıyı da kapsadığı genel olarak kabul edilmektedir. (4. Hukuk Dairesi 2021/5788 E. , 2021/7342 K.)
Destekten Yoksun Kalma Tazminatında Maddi Tazminat
Destekten yoksun kalma tazminatını talep eden kişiler zararını ve zarar verenin kusurunu ispat etmek zorundadır. Zararın miktarı tam olarak belirlenemiyorsa hakim uygun bir miktara hükmeder.
Zarar gören kişi, zararın doğmasında kusurlu ise maddi tazminat miktarının indirilmesi gerekir. Aynı zamanda tazminat ödeyecek olan kişinin kusur hafifse ve tazminatı ödediğinde yoksullaşacaksa tazminat indirilebilir.
MADDE 52- Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da
artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hâkim,
tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir.
Zarara hafif kusuruyla sebep olan tazminat yükümlüsü, tazminatı ödediğinde yoksulluğa
düşecek olur ve hakkaniyet de gerektirirse hâkim, tazminatı indirebilir.
Destekten yoksun kalma tazminatı içeriğinin neler olduğu TBK madde 53’te düzenlenmiştir.
a. Ölüm
MADDE 53- Ölüm hâlinde uğranılan zararlar özellikle şunlardır:
1. Cenaze giderleri.
2. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya
da yitirilmesinden doğan kayıplar.
3. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.
Manevi Tazminat
Destekten yoksun kalma tazminatı kapsamında manevi tazminatta talep edilebilir. Duyulan acı, keder, elemin giderilmesi amacıyla istenen tazminat türüdür.
Destekten Yoksun Kalma Tazminatını Ne Zaman Açılmalıdır?
Destekten yoksun kalma tazminatı davasının zamanaşımı süresi; zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıldır. Zararın ne zaman öğrenildiğine gelecek olursak haksız fiillerde her zaman olay anında çıkmayabilir. Örneğin doktor hatası yüzünden ölen bir kişi yıllarca tedavi gördükten sonra ölebilir. Ölüm tarihiyle birlikte zamanaşımı süresi başlar. Ancak tazminat yükümlüsünün veya zarar sonradan öğrenilse bile herhalde 10 yıl içerisinde açılması gerekir.
Ancak tazminata konu olan olay suç teşkil etmişse ve zamanaşımı süresi daha uzunsa bu süre esas alınır.
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
