İş Kanununda İhbar Süreleri Ve İhbar Tazminatı
İÇİNDEKİLER
İhbar Süresi Nedir?,
İhbar Süreleri,
İhbar Süresi Azaltılabilir Veya Arttırılabilir Mi?,
İhbar Tazminatı Nedir?,
İhbar Tazminatına Hak Kazanma Şartları Nelerdir?,
Bildirim Süresine Ait Ücret Peşin Ödenerek Sözleşme Sonlandırılabilir Mi?,
İhbar Tazminatını Talep Etmek Amacıyla Doğrudan Dava Açılabilir Mi?,
İhbar Tazminatına İlişkin Dava Hangi Mahkemede Açılmalıdır?,
İhbar Tazminatı Ne Zamana Kadar İstenebilir?,
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?,
İHBAR SÜRESİ NEDİR?
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.
Bu süreler İş Kanunu md.17’de yazmaktadır. Bu sürelere uymayan tarafın ise ödemekle yükümlü olduğu tazminat da ihbar tazminatıdır.
İHBAR SÜRELERİ
İş Kanunu md.17 uyarınca süreler iş sözleşmesinin süresine göre belirlenir;
İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2 hafta sonra,
İşi 6 aydan 1.5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 4 hafta sonra,
İşi 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 6 hafta sonra,
İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak 8 hafta sonra.
Önemle belirtmek gerekir ki, İş kanunundan farklı olarak TBK, Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanunu’nda da bildirim süreleri vardır. İşçi hangi kanun kapsamında olduğunu öncelikle belirleyip, ilgili kanundaki sürelere uymalıdır.
İHBAR SÜRESİ AZALTILABİLİR VEYA ARTTIRILABİLİR Mİ?
İhbar süreleri az önce belirttiğimiz üzere kanunda belirtilmiştir. Bu süreler taraflarca azaltılamaz. Ancak ‘’işçi lehine yorum ilkesi’’ ve ilgili maddede bu sürelerin sözleşmelerle arttırılabileceğini düzenlemesi sonucu süreler arttırılabilir.
İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
İhbar tazminatı İş Kanunu md.17 uyarınca iş akdinin feshinden önce fesih eden tarafın kanunda belirtilen bildirim sürelerine uyulmadığında karşı tarafa ödemekle yükümlü olduğu tazminattır.
İHBAR TAZMİNATINA HAK KAZANMA ŞARTLARI NELERDİR?
1)İş sözleşmesi belirsiz süreli olmalıdır.
İş kanunu md.17’de sözleşmenin belirsiz süreli iş sözleşmesi olacağını belirtmiştir.
2)Fesih sebebi haklı bir nedene dayanmamalıdır.
İş sözleşmesi haklı bir nedene dayanıyorsa ihbar süresi olmadan işçinin iş sözleşmesi feshedilebilecektir.
İş Kanunu md.24’te haklı sebepler düzenlenmiştir;
-sağlık sebepleri
-ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
-zorlayıcı sebepler
-işçinin gözaltına alınması ve tutuklanması halinde çalışmadığı gün sayısının kanunda gösterilen süreleri aşması
3)İş sözleşmesi ihbar süresi verilmeden fesih edilmelidir.
İş Kanunu md.172ye göre iş sözleşmesinin süresine göre karşı tarafa öngörülen süreler kadar bildirim süresi verilmelidir.
4)Fesih bildirimine ilişkin şartlar yerine getirilmemiş olmalıdır.
Fesih bildirimi yazılı olmalı ve fesih nedeni açıkça yazmalıdır. Fesih bildirimi işveren tarafından yapıldığında yazılılık şartı vardır. Yani işveren fesih bildirimini yazılı yapmadıkça ihbarda bulunmuş olmaz. Ancak yazılılık şartı işçi açısından geçerli olmayıp, yazılı olması ispat için kolaylık sağlayacaktır.
BİLDİRİM SÜRESİNE AİT ÜCRET PEŞİN ÖDENEREK SÖZLEŞME SONLANDIRILABİLİR Mİ?
İş Kanunu md.17/5 uyarınca, bildirim süresine ait ücretinin peşin ödenerek iş sözleşmesinin sonlandırılabilmesi imkanı yalnızca işverene verilmiştir, işçinin böyle bir imkanı bulunmamaktadır.
İHBAR TAZMİNATINI TALEP ETMEK AMACIYLA DOĞRUDAN DAVA AÇILABİLİR Mİ?
İhbar tazminatı talep etmek amacıyla doğrudan dava açmak mümkün değildir. İhbar tazminatı bir işçilik alacağı türü olduğundan dava açılmadan önce zorunlu olarak arabuluculuk yoluna başvurulmalıdır. Arabuluculuğa başvurulmadan dava açılması halinde, zorunlu arabuluculuk şartı yerine getirilmediğinden dava reddedilecektir.
İHBAR TAZMİNATINA İLİŞKİN DAVA HANGİ MAHKEMEDE AÇILMALIDIR?
İhbar tazminatına ilişkin talepler bakımından görevli mahkeme İş Mahkemesi’dir. İş Mahkemesi’nin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi, İş Mahkemesi sıfatı ile davaya bakmakla görevlidir.
Yetkili mahkeme ise işverenin ya da şubenin bulunduğu yer veya işin görüldüğü yer İş Mahkemesi olacaktır.
İHBAR TAZMİNATI NE ZAMANA KADAR İSTENEBİLİR?
İhbar tazminatına ilişkin alacaklar alacağın doğduğu andan itibaren 5 yıl içinde talep edilmelidir. İhbar tazminatı 5 yıllık zamanaşımına tabidir.
İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İhbar tazminatı hesaplanırken, işçinin son aldığı brüt ücret esas alınır. Bu brüt ücret haftalık olarak hesaplanarak, işçinin çalıştığı süreye göre doğan ihbar süresi ile çarpılır. Temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülür. Bu ücretten gelir ve damga vergisi kesilerek alınacak ücret belirlenir.
İş Kanununda İhbar Süreleri Ve İhbar Tazminatı
Av. Kübra DEMİR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
