İşçi Hakları 2023 – İş Hukuku Avukatı
İş Haklarım nelerdir bilmek istiyorum?
İşçi hakları kısaca kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin ücreti, fazla mesai ücreti, haftalık izin ücreti şeklinde sıralanabilir.
İş Haklari
İşçilerin en temel hak ve özgürlükleri;
1. İnsan Haklarına ve İşçi Haklarına Saygı: İşçilerin insan üretiminin ve özgürlüklerinin her zaman korunmasının garanti edilmesi gerekir.
2. İş Güvencesi: İşçilerin görevlerini kaybetmemeleri için gerekli güvencelerin sağlanması gerekir.
3. İşçi Sağlığı ve Güvenliği: İşçilerin sağlık ve güvenliklerinin korunması için gerekli önlemlerin alınması gerekir.
4. İşçilerin İşverenlerinin İşletme Korunması: İşçilerin korumaları tarafından koruma ve güvenli bir çalışma ortamında çalışabilmesi için gerekli önlemlerin alınması gerekir.
5. İşçilerin Eşit Muamele Edilmesi: İşçilerin hastaneleri tarafından eşit muamele edilmesinin sağlanması gerekir.
6. İşçilerin Sendikaya Üye Olma Hakkı: İşçilerin sendikalara üye olma haklarının korunması gerekir.
7. İşçilerin Grev Hakkı: İşçilerin grev haklarının korunması gerekir.
8. İşçilerin İşverenler Sahibi Temin Edilen İstihdam Hakları: İşçilerin hamileleri tarafından elde edilen güce bir erişim hakkının korunması gerekir.
9. İşçilerin Yüksek Ücretli ve Yüksek Standartlı İşlerde Çalışma Hakkı: İşçilerin yüksek kullanım ve yüksek standartlı işlerde çalışabilme haklarının korunması gerekir.
10. İşçilerin İşe Alınmasında Mülakat Yapılması: İşçilerin işe alınırken görüşülmesi gerekir.
İşçinin İşe Devam Ederken Sahip Olduğu Haklar
İşçilerin işe devam ederken sahip olduğu haklar, çalışma koşullarının güvenli ve insanca olmasını sağlamak ve haklarını korumak amacıyla her ülkede farklı olabilir.
Birçok ülkede işçilerin sahip olduğu haklar arasında;
İşçi hakları kavramının en başında gelen hak; işçinin yapmış olduğu iş karşılığı aldığı para, yani ücret bir diğer ifadeyle maaş alma hakkıdır. İşçi işe başlamadan önce işverenle yapmış olduğu görüşmeler sonucu mutabık kalınan ücreti iş yerinde çalışması karşılığında alır. İşçiye maaşı mutlak surette tam olarak ödenmesi gerekmektedir.
4857 Sayılı İş Kanununun “ücretin gününde ödenmemesi” başlıklı 34. maddesine göre, işçinin ücretinin kararlaştırılan günün üzerinden mücbir sebep olmaksızın yirmi gün geçmiş olmasına rağmen ödenmemesi halinde işçi iş görme borcunu yerine getirmeyebilir. İşçinin maaşını süresinde alamadığı için yapmamış olduğu çalışmalardan dolayı sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebeple fesih edilmesi mümkün değildir.
İşçinin İşe Devam Ederken Sahip Olduğu Haklar
İşçilerin işe devam ederken sahip olduğu haklar, çalışma koşullarının güvenli ve insanca olmasını sağlamak ve haklarını korumak amacıyla her ülkede farklı olabilir. Birçok ülkede işçilerin sahip olduğu haklar arasında;
1. Güvenli ve insanca çalışma koşullarına sahip olma. İşçilerin haklarını korumak için, çalışma koşullarının güvenli ve insanca olmasının sağlanması gerekmektedir.
2. İşyeri hakları. İşçilerin işe devam etmesi sırasında, işverenler tarafından sağlanan haklar arasında; çalışma saatleri, maaş, izinler, ücret artışları, çalışma ortamı, eğitim, koruma ve sigorta gibi haklar bulunmaktadır.
3. İşten çıkarma koruması. Bir ülkede, işçilerin işten çıkarma durumunda korunmasını sağlamak için, işverenin işçileri işten çıkarmasına izin verilmeyen kurallar ve yasalar bulunmaktadır.
4. İşçi haklarının savunulması. İşçilerin haklarının korunması için, işçi haklarını koruyucu kurumlar, komiteler veya dernekler gibi örgütler de vardır. Bu örgütler, işçilerin haklarını savunmak, işverene karşı şikayetlerini dile getirmek ve haklarının korunmasını sağlamak amacıyla çalışırlar.
2023 İşçi Hakları Nelerdir?
İşçi Hakları Nelerdir?
İş Kanunu ile koruma altına alınan işçi hakları, mağduriyet ve hak kaybı yaşamamak isteyen her işçi tarafından bilinmelidir. İş Kanunu, işçi ile işveren arası ilişkilerde işverenin haklarını zedelememek kaydı ile işçiyi koruma yaklaşımı benimsemektedir. İşçi hakları da bu yaklaşımın bir nevi tezahürüdür.
İş Kanunu’na Göre İşçi Hakları Nelerdir?
İş Kanunu’na göre işçi sayılan kişiler, aşağıda ifade edilen haklara sahiptir. İfade edilen haklardan istifade edilebilmesi için işçi ile işveren arasında kurulan iş sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması kural değildir. Yazılı iş sözleşmesi olmadan çalışan işçiler de yasal haklarını mahkeme yoluyla her zaman arama hakkını haizdir.
Bu haklar şu şekilde sıralanabilir:
Ücret alma hakkı,
İş sağlığı ve güvenliğini talep etme hakkı,
Eşit muamele hakkı,
Ara dinlenme hakkı,
Fazla mesai ücret hakkı,
Esaslı değişiklikler için rıza göstermeme hakkı,
Belirli günler için izin hakkı.
Kadın İşçi Hakları Nelerdir?
Kadın işçiler; erkek işçilere göre biyolojik açıdan farklı olması (gebelik hali vs.) nedeniyle kanun koyucunun birtakım özel düzenlemelerine muhataptır. Söz gelimi; gebe işçilerin madenlerde çalıştırılamaması örnek olarak verilebilir. Bu tür istisna düzenlemeler haricinde kadın işçiler ile erkek işçiler arasında cinsiyete özgü ayrım söz konusu değildir.
Kadın işçilere verilen haklar şu şekilde ifade edilebilir:
Süt izni, doğum izni gibi belirli izinlerde daha fazla izin hakkına sahiptir.
Kadın çalışan, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde, evliliğini ispat etmek kaydıyla herhangi bir gerekçe göstermeksizin iş akdini feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.
İşçi Hakları İçin Nereye Başvurulur?
İşçi hakları için öncelikle zorunlu arabulucuya başvurulmalıdır. Zorunlu arabuluculukta bir netice alınamaması halinde İş Mahkemesine yazılı bir dilekçeyle başvurulmalıdır.
İşçi Hakları Mahkemesine Nasıl Başvurulur?
İşçi hakları mahkemesine yani İş Mahkemesine veya İş Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesine hitaben yazılacak, kanunda belirtilen şartları taşıyan yazılı bir dilekçe ile başvurulabilir.
İşçi hakları mahkemesi işçinin haklarının korunmasını sağlayan, işçinin hak ettiği alacakları almasında aracı olan mahkemelerdir. Bu mahkemeler kanunda da belirtildiği üzere İş Mahkemeleridir. İş Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması Hakkı
İşçilerin kişisel verileri kişilik hakkı kapsamındadır ve bu veriler özel hayatın gizliliği içinde yer alır.
İş Kanunu m. 75 uyarınca işveren, işçi hakkında edindiği bilgileri dürüstlük kuralına ve hukuka uygun kullanmalıdır. Ayrıca işveren, gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bilgileri saklamakla yükümlüdür.
İşveren tarafından işçinin kişisel verilerinin hukuka aykırı olarak işlenmesi durumunda işçi zararın giderilmesini talep etme ve tazminat isteme hakkına sahiptir.
